Trọng tâm là Kết luận số 76-KL/TW, ngày 04/6/2020 của Bộ Chính trị về “tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”; Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị khoá XIII về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh,... nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về vị trí, vai trò của việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Lào Cai đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. 

Nhằm cụ thể hoá các chủ trương, nghị quyết của Đảng, đề án, kế hoạch của Chính phủ trên lĩnh vực văn hoá, văn nghệ, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Lào Cai đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững”; Nghị quyết số 11-NQ/TU về “phát triển du lịch tỉnh Lào Cai đến năm 2030”. Uỷ ban nhân dân tỉnh ban hành “Đề án phát triển văn học nghệ thuật tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021-2025”, Kế hoạch thực hiện “Đề án Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng” giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Trong đó đề ra những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác văn hoá, văn nghệ của tỉnh. Chỉ đạo, tiến hành tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị 49-CT/TW, ngày 21/02/2005 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và tổng kết 14 năm thực hiện Chỉ thị 16-CT/TU ngày 28/6/2007 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác gia đình thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước”; tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 01/12/2011 của Bộ Chính trị (Khóa XI) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, tạo bước phát triển mạnh mẽ về thể dục, thể thao đến năm 2020; tổng kết 10 năm thực hiện Quy định số 284-QĐ/TW, ngày 05/02/2010 của Ban Bí thư về tiêu chuẩn, cơ chế lựa chọn, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý lĩnh vực văn hóa, văn học nghệ thuật.

Ngay từ đầu năm, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ động ban hành hướng dẫn thực hiện công tác văn hóa, văn nghệ năm 2021; chỉ đạo, định hướng các cơ quan, đơn vị, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên tuyền, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị - xã hội quan trọng của đất nước, của tỉnh, kịp thời, hiệu quả, đảm bảo an toàn trong phòng, chống dịch COVID-19, nổi bật là: Chương trình nghệ thuật Mừng Đảng - Mừng Xuân Tân Sửu năm 2021; chào mừng thành công Đại hội XIII của Đảng; Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; Kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; 131 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh; 30 năm Ngày tái lập tỉnh Lào Cai và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất,...

Bám sát sự chỉ đạo, định hướng của Trung ương, của tỉnh, trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biễn phức tạp, các cấp, các ngành đã chỉ đạo, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế, đảm bảo an toàn tuyệt đối trong điều kiện phòng, chống dịch bệnh, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của tỉnh, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần ngày càng cao của Nhân dân các dân tộc. 

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các huyện, thị xã, thành phố tập trung đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền linh hoạt thông qua tuyên truyền trực quan; lồng ghép trong các buổi biểu diễn nghệ thuật, thông tin lưu động, chiếu bóng vùng cao; chú trọng ứng dụng kỹ thuật số để chuyển tải các nội dung, chương trình đến với người dân. Xây dựng nhiều chương trình nghệ thuật, văn hoá, văn nghệ phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh: chương trình nghệ thuật, giao lưu văn nghệ mừng Đảng, mừng Xuân Tân Sửu; chào mừng thành công Đại hội XIII của Đảng; Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021 - 2016; kỷ niệm 30 năm Ngày tái lập tỉnh Lào Cai; phòng, chống dịch COVID -19,... 

Hoạt động sáng tác, biểu diễn, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật diễn ra sôi nổi, nhất là dịp kỷ niệm các sự kiện chính trị, ngày kỷ niệm của đất nước, của tỉnh. Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu Tỉnh uỷ tổ chức Cuộc thi báo chí, bút ký văn học viết về những tấm gương sáng tạo, điển hình của Lào Cai trong 30 năm tái lập và phát triển; phát động, tổ chức Giải thưởng Báo chí về Xây dựng Đảng mang tên Búa liềm vàng; Giải thưởng Báo chí với công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí năm 2021.... Hội Nhà báo tỉnh, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh phát động nhiều phong trào thi đua đến các cấp hội và hội viên như: Cuộc thi bút ký về nông thôn mới và giảm nghèo bền vững trên Tạp chí Phansipăng năm 2021; Cuộc thi truyện ngắn trên tạp chí 3 tỉnh: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ năm 2021; Cuộc thi sáng tác đặc biệt chào mừng thành công Đại hội Đảng các cấp và kỷ niệm 30 năm Ngày tái lập tỉnh,... Tổng kết Cuộc thi Viết truyện ngắn 3 tỉnh: Lào Cai - Yên Bái - Phú Thọ với chủ đề “Dấu ấn quê hương, con người Lào Cai - Yên Bái - Phú Thọ”; xuất bản 3 ấn phẩm: Văn xuôi Lào Cai chọn lọc, Dư địa chí Lào Cai, Nghệ thuật tạo hình trong văn hóa dân gian các dân tộc thiếu số Lào Cai...

Nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật có chất lượng cao, phản ánh vẻ đẹp của con người, vùng đất Lào Cai, đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hoá tinh thần của các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh, định hướng các giá trị chân, thiện, mỹ, khơi dậy niềm tự hào, ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vượt khó vươn lên, xây dựng văn hóa, con người Lào Cai đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững.

Công tác thông tin, tuyên truyền hoạt động văn hóa - văn nghệ trên trên các phương tiện thông tin đại chúng được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức phong phú, hấp dẫn. Báo Lào Cai thường kỳ, điện tử đăng tải trên 500 tin bài trên các chuyên mục Văn hoá - Văn nghệ, Xã hội, Phóng sự; xuất bản các số báo đặc biệt chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm lớn. Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh đã thực hiện trên 880 chương trình phát thanh, truyền hình; duy trì 90 số chuyên mục truyền hình “Văn hóa thể thao”; “Lào Cai trong âm nhạc”; “Sân chơi Tài năng học đường”; “Văn học nghệ thuật”;... và gần 800 số phát thanh trên các chuyên mục “Lào Cai trong âm nhạc”; “Văn học nghệ thuật”; “Dân ca và nhạc cổ truyền”,... Các huyện uỷ, thành uỷ, thị uỷ, đảng uỷ trực thuộc đã chủ động lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về công tác văn hoá, văn nghệ. Chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị -xã hội của đất nước, địa phương với nhiều hình thức phong phú, hấp dẫn, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và đảm bảo thực hiện nghiêm phòng chống dịch COVID-19. Trung tâm văn hoá, thể thao và truyền thông cấp huyện đã xây dựng, phát sóng trên 8.000 tin, bài, ảnh, phóng sự; xây dựng, chỉnh trang, làm mới gần 6.000 cụm panô, áp phích, băng zôn, khẩu hiệu, ma két; tổ chức trên 1.300 buổi thông tin lưu động,...

Công tác quản lý và tổ chức lễ hội tiếp tục có những chuyển biến tích cực, đi vào nền nếp, hoạt động lễ hội diễn ra phong phú, đa dạng. Năm 2021 do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nên các lễ hội truyền thống như: Hát Giao duyên, Gầu tào, Cấp sắc, Nhảy lửa, Lễ hội Đền Thượng,.. không tổ chức phần hội, chỉ tổ chức phần lễ để đảm bảo cho công tác phòng, chống dịch và đáp ứng nhu cầu đời sống tâm linh cho Nhân dân. Khi dịch Covid-19 được kiểm soát, một số địa phương, đơn vị đã chỉ đạo đẩy mạnh các hoạt động kích cầu du lịch như: Tuần Lễ hội Đền Mẫu Thượng Sa Pa năm 2021 với chủ đề Hương sắc Lào Cai gồm chuỗi các hoạt động Canaval đường phố; Chương trình khai mạc; Liên hoan hát chầu văn,... Việc tổ chức lễ hội đã góp phần giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tôn vinh người có công với dân, với nước, đáp ứng nhu cầu văn hoá tinh thần của Nhân dân, thu hút sự quan tâm, yêu thích của hàng triệu du khách.

Hoạt động bảo tàng, thư viện tiếp tục được quan tâm thực hiện. Bảo tàng tỉnh tổ chức nghiên cứu, sưu tầm, xây dựng các đề cương trưng bày, các nội dung truyền thông như: xây dựng đề cương trưng bày Chuyên đề khám phá trải nghiệm Tết Việt; Video clip về dân tộc Phù Lá ở huyện Si Ma Cai và Bắc Hà; Sản phẩm trải nghiệm bộ công cụ các trò chơi dân gian và trải nghiệm văn hóa các dân tộc Lào Cai; trưng bày tư liệu, hình ảnh hiện vật về thành tựu Lào Cai sau 30 năm tái lập gắn với tuyên truyền bầu cử;… Thư viện tỉnh trưng bày hơn 400 ấn phẩm, sách, báo, tạp chí chủ đề về bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp; tuyên truyền trên website, zalo, facebook thu hút 55.000 lượt độc giả truy cập. Công tác quản lý, lập hồ sơ đề nghị công nhận các di tích, di sản được thực hiện thường xuyên với phương châm “bảo tồn gắn với phát triển”; đã lập hồ sơ di tích và xếp hạng được 03 di tích cấp tỉnh; có 04 di sản được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đến nay, toàn tỉnh có 51 di tích, trong đó có 30 di tích cấp tỉnh, 21 di tích cấp quốc gia. Các di sản văn hóa được bảo tồn trong cộng đồng và trở thành nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được đẩy mạnh, gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và các phong trào thi đua yêu nước, có sức lan tỏa sâu rộng. Ước năm 2021 có 143.340 hộ gia đình văn hóa đạt 83,5%; 1.190 thôn, tổ dân phố văn hóa đạt 76%; cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa ước đạt 95%. Cơ sở hạ tầng nông thôn ngày càng khang trang, diện mạo nông thôn khởi sắc, hình thành mô hình cảnh quan xanh - sạch - đẹp. Hiện nay, toàn tỉnh có 61 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 02 xã đạt nông thôn mới nâng cao. 

