TTXVN trân trọng giới thiệu bài viết của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó
Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh, nhân sự
kiện này.
Ngày 12/11/2013 vừa qua, tại Trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Hoa Kỳ,
Đại hội đồng Liên hợp quốc đã bỏ phiếu kín để bầu các quốc gia thành
viên mới của Hội đồng Nhân quyền cho nhiệm kỳ ba năm 2014-2016 với sự
tham gia của tất cả 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc.
Việt Nam đạt 184/193 phiếu ủng hộ, trúng cử với số phiếu cao nhất trong
số 14 nước mới trúng cử vào Hội đồng nhân quyền gồm 47 thành viên đại
diện cho các khu vực.
Việc Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc xuất phát từ
chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước ta là bảo vệ, thúc đẩy các
quyền con người và tích cực đóng góp vào hợp tác quốc tế trong lĩnh vực
này.
Kết quả Việt Nam trúng cử với số phiếu rất cao mang nhiều ý nghĩa lớn.
Trước hết, đó là sự ghi nhận rộng rãi và đánh giá cao của cộng đồng quốc
tế đối với các thành tựu của trong công cuộc đổi mới toàn diện, chính
sách, nỗ lực và kết quả tích cực đạt được về quyền con người ở Việt Nam.
Đây cũng là thành công của công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước, thể
hiện uy tín, vị thế quốc tế ngày càng tăng của Việt Nam và sự đánh giá
cao của quốc tế đối với các vai trò, đóng góp của Việt Nam tại Liên hợp
quốc và các diễn đàn đa phương khác.
Hiện nay, quyền con người đã trở thành một vấn đề toàn cầu, mối quan tâm
lớn của cộng đồng quốc tế và như Đảng ta đã khẳng định, là nguyện vọng
chung của nhân loại, thành quả đấu tranh của loài người qua nhiều thế
hệ. Liên hợp quốc là tổ chức toàn cầu lớn nhất, giữ vị trí trung tâm và
đóng vai trò ngày càng quan trọng trong đời sống quốc tế.
Hiến chương Liên hợp quốc nêu rõ việc bảo vệ các quyền cơ bản và phẩm
giá con người là một trong những mục tiêu hàng đầu của Liên hợp quốc và
trên thực tế nhiệm vụ thúc đẩy, bảo vệ quyền con người cùng với việc duy
trì hòa bình-an ninh quốc tế và hợp tác vì phát triển đã trở thành ba
trụ cột trong hoạt động của tổ chức này.
Hội đồng Nhân quyền là một trong những cơ quan quan trọng hàng đầu trong
hệ thống Liên hợp quốc, chịu trách nhiệm chính về bảo vệ và thúc đẩy
quyền con người trên thế giới, do vậy được các nước đặc biệt coi trọng.
Nhiều nước mong muốn trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền để tăng
cường đóng góp, đồng thời tác động vào nội dung và hướng hoạt động của
Hội đồng. Vì vậy, tranh cử vào Hội đồng Nhân quyền thường rất khó khăn,
được đánh giá là chỉ sau tranh cử vào Hội đồng Bảo an vì luôn có sự cạnh
tranh phiếu quyết liệt giữa nhiều nước cùng ứng cử.
Năm nay có 3 nhóm khu vực có tranh chấp về phiếu bầu, trong đó nhóm châu
Á-Thái Bình Dương có số nước ứng cử đông nhất, cho tới những tháng cuối
cùng vẫn còn 7 nước tranh cử cho 4 ghế.
Nghị quyết 60/251 của Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 2006 nêu các nước
thành viên Hội đồng Nhân quyền phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất về
quyền con người, hợp tác đầy đủ và có khả năng đóng góp vào công việc
của Hội đồng Nhân quyền.
Trong quá trình vận động các nước ủng hộ Việt Nam vào Hội đồng Nhân
quyền, chúng ta đã giới thiệu toàn diện, có hệ thống với các nước quan
điểm, chính sách nhất quán, hệ thống pháp luật và thành tựu nổi bật của
Việt Nam về bảo vệ, thúc đẩy quyền con người, chia sẻ thông tin và kinh
nghiệm về nhiều vấn đề mà các nước quan tâm.
