Chúng ta đều biết, “liêm” và “chính” là hai trong bốn đức tính cốt lõi của con người: Cần, kiệm, liêm, chính. Ðặc biệt, đối với cán bộ, đảng viên, bốn đức tính ấy là nội dung cốt lõi phản ánh đạo đức cách mạng, là “nền tảng của đời sống mới”, là phẩm chất trung tâm của đạo đức và là mối quan hệ đối với tự mình của người cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, bốn đức tính cần có ấy của con người, giống như “Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Ðông; Ðất có bốn phương: Ðông, Tây, Nam, Bắc. Người có bốn đức: Cần, kiệm, liêm, chính. Thiếu một mùa, thì không thành Trời. Thiếu một phương, thì không thành Đất. Thiếu một đức thì không thành người”. Mức độ cần, kiệm, liêm, chính trong Ðảng mà trực tiếp của mỗi cán bộ, đảng viên chính là thước đo trình độ văn minh của một dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Một dân tộc biết cần, kiệm, biết liêm, là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ.

“Liêm”, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân; không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân. Tức là, phải trong sạch, không tham lam địa vị, tiền của, danh tiếng, sung sướng. Không tâng bốc mình. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hành vi trái với chữ liêm là cậy quyền thế mà đục khoét, ăn của dân, hoặc trộm của công làm của riêng. Dìm người giỏi, để giữ địa vị và danh tiếng của mình.

“Chính”, là không tà, thẳng thắn, đứng đắn. Ðối với mình, không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn kiểm điểm mình để phát huy điều hay, sửa đổi điều dở. Ðối với người, không nịnh hót người trên, xem khinh người dưới; luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, không dối trá, lừa lọc. Ðối với việc, để việc công lên trên việc tư, làm việc gì cho đến nơi, đến chốn, không ngại khó, nguy hiểm, cố gắng làm việc tốt cho dân, cho nước. Người chính trực thấy việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh.

Thực tiễn xây dựng chính đảng Mác xít đã chứng minh, đảng cầm quyền lãnh đạo đất nước nếu không thực hiện tốt đạo đức cách mạng, không làm tốt nhiệm vụ chống tha hóa, hủ bại, suy thoái đạo đức lối sống thì càng ngày sẽ càng trở nên khó khăn, gian nan hơn. Muốn kiên định, kiên quyết xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh thì càng cần phải nâng cao năng lực chống tha hóa, biến chất trong cán bộ, đảng viên, thực hiện liêm, chính trong Ðảng. V.Lênin đã chỉ ra rằng, điều nguy hiểm nhất của một đảng cầm quyền, lãnh đạo đất nước chính là xa rời quần chúng. Vậy, cái gì khiến Đảng xa rời quần chúng? Ðó chính là tình trạng tha hóa, biến chất ngay trong nội bộ của Ðảng Cộng sản. Trên thực tế, nhiều đảng cầm quyền trên thế giới bị suy vong chính là do sự tha hóa, biến chất trong Đảng, Đảng không còn đủ uy tín trong lòng nhân dân. Ðảng chỉ có thể cầm quyền khi vẫn còn đủ uy tín bởi phẩm chất trong sạch, tinh thần liêm, chính và mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII của Ðảng ta cũng đã cảnh báo rất rõ: Những hạn chế, khuyết điểm hiện nay trong Ðảng, đang “làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Ðảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Ðảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Ðảng và chế độ”.

Thực tế ấy đã và đang diễn ra đối với Ðảng ta. Bên cạnh phần lớn cán bộ, đảng viên giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng, thực hiện liêm, chính nghiêm túc thì có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã giảm sút nghiêm trọng, suy thoái về đạo đức, lối sống, gây nhiều hệ lụy trong Ðảng mà Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đã chỉ rõ. Kết quả thanh tra trong ba năm gần đây (2015-2017) cho thấy rõ hơn điều đó. Trung bình mỗi năm, toàn ngành thanh tra triển khai 6.918 cuộc thanh tra hành chính và 517.995 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, phát hiện vi phạm 100.267 tỷ đồng, 16.217 héc-ta đất, trong đó kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước 40.203 tỷ đồng và 6.068 héc-ta đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý hàng trăm nghìn tỷ đồng, hàng chục nghìn héc-ta đất. Trong ba năm, Thanh tra Nhà nước đã kiến nghị kỷ luật hành chính đối với gần 5.000 tập thể, cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 386 vụ, 352 đối tượng.

