Triển khai chủ trương chiến lược đó, đồng chí Hoàng Trà, Chính ủy Quân chủng Hải quân được Quân ủy điều động về làm việc cạnh Bộ Tổng tham mưu, giúp theo dõi tình hình địch trên biển và đề xuất nhiệm vụ của hải quân. Ðồng thời, Bộ Tổng tham mưu quyết định đưa Sở Chỉ huy tiền phương của Bộ Tư lệnh Hải quân vào Ðà Nẵng xúc tiến công tác chuẩn bị giải phóng khu vực biển, đảo phía nam Tổ quốc. Ngày 30-3-1975, Quân ủy Trung ương điện gửi các đồng chí Chu Huy Mân, Võ Chí Công, nêu rõ: "Theo chỉ thị của Bộ Chính trị, Thường vụ giao cho Khu ủy và Bộ Tư lệnh B1 nhiệm vụ nghiên cứu, chỉ đạo thực hiện gấp rút, nhằm thời cơ thuận lợi nhất, đánh chiếm các đảo hiện do quân ngụy miền nam chiếm đóng thuộc quần đảo Nam Sa. Trong việc này, anh Nguyễn Bá Phát, phái viên của Bộ Tổng Tham mưu và các cán bộ Hải quân đi cùng sẽ do Khu ủy và Quân khu ủy chỉ đạo để thực hiện kế hoạch"(2).

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, từ đầu tháng 4-1975, Bộ Tư lệnh Hải quân sử dụng ngay Ðoàn 125 vừa vận chuyển lực lượng, vũ khí đạn dược cho Nam Bộ vừa chuẩn bị lực lượng sẵn sàng đánh chiếm các đảo khi thời cơ đến.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Quân khu 5 và Bộ Tư lệnh Hải quân cấp tốc triển khai kế hoạch tác chiến, kiên quyết không để lực lượng khác đến đánh chiếm đảo trước quân ta, như chỉ thị của Bộ Tổng Tư lệnh đã nêu.

Lực lượng tham gia giải phóng quần đảo Trường Sa gồm Ðội 1 Ðoàn 126 đặc công, một bộ phận hỏa lực thuộc Tiểu đoàn 471 Quân khu 5, các tàu vận tải 673, 674, 675 của Ðoàn 125 dưới sự  chỉ huy của đồng chí Mai Năng (Ðoàn trưởng Ðoàn 126). Theo phương án tác chiến, mục tiêu là các đảo Song Tử Tây, Nam Yết, Sơn Ca, Sinh Tồn, Trường Sa; phương châm tác chiến là: bí mật, bất ngờ tiến công. Thời cơ đánh chiếm đảo được xác định từ 0 đến 2 giờ sáng là lúc ta có thể lợi dụng yếu tố thủy văn để bí mật đổ quân lên đảo.

Ngày 9-4-1975, Quân ủy Trung ương điện "tối khẩn" cho các đồng chí Võ Chí Công, Chu Huy Mân (Quân khu 5), Hoàng Hữu Thái (Phó Tư lệnh Hải quân): "Chỉ thị cho các lực lượng ta hành động kịp thời theo phương án đã định. Nếu để chậm, có thể quân nước ngoài chiếm trước, vì hiện nay một số nước ngoài đang có ý định xâm chiếm"(3).

Ngày 10-4, Bí thư Quân ủy Trung ương Võ Nguyên Giáp lại điện tiếp cho Quân khu 5 chỉ thị: "Thời cơ đánh các đảo thuộc khu vực Nam Sa lúc này rất thuận lợi. Chỉ đánh các đảo quân ngụy miền nam chiếm đóng. Các anh ra lệnh đánh chiếm ngay. Theo dõi đôn đốc kiểm tra chặt chẽ và thường xuyên báo cáo về Bộ"(4).

Chấp hành mệnh lệnh, các lực lượng vũ trang ta lập tức hành động. 4 giờ 30 phút ngày 14-4, quân ta nổ súng giải phóng đảo Song Tử Tây. Sau hơn một giờ chiến đấu, ta làm chủ hoàn toàn trận địa, lá cờ Tổ quốc được treo ngay lên cột cờ ở phía đông đảo. Kết quả, ta diệt và bắt sống toàn bộ quân địch, thu hai đại liên, một ÐKZ, hai cối  60, hai trung liên và một số súng bộ binh các loại. Tiếp đó, quân ta nhanh chóng phát triển giải phóng các đảo còn lại Sơn Ca (ngày 25-4), đảo Nam Yết và Sinh Tồn (ngày 27-4). 16 giờ ngày 28-4, bộ đội ta tiếp tục giải phóng đảo Trường Sa, đảo xa nhất nằm ở phía nam của quần đảo. 9 giờ 30 phút, ta làm chủ đảo Trường Sa, kết thúc nhiệm vụ đặc biệt quan trọng mà Quân ủy Trung ương giao cho Quân chủng Hải quân.

Cùng với giải phóng quần đảo Trường Sa, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 chỉ đạo lực lượng vũ trang phối hợp với du kích và nhân dân tiến công và nổi dậy giải phóng Cù lao Xanh (ngày 1-4), Cù lao Chàm, Cù lao Ré (ngày 30-4). Ðặc biệt, từ ngày 10-4-1975, bộ đội đặc công tỉnh Khánh Hòa và một tiểu đoàn của Trung đoàn 19 Sư đoàn 968 đã giải phóng đảo Hòn Tre. Ðồng thời, Hải quân nhân dân Việt Nam phối hợp các lực lượng khác tiến đánh Cù lao Thu và một số đảo lớn thuộc địa bàn cực Nam Trung Bộ (ngày 27-4). 18 giờ ngày 1-5, ta hoàn toàn làm chủ Côn Ðảo.

Kịp thời giải phóng các đảo và quần đảo trên Biển Ðông có ý nghĩa chiến lược quan trọng, góp phần to lớn vào thắng lợi chung của toàn dân tộc, giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất Tổ quốc./.

(Theo: Minh Long/ND)

_____________________________

(1). Dẫn theo Ðại tướng Võ Nguyên Giáp: Tổng hành dinh trong mùa xuân toàn thắng, Nxb Chính trị quốc gia, H, 2000, tr.295.

(2), (3), (4). Dẫn theo Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng: Một số văn kiện chỉ đạo Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 Chiến dịch Hồ Chí Minh, Nxb QÐND, H, 2005, tr.229.