Khu tưởng niệm gắn liền với chủ đề “Người mẹ thắp lửa” nhằm tri ân tổ tiên đã phát hiện và xác lập chủ quyền quần đảo Hoàng Sa từ thời chúa Nguyễn. Từ bao đời đến nay, nhiều nghĩa sĩ đã hi sinh tại Hoàng Sa. Đáng chú ý, vào ngày 19/1/1974, 74 người con đất Việt đã chiến đấu và ngã xuống vùng biển Hoàng Sa trong trận chiến với quân Trung Quốc xâm lược. Cũng trên mảnh đất mẹ ở Hoàng Sa, nhiều thế hệ ngư dân Việt Nam, chủ yếu là dân binh xã Bình Châu và đảo Lý Sơn tuân lệnh triều Đình nhà Nguyễn tháng ba hàng năm đi thuyền ra Hoàng sa để vẽ lý trình, cắm cột mốc chủ quyền, thu lượm sản vật.

Tượng Người Mẹ bằng đá granite, cao 18m, hướng mặt người mẹ nhìn ra khơi xa một tay giơ ngọn đèn bão lên trước ngực như thể mẹ đứng đó bất kể ngày đêm soi đèn cho những người con thấy đường về. Một tay mẹ khum đỡ ngọn đèn nhỏ giữa gió mưa, mắt mẹ đau đáu nhìn ra khơi xa, chân mẹ bước trước bước sau thể hiện cho sự bồn chồn lo lắng và nhớ thương. Ngọn đèn như ngọn lửa từ trái tim Mẹ mãi cháy đỏ, ngọn lửa tưởng nhớ đến những người con của mình đã hy sinh ngoài Hoàng Sa, và ngọn lửa thắp sáng niềm hy vọng đòi lại chủ quyền cho Hoàng Sa. Sau lưng tượng đài là dốc núi được chặn bởi một bức tường cong kết hợp bức phù điêu lớn bằng đá xám mô tả "Đoàn hùng binh Hoàng Sa" - trang sử hào hùng của các bậc tiền nhân đã ra đi mở cõi về phía đông. Phù điêu hình vòng cung thấp dần sang hai phía, đỉnh cao nhất ở phía sau lưng tượng cao 6m, phía đuôi hai cánh phù điêu cao 1,5m.

Ông Đặng Ngọc Tùng - Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết: “Đây là công trình văn hóa hết sức có ý nghĩa, khi công trình hoàn thành, đồng bào ta trong và ngoài nước cùng những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới đến thăm viếng, ngưỡng vọng, tưởng nhớ và tri ân các thế hệ người con đất Việt đã hiến dâng thân mình cho công cuộc xác lập, thực thi bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Máu thịt và tâm hồn của nghĩa sĩ Hoàng Sa đã hòa quyện với cát, đá và biển khơi của Tổ quốc”./.

Thanh Hiếu