Ðiều đáng quan tâm là các đối tượng bị xử lý kỷ luật hầu hết đều là cán bộ, đảng viên có vai trò chính trong các vụ việc vi phạm. Theo báo cáo của Ban Tổ chức Trung ương, trong năm 2017, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cấp ủy các cấp, sau khi kiểm tra các tổ chức đảng và đảng viên, đã kết luận: 708 tổ chức đảng và 1.482 đảng viên có khuyết điểm, vi phạm, phải thi hành kỷ luật 22 tổ chức đảng và 350 đảng viên, trong đó có nhiều đảng viên bị khai trừ khỏi Ðảng. Ủy ban Kiểm tra Trung ương qua kiểm tra có dấu hiệu vi phạm 12 tổ chức đảng và 16 đảng viên, trong đó có ba Ủy viên Trung ương Ðảng nhiệm kỳ XI, XII; đã thi hành kỷ luật theo thẩm quyền đối với 18 đảng viên, đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật ba tổ chức đảng bằng hình thức cảnh cáo và 10 đảng viên từ cảnh cáo đến cách chức; đề nghị tổ chức đảng cấp dưới thi hành kỷ luật hai tổ chức đảng. Ủy ban Kiểm tra các cấp kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm 3.589 tổ chức đảng và 10.363 đảng viên, kết luận 2.398 tổ chức đảng và 8.453 đảng viên có vi phạm, phải thi hành kỷ luật 173 tổ chức và 3.761 đảng viên… Qua kết quả nêu trên, cùng với những vụ án lớn nghiêm trọng tại các ngân hàng, tập đoàn kinh tế, đến các vụ việc xảy ra ở các tỉnh trong những năm vừa qua, như sai phạm ở Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Ban Thường vụ Thành ủy Ðà Nẵng, Ban Thường vụ Ðảng ủy Tập đoàn Hóa chất Việt Nam... đã phản ánh rõ tinh thần liêm, chính trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên không còn được giữ vững và thậm chí bị tha hóa nghiêm trọng. Ðáng tiếc là, những cán bộ, đảng viên sai phạm phần lớn đều là những người được Ðảng và Nhà nước đào tạo cơ bản, có hiểu biết pháp luật, nhưng đã không vượt qua được cám dỗ, hay nói như một nhà văn là: “đã bị hơi lạnh của đồng tiền truyền qua người” dẫn đến làm trái các quy định của Nhà nước, của Ðảng, điển hình như: Ðinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và các đồng phạm ở PVN, Nguyễn Xuân Sơn, Hà Văn Thắm, Trầm Bê… trong các vụ án Oceanbank, Sacombank; các cựu tướng công an như Phan Văn Vĩnh, Nguyễn Thanh Hóa…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên đã được Ðại hội XII của Ðảng chỉ rõ: Trong thời gian dài, các cấp ủy, tổ chức đảng cơ quan, đoàn thể đã buông lỏng công tác giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, dẫn đến một bộ phận không nhỏ đảng viên thiếu được tu dưỡng, rèn luyện, lập trường tư tưởng không vững vàng, hoang mang, dao động trước những tác động từ bên ngoài, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Ðảng, trước dân. Hơn lúc nào hết, các cấp ủy đảng cần phải hết sức coi trọng giáo dục tinh thần liêm, chính cho cán bộ, đảng viên. Trong điều kiện lịch sử mới, mở cửa và phát triển kinh tế thị trường, cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ có chức, có quyền luôn đứng trước những cám dỗ, đòi hỏi người cán bộ lãnh đạo phải luôn giữ mình liêm, chính; phải cảnh giác như “đi trên băng mỏng”, như “đứng trước vực sâu” mới có thể vượt qua sự trói buộc của công danh, lợi lộc, để không hành động vì quyền lực, không bị ham muốn dụ dỗ, mãi mãi không bao giờ bị vật chất đánh bại. Trách nhiệm của các tổ chức đảng là rất lớn lao.

Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần phải có thái độ làm việc nghiêm túc theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xây dựng lối sống trong sáng, liêm, chính, gương mẫu, đấu tranh quyết liệt với tình trạng suy thoái biến chất, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Ðảng. Ðối với những vấn đề lớn có hệ lụy đến sự tồn vong của đảng, các tổ chức Ðảng không chỉ coi trọng về mặt tư tưởng mà còn phải hết sức coi trọng về mặt hành động, vừa kiên quyết vừa quyết đoán, có thể phải “kỷ luật một vài người để cứu muôn người” như thông điệp đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gửi gắm.

Giáo dục liêm, chính đối với cán bộ là một nhiệm vụ khó khăn, thường xuyên, lâu dài, xuyên suốt quá trình xây dựng Ðảng. Trong điều kiện cơ chế, chính sách, pháp luật, thiếu đồng bộ và có nhiều sơ hở chưa đủ răn đe, trừng phạt, nếu tinh thần liêm, chính không được giáo dục và tự giác thực hiện, khi có chức, có quyền cán bộ, đảng viên sẽ dễ bị tha hóa. Vì thế, tổ chức đảng các cấp, các ban, ngành, đoàn thể chính trị, xã hội bên cạnh việc giáo dục tinh thần liêm, chính, cần phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai, phòng, chống tham nhũng; phòng, chống suy thoái đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ tổ chức của Ðảng ngay từ lúc mới bắt đầu manh nha. Ðồng thời, cần phát hiện, giúp cho tổ chức đảng và các cơ quan pháp luật có biện pháp xử lý, trừng phạt nghiêm khắc đối với những phần tử sai phạm để giành được thành quả trong công tác xây dựng Ðảng, tạo niềm tin cho nhân dân vào sự lãnh đạo của Ðảng.

Tin tưởng rằng với các giải pháp có tính khả thi của Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và mới đây là Nghị quyết Trung ương 7 về công tác cán bộ, sẽ góp phần thiết thực vào việc tăng cường giáo dục liêm, chính cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, tiếp tục kiên định lập trường và lý tưởng cách mạng, đóng góp quyết định vào việc hoàn thành sứ mệnh cao cả của Ðảng ta, lãnh đạo nhân dân xây dựng đất nước theo mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội./.

TS. Bùi Thế Đức

Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương

___________________________

Bài đăng Tạp chí Tuyên giáo số 6/2018