Chúng ta khẳng định chính sách của Đảng, Nhà nước ta bắt nguồn từ khát
vọng thiết tha được hưởng các quyền tự do cơ bản của nhân dân Việt Nam
vốn đã phải chịu cảnh là người dân của một nước thuộc địa.
Nhiều bạn bè còn nhắc lại tình cảm, sự ủng hộ đối với nhân dân Việt Nam
luôn đi đầu trong cuộc đấu tranh bảo vệ quyền dân tộc tự quyết. Đây là
một trong những quyền con người cơ bản nhất, được ghi nhận trong những
điều khoản đầu tiên của các điều ước quốc tế quan trọng nhất hiện nay về
quyền con người.
Tuyên bố được các nước thành viên Liên hợp quốc thông qua tại Hội nghị
thế giới về quyền con người tổ chức vào tháng 6/1993 ở Vienna (Áo) nêu
rõ rằng quyền dân tộc tự quyết có nghĩa là các dân tộc có quyền tự do
lựa chọn thể chế chính trị. Quyền đó cũng có nghĩa là các dân tộc tự do
theo đuổi sự phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa của mình.
Thực tế lịch sử của dân tộc ta là quyền con người đã được khẳng định
ngay từ những lời nói đầu khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn
độc lập của dân tộc Việt Nam vào ngày 2 tháng 9 năm 1945. Chỉ một ngày
sau đó, tức là ngày 3 tháng 9 năm 1945,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ một trong những nhiệm vụ cấp bách của Nhà
nước Việt Nam mới là tổ chức tổng tuyển cử bầu Quốc hội lập hiến, thông
qua hiến pháp để khẳng định quyền làm chủ đất nước. Thực tế lịch sử
cũng là Nhà nước đã có nhiều phấn đấu thúc đẩy quyền lợi của người dân
ngay cả trong điều kiện đầy ngặt nghèo của những năm tháng kháng chiến.
Con người được đặt là trung tâm, vừa là mục tiêu, vừa là động lực trong
quá trình phát triển và công cuộc đổi mới toàn diện ở Việt Nam. Các
quyền và tự do cơ bản của nhân dân được thể chế hóa bằng Hiến pháp, pháp
luật và bảo đảm thực hiện bằng nhiều chủ trương, chính sách và cơ chế.
Vấn đề tôn trọng, thúc đẩy quyền con người được khẳng định ngay trong
những chương đầu, trở thành những quy định có giá trị thực hiện trực
tiếp trong nội dung sửa đổi của Hiến pháp năm 1992 đã được đăng công
khai, lấy ý kiến đóng góp rộng rãi của nhân dân.
Các quyền con người về dân sự, chính trị được thể hiện rõ trong đời sống
chính trị, xã hội sôi động của đất nước. Vị trí và tiếng nói của Quốc
hội ngày càng được nâng cao. Quốc hội đã ban hành, sửa đổi nhiều đạo
luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc đảm bảo quyền con người trong
mọi lĩnh vực, tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát hoạt động của các
cơ quan Nhà nước, đặc biệt thông qua các phiên chất vấn công khai.
Quyền của người dân cũng được thực hiện hiệu quả hơn qua những cải cách
tư pháp, hành chính. Tiếng nói của nhân dân về các vấn đề của đất nước
được phát huy qua nhiều bộ luật quan trọng về báo chí, khiếu nại, tố
cáo, quy chế dân chủ cơ sở, các tổ chức chính trị xã hội và các phương
tiện thông tin đại chúng phát triển nhanh chóng, đa dạng.
Ở Việt Nam, năm mươi tư dân tộc anh em luôn đoàn kết, tương trợ lẫn nhau
trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước. Mọi hành vi kỳ thị,
chia rẽ dân tộc đều bị nghiêm cấm. Mọi mặt trong đời sống vật chất,
tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số được cải thiện không ngừng.
Thực tế hiện nay là đời sống tôn giáo, tín ngưỡng hết sức phong phú với
sự có mặt của tất cả các tôn giáo chính trên thế giới. Bên cạnh thực tế
là số đông người dân là tín đồ Phật giáo, Phật giáo Hoà hảo, Cao đài,
Việt Nam là một trong những nước có số lượng tín đồ Công giáo lớn nhất ở
châu Á và số lượng tín đồ Tin Lành lớn nhất ở Đông Nam Á.
