Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Tô Ngọc Thanh nhận xét về ca Huế: Mặc dù ca Huế không phải là loại âm nhạc cung đình, song nó là thứ âm nhạc trình diễn, là một sinh hoạt nghệ thuật thật sự. Nó không còn gắn với các hoạt động thực dụng trong đời sống hằng ngày.

Các nghệ sĩ biểu diễn ca Huế trên thuyền Rồng

Ở Huế có rất nhiều gia đình truyền thống về ca Huế, như gia đình NSƯT Ngọc Bình, NSƯT Khánh Vân, nghệ sĩ Lệ Hoa... Xuôi về Gia Hội tìm gặp nghệ sĩ đàn tranh Tôn Nữ Lệ Hoa trong không khí những ngày Huế đang náo nức chuẩn bị cho Festival 2010. Trong ngôi nhà giản dị ở số 71 đường Mạc Ðĩnh Chi, thành phố Huế, nghệ sĩ Lệ Hoa đã có dịp bộc bạch những tâm tư của mình về nghề chị đã theo trọn 40 năm qua. Sinh ra trong một gia đình truyền thống về ca Huế, nghệ sĩ Lệ Hoa đã chọn và gắn bó với đàn tranh. Cô nữ sinh Văn khoa Huế ngày nào bây giờ là một nghệ nhân đàn tranh có tiếng ở Huế. Các con của nghệ sĩ Lệ Hoa, đều tốt nghiệp đại học và đang làm nhiều công việc khác nhau nhưng cả ba người đều sử dụng thuần thục các nhạc cụ ca Huế, đều biểu diễn được ca Huế. Chị nói vì trong dòng máu gia đình đã có niềm đam mê thì dẫu không theo nghề thì vẫn phải "say". Bây giờ ngoài giờ giảng dạy ở Học viện âm nhạc Huế, nghệ sĩ Lệ Hoa lại cùng anh em nghệ sĩ khác mang tiếng đàn, tiếng hát của mình biểu diễn cho du khách trong các lễ hội và các thuyền du lịch trên sông Hương. Nói về nghề, chị tâm niệm: "Mình muốn trao truyền lại những cái tinh chất nhất của đàn tranh cho thế hệ trẻ hôm nay, để làm sao giữ trọn được cái chất của Huế. Ngày xưa chúng tôi học nghề ca Huế để mà chơi chứ không lấy để làm nghề. Tôi mong các nghệ sĩ trẻ phải "say nghề" rồi mới nghĩ tới chuyện "mưu sinh vì nghề". Ðôi khi vì mưu sinh mà các nghệ sĩ phải chạy sô diễn ca Huế mỗi đêm, nhưng tôi mong đừng vì thế mà các bạn đánh mất đi nét duyên của ca Huế...". Ca Huế là nghề làm dâu trăm họ, rất khó hát, kén người nghe. Vì thế có người khen và cũng không ít người chê. NSƯT Khánh Vân, người có nhiều năm gắn bó với ca Huế lại trăn trở: "Muốn biểu diễn thành công ca Huế, người nghệ sĩ phải rút ruột mình ra để hát, để kéo người nghe về phía mình. Người nghệ sĩ ngoài việc học kiến thức, học nghề, thì cần có cái tâm, phải biết trau chuốt và thổi hồn vào ca Huế. Tôi rất lo đến một lúc nào đó ca Huế không còn sức hấp dẫn du khách, vì người phát triển, nghề phát triển mà lời ca không thay đổi, không được chú tâm thì rất khó".

Việc giữ gìn bản sắc văn hóa Huế trong đó có ca Huế là cần thiết. Nhưng làm sao để ca Huế giữ được nguyên giá trị và không bị lai tạp hay vì mục đích thương mại hóa. "Ðừng để thế hệ sau này phải đi tìm lại những giá trị ca Huế, trong khi hiện nay chúng ta có đủ điều kiện tốt nhất để gìn giữ và phát triển ca Huế" - Lời tâm huyết đó của NSƯT Bạch Hạc cũng là điều mà những người có trách nhiệm đối với ca Huế đang làm để ca Huế không ngừng phát triển và góp phần làm phong phú nền âm nhạc Việt Nam./.