Với những kết quả đạt được, công tác văn hóa, văn nghệ đã góp phần xây dựng, bồi đắp lý tưởng cách mạng, giá trị chân, thiện, mỹ; ngăn chặn, đẩy lùi hiệu quả việc phát tán, truyền bá các văn hóa phẩm độc hại vào địa bàn; nâng cao đời sống, nhu cầu hưởng thụ văn hoá tinh thần của Nhân dân các dân tộc. Đấu tranh, ngăn chặn, phản bác kịp thời, hiệu quả các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch, lợi dụng các hoạt động văn hóa - văn nghệ để tuyên truyền, xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân vào sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, sự điều hành của chính quyền. Tạo khí thế thi đua sôi nổi, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh năm 2021.

Bên cạnh những kết quả tích cực, công tác văn hóa, văn nghệ năm 2021 còn một số hạn chế, tồn tại cần khắc phục như: Một số hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh chất lượng chưa cao, chưa có sự đầu tư, dàn dựng bài bản, khoa học. Một số hủ tục trong lễ cưới, tang ma, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ,… còn tồn tại ở một số ít địa phương. Cơ sở, thiết bị và thiết chế văn hoá ở cơ sở phục vụ tổ chức các hoạt động văn hóa - văn nghệ có mặt chưa đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần ngày càng cao trong Nhân dân. Chưa có những tác phẩm văn học nghệ thuật xuất sắc, thực sự xứng tầm với công cuộc đổi mới của tỉnh, của đất nước; công tác lý luận phê bình văn học, nghệ thuật còn hạn chế, thiếu những bài viết sắc bén đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá, lý luận, văn học nghệ thuật.

Bước vào năm 2022, bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh, phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những khó khăn, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác công tác văn hóa, văn nghệ, góp phần xây dựng con người Lào Cai phát triển toàn diện, mang đậm nét đặc trưng của con người vùng đất biên cương Tổ quốc, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020-2025; Kết luận số 76-KL/TW, ngày 04/6/2020 của Bộ Chính trị về “tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”; Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị (khoá VIII) về “Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội”Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 27/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Lào Cai đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững”. Xây dựng kế hoạch, triển khai công tác văn hóa - văn nghệ năm 2022 phục vụ tuyên truyền các sự kiện chính trị, các ngày lễ, kỷ niệm lớn của đất nước, của tỉnh phù hợp với tình hình thực tế, bảo đảm an toàn trong phòng chống dịch COVID-19. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nôn thôn mới, đô thị văn minh”. Chú trọng triển khai các chương trình bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế, du lịch bền vững. Nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về văn hóa, nghệ thuật, thông tin truyền thông. Chủ động, thường xuyên chỉ đạo, định hướng các hoạt động sáng tác, xuất bản đảm bảo đúng tôn chỉ, mục đích; đổi mới, nâng cao chất lượng các chuyên trang, chuyên mục về văn hóa, văn nghệ trên báo, đài, tạp chí, ấn phẩm báo chí và trang, cổng thông tin điện tử của các ngành, địa phương, phục vụ đắc lực cho thực hiện nhiệm vụ chính trị của tỉnh. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi lợi dụng di tích, nơi thờ tự, không gian lễ hội, tín ngưỡng để trục lợi, hoạt động mê tín dị đoan. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, tích cực giới thiệu quảng bá bản sắc văn hóa, con người Lào Cai gắn với đấu tranh, ngăn chặn, phản bác kịp thời có hiệu quả các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực văn hóa - văn nghệ.

Với sự nỗ lực, quyết tâm của các cấp, các ngành, sự đổi mới, sáng tạo trong triển khai các hoạt động văn hoá, văn nghệ sẽ góp phần quan trong thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của tỉnh trong năm 2022, nhằm hiện thực hóa khát vọng vươn lên mạnh mẽ xây dựng Lào Cai phát triển nhanh và bền vững./.

Đỗ Đức Liệu 

Phó Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Lào Cai