Các quyền về kinh tế, xã hội, văn hóa, đặc biệt như thể hiện ở quyền sở
hữu, tự do sản xuất, kinh doanh, an sinh xã hội, sáng tạo và thụ hưởng
các thành quả văn hoá, bình đẳng giới, quyền cho những nhóm dễ bị tổn
thương như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, về giáo dục, y tế
của người dân được bảo đảm ngày càng tốt đã góp phần quan trọng để Việt
Nam đạt được các thành tựu nổi bật, được quốc tế ghi nhận về phát triển
kinh tế-xã hội, trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình đồng thờ,
các thành tựu đó cũng tạo thêm nguồn lực và điều kiện thực tế cho việc
thụ hưởng các quyền về dân sự, chính trị.
Cộng đồng quốc tế đặc biệt đánh giá cao, coi Việt Nam như một điểm sáng
trên nhiều vấn đề thuộc chương trình nghị sự của Hội đồng Nhân quyền như
xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao chỉ số phát
triển con người, hoàn thành trước thời hạn nhiều Mục tiêu Thiên niên kỷ
về Phát triển.
Vừa qua, tuy gặp những khó khăn kinh tế có phần do tác động của khủng
hoảng kinh tế, tài chính chính toàn cầu, Nhà nước tiếp tục thực hiện các
chính sách về an sinh xã hội, đầu tư về giáo dục, y tế, cải thiện cuộc
sống của người dân ở vùng sâu, vùng xa và các vùng khó khăn khác.
Đối với người Việt Nam ở nước ngoài, là bộ phận không tách rời của cộng
đồng dân tộc Việt Nam, Nhà nước hết sức quan tâm đến việc tạo điều kiện
thuận lợi, hỗ trợ để đồng bào có cuộc sống tốt đẹp, bảo vệ lợi ích chính
đáng của họ ở nước sở tại qua nhiều hoạt động cụ thể từ giúp đỡ trực
tiếp, phát huy sự giúp đỡ lẫn nhau giữa đồng bào, đến đàm phán các hiệp
định lãnh sự, tư pháp, các hoạt động bảo vệ công dân, lợi ích chính đáng
của đồng bào.
Nhiều chính sách, cơ chế mới được xây dựng, đi cùng những biện pháp cụ
thể theo hướng thông thoáng, thuận tiện hơn về thị thực, kể cả miễn thị
thực, luật dân sự, đầu tư, mua nhà ở để người Việt Nam về thăm quê
hương, thân nhân, làm ăn, hòa nhập vào mặt của cuộc sống và đóng góp xây
dựng đất nước. Mỗi năm có hàng trăm nghìn người Việt Nam ở nước ngoài
về thăm hoặc định cư lâu dài ở đất nước.
Đồng thời, như Đại hội Đảng lần thứ XI (tháng 1/2011) đã đánh giá, dân
chủ chưa được phát huy đầy đủ, quyền làm chủ của nhân dân ở một số nơi,
trên một vài lĩnh vực còn bị vi phạm, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế và quản lý đất
nước.
Trong trao đổi với các đối tác quốc tế, chúng ta cũng thẳng thắn đề
cập đến những thách thức đặt ra và sẵn sàng đối thoại về những khác
biệt. Nhìn chung, họ đều nhìn nhận không quốc gia nào có thể tự xem là
hoàn hảo.
Nhận thức chung cũng là theo tinh thần của Tuyên bố Hội nghị Viên năm
1993 là quyền con người có giá trị phổ cập, đồng thời cũng cần tính đến
những đặc thù của các quốc gia, khu vực và những hoàn cảnh lịch sử, văn
hóa, tôn giáo khác nhau. Mỗi quốc gia đều phải xây dựng và thực thi luật
pháp để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, các quyền
chính đáng của tổ chức, cá nhân.
Các Điều 18, 19, 20, 21 và 22 của Công ước quốc tế về các quyền dân sự,
chính trị, khi quy định các quyền tự do tôn giáo, chính kiến, tụ hội hòa
bình, lập hội thì cũng nêu rõ là việc thực hiện các quyền này cũng đi
đôi với những nghĩa vụ, trách nhiệm đặc biệt theo quy định của pháp
luật, trong đó có việc bảo đảm quyền, uy tín của những cá nhân khác, bảo
vệ an ninh quốc gia, trật tự và luân lý công; nghiêm cấm tuyên truyền
chiến tranh hoặc việc khuyến khích hằn thù dân tộc, sắc tộc hoặc tôn
giáo.
Chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước ta cũng được thể hiện rõ trong
hợp tác quốc tế về bảo vệ, thúc đẩy quyền con người. Việt Nam hiện là
thành viên của hầu hết các điều ước quốc tế quan trọng nhất về quyền con
người, trong đó có: Công ước về các quyền dân sự, chính trị; Công ước
về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa; Công ước về xóa bỏ mọi hình thức
phân biệt chủng tộc; Công ước về quyền trẻ em; Công ước về xóa bỏ mọi
hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ.
Ngày 7/11/2013 vừa qua, Việt Nam đã ký Công ước quốc tế về chống tra tấn
và đang nỗ lực hoàn tất các quy định về thủ tục để phê chuẩn Công ước
quốc tế về quyền của người khuyết tật vào năm 2014. Việt Nam cũng đã
tham gia 18 điều ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về quyền của
người lao động.
Nhà nước Việt Nam đã nỗ lực xây dựng, bổ sung pháp luật trong nước, tổ
chức và thực hiện điều ước quốc tế đã tham gia, trong đó có nghĩa vụ làm
báo cáo quốc gia định kỳ. Tới nay, các cơ quan công ước đều đánh giá
Việt Nam nghiêm túc trong việc chuẩn bị báo cáo quốc gia và kết luận
tích cực về tình hình thực hiện công ước ở Việt Nam.
Trong 7 năm qua kể từ khi Hội đồng nhân quyền được thành lập, với tư
cách là quan sát viên, Việt Nam đã tích cực đóng góp ý kiến trên nhiêu
vấn đề thuộc chương trình nghị sự và tham gia xây dựng các nghị quyết,
quyết định của Hội đồng.
Đặc biệt là chúng ta chuẩn bị công phu, trình bày thành công báo cáo
trong khuôn khổ Cơ chế kiểm điểm định kỳ phổ cập (UPR), thực hiện nghiêm
túc các khuyến nghị mà ta đã chấp thuận tại phiên trình bày.
Việt Nam cũng tăng cường hợp tác với các cơ chế, trong đó có việc từ
năm 2010 đã đón 4 Báo cáo viên đặc biệt/Chuyên gia độc lập của Liên hợp
quốc về xóa đói giảm nghèo, thiểu số, y tế, tác động của nợ nước ngoài).
Từ ngày 18 đến 29/11/2013 vừa qua, Chính phủ Việt Nam đón Báo cáo viên
đặc biệt về quyền văn hóa và sẽ đón thêm một số Báo cáo viên đặc biệt
trong một số lĩnh vực khác trong thời gian tới.
Tại Đại hội đồng và Hội đồng kinh tế-xã hội, Việt Nam có nhiều đóng góp
tích cực và bỏ phiếu thuận tuyệt đại đa số các Nghị quyết của Liên hợp
quốc về quyền con người; quan điểm của Việt Nam phù hợp với quan điểm
chung, thể hiện trong các văn kiện quốc tế và Liên hợp quốc về quyền con
người.
Trong phạm vi khu vực, cùng với các nước ASEAN, ta đã có những đóng góp
tích cực trong việc thành lập Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền,
Ủy ban ASEAN về bảo vệ và thúc đẩy các quyền của phụ nữ và trẻ em và
việc Tuyên bố Nhân quyền ASEAN. Việt Nam cũng tăng cường hợp tác, đối
thoại song phương với nhiều nước về nhân quyền để chia sẻ thông tin,
kinh nghiệm nhằm đảm bảo tốt hơn các quyền con người tại Việt Nam và các
nước liên quan.
Do vậy, việc ta trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền với số phiếu rất cao
còn thể hiện cộng đồng quốc tế hoan nghênh sự tham gia và coi trọng khả
năng đóng góp của Việt Nam trong việc thúc đẩy các vấn đề quyền con
người mà quốc tế quan tâm.
Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc có khối lượng công việc lớn, nhiều vấn
đề phức tạp. Hàng năm, Hội đồng Nhân quyền có một phiên họp cấp cao và
ba khóa họp thường kỳ, thời gian họp ít nhất là 10 tuần. Các đề mục
chính được xem xét là báo cáo của Cao ủy Nhân quyền về tình hình nhân
quyền trên thế giới, việc thúc đẩy các quyền dân sự, chính trị và kinh
tế, xã hội, văn hóa, tình hình nhân quyền cần đặc biệt quan tâm, hướng
nghiên cứu, trợ giúp kỹ thuật và nâng cao năng lực cho các nước về bảo
đảm quyền con người.
Bên cạnh đó là hoạt động của các cơ chế trực thuộc, giúp việc cho Hội
đồng, trong đó có Ủy ban Tư vấn, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền, 51 Thủ tục
đặc biệt gồm các Nhóm làm việc, báo cáo viên đặc biệt, chuyên gia độc
lập về nhiều lĩnh vực của quyền con người, Thủ tục Khiếu nại.
Một hoạt động quan trọng của Hội đồng là Cơ chế Kiểm điểm phổ cập định
kỳ (UPR) mà theo đó, tất cả các nước phải định kỳ nộp báo cáo và kiểm
điểm trước Hội đồng Nhân quyền về việc đảm bảo quyền con người tại nước
mình. Hội đồng Nhân quyền có thể triệu tập các khóa họp đặc biệt theo
yêu cầu của ít nhất là 1/3 số quốc gia thành viên. Nhiều tổ chức quốc
tế, tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu cũng tham gia dưới các hình
thức khác nhau.
Việt Nam sẽ tham gia nghiêm túc, tích cực và xây dựng vào nhiều hoạt
động của Hội đồng Nhân quyền. Chúng ta sẽ tiếp tục đóng góp ý kiến trên
các chủ đề lớn, đề xuất, đồng tác giả, thương lượng các nghị quyết và
quyết định, hết sức chú ý đến các vấn đề được các nước đang phát triển
đặc biệt quan tâm như các quyền phát triển, kinh tế, xã hội, văn hóa và
vấn đề chống biến đổi khí hậu.
Việt Nam sẽ tăng cường hợp tác với các cơ chế, thủ tục của Hội đồng Nhân
quyền, sẵn sàng cùng các nước thành viên và đối tác quốc tế khác đưa ra
các sáng kiến, thúc đẩy các vấn đề mới vì lợi ích chung. Việc nâng cao
hiệu quả hoạt động của Hội đồng Nhân quyền và các cơ chế khác của Liên
hợp quốc về nhân quyền theo hướng thúc đẩy đối thoại, không đối đầu và
chính trị hóa, phát huy cách tiếp cận cân bằng, khách quan, toàn diện về
các vấn đề đặt ra có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác
quốc tế về quyền con người.
Với việc tham gia Hội đồng Nhân quyền với tư cách quốc gia thành viên,
ta sẽ có thêm điều kiện giới thiệu giới thiệu đường lối Đổi mới toàn
diện, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước, những nỗ lực cùng thành
tựu các mặt về bảo vệ, thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam, đồng thời
đấu tranh đối với những ý kiến sai trái.
Chúng ta cũng có thêm điều kiện để đóng góp sâu, đầy đủ hơn trên một vấn
đề quốc tế lớn hiện nay, mở rộng quan hệ hợp tác với các đối tác quốc
tế và tranh thủ những kinh nghiệm quốc tế phù hợp. Những kinh nghiệm của
quá trình Đổi mới, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam và vị
trí của của Việt Nam là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
(ASEAN), Phong trào Không liên kết, Cộng đồng Pháp ngữ và nhiều tổ chức
quốc tế, khu vực khác sẽ góp phần có ý nghĩa vào việc thúc đẩy công việc
của Hội đồng Nhân quyền.
Đường lối đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, thực hiện thắng lợi mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và chính sách
nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là bảo vệ, thúc đẩy quyền con người tiếp
tục là những định hướng cho việc hoàn thiện luật pháp, thể chế nâng cao
hiệu quả bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền dân sự, chính trị, kinh
tế, xã hội và văn hóa của người dân.
Theo đó và với đường lối đối ngoại đúng đắn của Đại hội Đảng lần thứ XI,
trong đó có chủ trương là đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm
trong cộng đồng quốc tế, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, chúng ta
sẽ nỗ lực để có thêm nhiều đóng góp hiệu quả vào công việc chung, thực
hiện tốt vai trò là thành viên của Hội đồng Nhân quyền./.
(Vietnam+)