Liên tục trong 2 năm liền, nông dân Hậu Giang được mùa lớn. Nếu như sản lượng lúa của tỉnh trong năm 2011 đạt gần 1,2 triệu tấn, cao nhất từ trước đến nay thì vụ lúa đông xuân 2011-2012 đang thu họach hiện nay, năng suất lúa đạt cao chưa từng thấy, bình quân đạt 7,3 tấn/ha, cao hơn vụ đông xuân trước gần 0,5 tấn/ha. Cá biệt năng suất lúa nhiều nơi như ở huyện Vị Thủy, Long Mỹ, Châu Thành A, nông dân thu họach đạt trên dưới 8 tấn/ha. Trúng mùa nhưng nhiều bà con chưa vui vì phần lớn diện tích lúa đang thu họach năm nay là giống lúa IR 50404 có phẩm chất gạo không cao, giá thấp và khó bán nên lợi nhuận vụ này thấp hơn năm trước.
*Không phải lỗi của nông dân
Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang, trong vụ đông xuân này toàn tỉnh có từ 50 đến 60% diện tích được bà con gieo trồng bằng giống lúa IR 50404, cá biệt có địa phương trồng giống lúa này lên đến 70% diện tích như thành phố Vị Thanh. Trong khi các giống lúa hạt dài, các giống lúa thơm xuất khẩu như giống Jasmine đang được thương lái tìm mua với giá cao thì giống lúa IR 50404 càng vào thời điểm thu hoạch rộ, giá bán càng sụt giảm. Đến trung tuần tháng 3, giá lúa tươi giống IR 50404 được thương lái thu mua tại ruộng chỉ còn từ 4.100 đến 4.300/kg, giảm từ 500 đến 600 đ/kg so với đầu vụ trong khi giá thành sản xuất trong vụ đông xuân này theo tính tóan của ngành nông nghiệp là 3.700 đ/kg. Tình trạng giá lúa IR 50404 cứ ngày càng sụt giảm làm cho lợi nhuận của người dân cứ giảm dần. Đây là nỗi buồn của người nông dân khi có được vụ mùa bội thu nhưng hiệu quả, lợi nhuận chưa đạt được như ý muốn. Việc nông dân Hậu Giang cũng như nhiều tỉnh trong khu vực ĐBSCL sản xuất nhiều giống lúa IR 50404 không phải do lỗi của nông dân .
Ông Nguyễn Văn Vui, Chủ tịch UBND huyện Vị Thủy cho biết: Việc nông dân sản xuất giống lúa IR 50404 với diện tích lớn trong vụ này dẫn đến tiêu thụ khó khăn một phần là lỗi của các doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo. Năm 2011, do thị trường xuất khẩu thuận lợi, giống lúa này được các doanh nghiệp tập trung thu mua xuất khẩu với giá thu mua không thua kém gì so với các giống lúa hạt dài trong khi giống lúa này dễ làm, có năng suất cao, nhất là trong vụ đông xuân. Năm nay, các doanh nghiệp không lường trước được thị trường xuất khẩu gạo khó khăn nên không khuyến cáo người dân hạn chế sử dụng giống lúa IR 50404 nên nông dân cứ thấy dễ thì làm. Muốn thay đổi cơ cấu giống đáp ứng cho nhu cầu của thị trường, các doanh nghiệp phải tìm hiểu, nắm bắt thông tin thị trường và phải đưa ra được bộ giống lúa đủ tiêu chuẩn xuất khẩu để hướng dẫn cho nông dân sản xuất.
* Sẽ tập trung đầu tư cho công tác giống
Trong cuộc họp mới đây của UBND tỉnh Hậu Giang về việc triển khai kế họach thực hiện các nghị quyết của Tỉnh ủy Hậu Giang năm 2012, ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở Nông nghiệp-PTNT tỉnh Hậu Giang thừa nhận rằng: hạn chế lớn nhất của ngành nông nghiệp trong thời gian qua là công tác giống lúa và giống cây trồng. Vì vậy ngay trong năm nay, ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang đã đưa ra nhiều giải pháp, chương trình nhằm khắc phục các yếu kém trên. Cụ thể như ngay từ vụ đông xuân này, ngành nông nghiệp của tỉnh đã chọn ra được 5 nhóm giống lúa có chất lượng cao, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu để khuyến khích nông dân gieo cấytrong các vụ tới. Đó là các giống: HG 2, OM 6976, OM 5451, OM 4900, OM 4218.
Ngoài công tác giống, ngay từ vụ hè thu tới, tỉnh Hậu Giang phối hợp với các doanh nghiệp như: Công ty Bảo vệ Thực vật An Giang, Doanh nghiệp Phương Trang, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền, Công ty Cổ phần Lương thực Hậu Giang xây dựng 5 mô hình cánh đồng mẫu lớn với tổng diện tích trên 1.700 ha, tập trung tại các huyện Vị Thủy, Châu Thành A, Phụng Hiệp, Long Mỹ và thị xã Ngã Bảy. Tại 5 địa phương thực hiện cánh đồng mẫu lớn, tỉnh Hậu Giang sẽ cung cấp miễn phí giống lúa nguyên chủng và xác nhận chất lượng cao cho nông dân sản xuất với những chủng loại có giá trị cao, tiến hành bao tiêu sản phẩm cho bà con để sản phẩm lúa hàng hóa có đầu ra ổn định.
Để cung cấp đủ nguồn giống cho diện tích đất lúa khoảng 82.000 ha của tỉnh, trong năm 2012, ngành nông nghiệp Hậu Giang đã có kế họach mở rộng 250 ha sản xuất giống lúa siêu nguyên chủng, tập trung ở các địa phương như: Trung tâm Giống nông nghiệp của tỉnh ở huyện Vị Thủy, đất công ở huyện Châu Thành A, Trung tâm Nông nghiệp Mùa Xuân ở huyện Phụng Hiệp; đồng thời đầu tư cơ sở hạ tầng cho 2.500 ha để sản xuất giống lúa cấp xác nhận, trong đó có 616 ha mở mới ở huyện Phụng Hiệp và Long Mỹ. Tổng nguồn vốn dự kiến đầu tư công tác giống lúa trong năm 2012 dự kiến khỏang 81,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguồn vốn này đến nay tỉnh mới chỉ cân đối được 14,7 tỷ đồng từ nguồn giống khắc phục hậu quả lũ lụt. Số còn lại đang được ngành nông nghiệp Hậu Giang tiếp tục tìm nguồn.
Hy vọng với sự quan tâm đầu tư đúng hướng của tỉnh, hạt gạo Hậu Giang nói riêng và hạt gạo Việt Nam nói chung sẽ nâng cao được giá trị, nâng cao tính cạnh tranh ở thị trường trong nước và thế giới, từng bước giúp cho những người nông dân trồng lúa tăng được thu nhập, lợi nhuận, xóa dần điệp khúc buồn từ trước đến nay là “trúng mùa mất giá”./.
TTX