Đối với giảng viên trẻ, trong đó có giảng viên trẻ thuộc hệ thống các trường chính trị, một trở ngại lớn trong giảng dạy lý luận chính trị là thiếu kiến thức thực tiễn. Do đó, tích cực tham gia nghiên cứu khoa học là con đường hữu hiệu nhất để khắc phục hạn chế trên.
Ý nghĩa của nghiên cứu khoa học đối với giảng viên trẻ thể hiện ở những điểm sau:
Thứ nhất, nghiên cứu khoa học giúp giảng viên trẻ mở rộng, tìm hiểu sâu kiến thức chuyên môn. Giảng viên muốn có bài giảng hấp dẫn, khúc triết, phong phú... trước hết phải có kiến thức chuyên môn vững, phông kiến thức rộng. Do đó, để giảng dạy tốt, giảng viên phải không ngừng tự bồi dưỡng kiến thức cho mình thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học.
Thứ hai, với hoạt động này, buộc giảng viên phải đọc, phải suy ngẫm, phải phân tích, chứng minh vấn đề đặt ra. Những hoạt động tư duy đó làm cho trình độ nhận thức của giảng viên được nâng cao, đáp ứng tốt nhu cầu ngày càng cao của người học. Tham gia nghiên cứu khoa học, giảng viên trẻ một mặt tự khẳng định mình, mặt khác, phát hiện những hạn chế tri thức của bản thân.
Những năm qua, hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên trẻ ở nhiều trường Chính trị tỉnh, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn tồn tại những hạn chế: Số lượng các công trình nghiên cứu khoa học do giảng viên trẻ thực hiện chưa nhiều. Một số công trình khoa học do giảng viên trẻ thực hiện nặng về lý luận chung, lý thuyết, chưa gắn với nghiên cứu thực tiễn địa phương. Trong hoạt động nghiên cứu khoa học, không ít giảng viên trẻ chỉ quan tâm đến việc hoàn thành nghĩa vụ, chưa chú tâm đến chất lượng nội dung nghiên cứu; một số giảng viên trẻ thiếu tự tin, chưa mạnh dạn trong nghiên cứu khoa học...
Để khắc phục những hạn chế, nâng cao hơn nữa chất lượng nghiên cứu khoa học của trường Chính trị nói chung và của đội ngũ giảng viên trẻ nói riêng, theo chúng tôi, cần quan tâm làm tốt những nội dung sau:
Một là, xây dựng cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính hợp lý hơn
Về Cơ chế hoạt động, lãnh đạo nhà trường cần chỉ đạo công tác nghiên cứu khoa học quyết liệt hơn. Trên cơ sở những quy chế, quy định của nội bộ trường do bộ phận Nghiên cứu khoa học - Thông tin - Tư liệu đã ban hành, cần tiếp tục bổ sung hoàn thiện thêm. Việc kiên quyết thực hiện một số quy định có tính ràng buộc hành chính, nhằm tạo nhận thức nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học của giảng viên phải đảm bảo tính khách quan, công bằng với mọi đối tượng. Phải thực sự công bằng về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm.
Liên quan đến vấn đề trên, năm 2012 một số trường Chính trị cấp tỉnh đã quy định: lấy kết quả nghiên cứu khoa học là một trong những căn cứ để bình xét, xếp loại thi đua. Nhưng thực tế, việc làm này nhìn chung còn thiếu dứt khoát, chưa rõ ràng. Trong bình xét, xếp loại thi đua cuối năm của các phòng, khoa, tiêu chí về thành tích nghiên cứu khoa học gần như "không có ảnh hưởng gì" đến kết quả xếp loại. Người không hoàn thành nghĩa vụ khoa học trong năm không bị trừ điểm thi đua, người vượt nghĩa vụ nghiên cứu khoa học cũng chưa được biểu dương khi bình xét, xếp loại thi đua. Nhiều nơi chưa thực hiện nghiêm túc việc thực hiện cách tính giờ chuẩn với quy định người không hoàn thành nghĩa vụ nghiên cứu khoa học bị quy đổi trừ vào giờ chuẩn, người vượt nghĩa vụ nghiên cứu khoa học được biểu dương, khích lệ. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tâm lý chỉ cố gắng hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu khoa học về mặt số lượng - nghĩa là hoàn thành về mặt hình thức, còn chất lượng thực sự thì rất hạn chế. Tâm lý đó đang làm "thui chột" dần động lực nghiên cứu khoa học đích thực của giảng viên trẻ.
