Vấn đề được nhiều người dân quan tâm hiện nay là làm thế nào để chủ trương phát triển nhà ở xã hội trở thành hiện thực, đến được với người thu nhập thấp, công nhân, sinh viên, nhóm đối tượng có nhu cầu nhà ở lớn trong xã hội?

Hỗ trợ trực tiếp bên có nhu cầu 

Theo TS Phạm Sỹ Liêm, Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng, cân đối cung cầu nhà ở là nhiệm vụ của thị trường. Tuy nhiên, cũng không thể phó mặc hoàn toàn cho thị trường, vì ngoài thuộc tính kinh tế, nhà ở còn có thuộc tính xã hội, góp phần bảo đảm ổn định xã hội. Mặt khác, thực hiện mục tiêu phân phối nhà ở công bằng còn có ý nghĩa tái phân phối của cải xã hội nhằm giúp đỡ, nâng cao khả năng chi trả để một bộ phận dân cư có nhà ở đạt chất lượng cần thiết.  

Trên thế giới hiện đại về cơ bản có hai mô hình thực hiện chính sách nhà ở. Thứ nhất, mô hình "thị trường + giúp đỡ", tức là thị trường đóng vai trò chủ đạo, Chính phủ chỉ điều chỉnh hậu quả của sự thiếu công bằng khi cơ chế thị trường vận hành mà không thay đổi hay xóa bỏ sự vận hành của cơ chế đó. Thứ hai, mô hình "thị trường + phúc lợi", vẫn lấy thị trường làm cơ sở, nhưng thực hiện rộng rãi chế độ phúc lợi nhà ở. Trong mô hình này, Nhà nước tái phân phối của cải xã hội mạnh mẽ hơn bằng công cụ như hỗ trợ hoặc giảm thuế cho bên cung để hạ giá thành sản phẩm hoặc trợ cấp trực tiếp cho bên cầu để tăng khả năng chi trả. Theo ông Liêm, xu hướng hiện nay là thiên về trợ cấp cho bên có nhu cầu nhằm bảo đảm sự giúp đỡ đúng mục tiêu, đối tượng cần giúp. Tuy nhiên, để thực hiện được sự hỗ trợ trên cần có cơ chế kiểm soát đất đai, giám sát dòng vốn đầu tư nhà ở để hạn chế rủi ro. Đặc biệt, Nhà nước cần cụ thể hóa chính sách trợ cấp nhà ở bằng luật pháp, kiểm soát giá cho thuê, lãi suất tín dụng phát triển nhà...  

Tăng kênh dẫn vốn 

TS Nguyễn Đình Dương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội cho rằng, vấn đề nhà ở phải được xem xét trong mối quan hệ với chính sách phân phối thu nhập, tiền lương, việc làm. Thu nhập bình quân theo đầu người ở Hà Nội hiện khoảng 10-15 triệu đồng/năm, trong khi giá nhà ở thấp nhất khoảng 400 triệu đồng/căn có diện tích khoảng 50m2. Như vậy, giá nhà ở cao gấp 25-30 lần thu nhập bình quân/người/năm. Có nghĩa là một người làm việc ở Hà Nội phải mất 25-30 năm, với điều kiện không tiêu dùng, mới đủ tiền mua một căn hộ. Vì vậy, theo TS Dương, vấn đề quan trọng hiện nay, bên cạnh việc tạo ra loại hàng hóa đặc thù - nhà ở giá rẻ và thúc đẩy phân khúc nhà ở giá rẻ, cần phải nâng cao tính minh bạch của thị trường nhà đất. Chính sách phát triển thị trường nhà ở trước tiên cần khắc phục nhược điểm của thị trường (tình trạng đầu cơ, chi phí giao dịch thị trường cao, tính minh bạch thấp). Thành phố hoàn toàn có thể ban hành chính sách khuyến khích doanh nghiệp (DN) tư nhân tham gia thị trường nhà ở để hạn chế sự lũng đoạn và độc quyền của DN nhà nước; khuyến khích thành lập hiệp hội nhà ở của người thu nhập thấp để thực hiện giám sát sự hỗ trợ của Nhà nước; công khai dự án, quy hoạch, bình chọn công khai người thuộc diện thu nhập thấp được mua nhà... Mặt khác, cần tăng kênh dẫn vốn cho thị trường nhà ở xã hội vì nhu cầu của cả DN và người mua đều rất lớn và dài hạn. Đồng thời, sử dụng công cụ tài chính để điều tiết thị trường; đánh thuế lũy tiến đến những người sử dụng quá mức trần nhà, đất; kê khai nguồn gốc thu nhập mua bất động sản để tăng thu cho ngân sách, hạn chế đầu cơ và lành mạnh hóa thị trường.  

Ứng dụng công nghệ để giảm giá thành 

Tại hội thảo phát triển nhà ở cho công nhân, sinh viên và người thu nhập thấp do Hội Xây dựng, Hội Quy hoạch phát triển đô thị và Hội Kiến trúc sư Hà Nội tổ chức mới đây, Tổng Công ty CP Xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam (Vinaconex) đã giới thiệu một số công nghệ đã được ứng dụng để hạ giá thành nhà ở. Tại Xuân Mai, Vĩnh Yên, Công ty CP Bê tông và xây dựng Vinaconex Xuân Mai đã triển khai hàng loạt nhà chung cư bằng bê tông sản xuất công nghiệp, gạch không nung, vữa khô công nghiệp... thay thế phương pháp xây dựng truyền thống, nhờ đó rút ngắn đáng kể thời gian thi công và hạ giá thành sản phẩm. Theo Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc Công ty CP Bê tông và xây dựng Vinaconex Xuân Mai Đặng Hoàng Huy, giá thành mỗi mét vuông nhà chỉ khoảng 5-6 triệu đồng, kết hợp với thiết kế hợp lý, chắc chắn sẽ có những căn hộ chất lượng, phù hợp với người thu nhập thấp./.

(Theo: HNM)