Đối với cơ chế tài chính. Nghiên cứu khoa học là hoạt động cần đầu tư công sức lớn, thời gian nhiều. Để có được một công trình khoa học, tác giả phải xây dựng ý tưởng, triển khai đề cương, tìm tài liệu, viết và hoàn thiện đề tài, bảo vệ trước hội đồng khoa học, đưa ra các giải pháp áp dụng vào thực tiễn... Hoạt động đó đòi hỏi sự nghiêm túc, quyết tâm cao cũng như sự đầu tư công sức và trí của người nghiên cứu. Bên cạnh đó, một thực tế đặt ra là nếu trập trung vào nghiên cứu khoa học, quỹ thời gian dành cho các hoạt động khác của giảng viên sẽ bị ảnh hưởng, trong đó có cả những hoạt động đem lại thu nhập chính đáng cho giảng viên... Vì thế, mức chi trả, hỗ trợ cho mỗi công trình khoa học cấp trường, cấp khoa, bài nội san, bài hội thảo như hiện nay là chưa tương xứng đối với công sức, trí tuệ của giảng viên. Vấn đề đặt ra là, muốn tiếp tục khuyến khích giảng viên nghiên cứu khoa học, đòi hỏi cơ quan, tổ chức liên quan phải xây dựng lại định mức tính giờ, định mức thanh toán cho các đề tài khoa học một cách thỏa đáng hơn.
Hai là, xây dựng, triển khai các phong trào thi đua có lồng ghép yêu cầu về nghiên cứu khoa học
Bên cạnh động lực kinh tế, động lực tinh thần là yếu tố quan trọng thúc đẩy công tác nghiên cứu khoa học đối với giảng viên trẻ. Do đó, việc triển khai các phong trào thi đua có lồng ghép yêu cầu về nghiên cứu khoa học, với những hình thức hợp lý, kịp thời, công bằng, thường xuyên, chắc chắn sẽ tạo được không khí, môi trường có lợi cho nghiên cứu khoa học. Việc tổ chức sơ kết, tổng kết công tác nghiên cứu khoa học của nhà trường nên được tiến hành thường xuyên và thực chất, ít nhất mỗi năm một lần, qua đó để đánh giá và rút ra bài học kinh nghiệm. Trong tổng kết, những cá nhân, tập thể không hoàn thành nhiệm vụ phải phê bình và chịu trách nhiệm về hạn chế, yếu kém đó; cá nhân, tập thể hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ cần được biểu dương kịp thời. Từ đó hình thành cơ chế thi đua khen thưởng khách quan, công bằng.
Ba là, đa dạng hóa các hoạt động liên quan đến công tác nghiên cứu khoa học
Để giảng viên trẻ đến với nghiên cứu khoa học như một nhu cầu tự thân, trường chính trị, cụ thể là bộ phận Khoa học - Thông tin - Tư liệu cần đổi mới, sáng tạo, tăng cường nhiều hình thức hoạt động. Lâu nay, hoạt động nghiên cứu khoa học của đa số trường Chính trị tỉnh vẫn chủ yếu tập trung ở các hình thức như: viết đề tài khoa học, viết bài đăng Nội san, viết sáng kiến kinh nghiệm, tổ chức hội thảo...
Bên cạnh việc tiếp tục duy trì những hình thức trên, các trường nên có kế hoạch, chương trình tổ chức cho giảng viên tham dự các hội thảo khoa học, trao đổi kinh nghiệm với các trường Chính trị, trường Đại học, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia, Sở Khoa học và Công nghệ...; mời các nhà khoa học hàng đầu của địa phương, của Nhà nước đến trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong hoạt động khoa học, làm khoa học...; chọn những chủ đề có phạm vi rộng, mang tính thời sự cao để phối hợp với một số trường chính trị trong khu vực đồng tổ chức.v.v..
Bốn là, đối với bản thân giảng viên trẻ
Cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn nữa về nhiệm vụ công tác nói chung, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học nói riêng, để từ đó có những nỗ lực, mạnh dạn đầu tư đúng mức cho hoạt động nghiên cứu khoa học. Giảng viên trẻ cần có cái nhìn toàn diện về vai trò, ý nghĩa của công tác nghiên cứu khoa học; tránh cách tư duy, coi nhiệm vụ chính chỉ là giảng dạy - đảm bảo chất lượng giáo án, bài giảng là xong; việc viết báo, viết bài hội thảo, viết đề tài khoa học... không có cũng chẳng sao, hoặc chỉ để hoàn thành về mặt hình thức nhiệm vụ được giao về số lượng công trình trong năm.
Xuất phát từ nhận thức đầy đủ, sâu sắc về nghiên cứu khoa học, giảng viên trẻ cần có kế hoạch, bố trí quỹ thời gian tương thích cho hoạt động nghiên cứu khoa học; đầu tư học hỏi kinh nghiệm nghiên cứu; tích cực viết và rèn luyện kỹ năng để tự tin, mạnh dạn....
Nghiên cứu khoa học là hoạt động không thể thiếu đối với giảng viên nói chung, giảng viên trẻ trong các trường Chính trị nói riêng. Đây là động lực thúc đẩy niềm đam mê nghề nghiệp, giúp giảng viên trẻ tiếp nhận, làm chủ được tri thức trên cơ sở độc lập suy nghĩ, sáng tạo, biết vận dụng vào bài giảng cũng như thực tiễn cuộc sống./.
HỒ THANH HẢI
Trường Chính trị tỉnh Hậu Giang