(TG) - Để xử lý được tận gốc nợ xấu tại các ngân hàng, các chuyên gia cho rằng, cần phải xác định rõ được số lượng, nguồn gốc các khoản nợ, nghĩa là phải định vị rõ được các khoản nợ. Vấn đề tưởng như dễ dàng nhưng không được các ngân hàng cho là hợp lý để thực hiện trong bối cảnh hiện nay
(Hình minh hoạ)
Qua báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2013 của nhiều ngân hàng thương mại, bức tranh nợ xấu đã có những "gam màu sáng" khi phần lớn đều kiểm soát được dưới 3% tổng dư nợ. Tuy nhiên, những người trong nghề vẫn băn khoăn về mức độ tin cậy của những con số này và tỷ lệ nợ xấu giảm nhanh. Bởi, 3% là mục tiêu mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt ra để rút tỷ lệ chung về đến năm 2015.
Tính đến cuối tháng 8/2013, có 15 ngân hàng thương mại công bố báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2013, hoặc có kết quả kinh doanh cơ bản. Trong 15 trường hợp đã công bố, có 5 ngân hàng thương mại tỷ lệ nợ xấu tính đến 30/6/2013 đã giảm so với 31/12/2012. Gồm: BIDV giảm từ 2,77% xuống 2,57%; VPBank từ 2,72% còn 2,62%; TienPhong Bank từ 3,47% xuống 2,77%; OCB từ 2,8% xuống 2,5% và Southern Bank từ hơn 3% xuống còn 2,77%... Nếu xét theo quy định hiện hành, nợ xấu trên 3% buộc phải bán lại cho Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC), thì xem ra công ty xử lý nợ này nhàn việc.
Tuy nhiên, ẩn số nợ xấu vẫn nằm ở khoảng phân nửa các ngân hàng thương mại chưa công bố báo cáo tài chính, nên chưa thể khẳng định được gì, chưa nói mức độ sát thực của những con số đã công bố. Tuy nhiên, bên cạnh đó, không ít ngân hàng nợ xấu lại tăng đáng kể.
Theo phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán Bản Việt (VCSC) cho thấy tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống tài chính không những giảm mà đang có chiều hướng gia tăng.
Lãnh đạo một nggân hàng thương mại cổ phần thừa nhận, đúng là có chuyện ngân hàng "cân nhắc thận trọng khi bán nợ cho VAMC. Nếu bán nợ cho VAMC bảng cân đối tài sản sẽ "sạch sẽ" trong một thời gian, nhưng hình ảnh trong mắt khách hàng khi bị "hoen mờ" nếu ngân hàng thuộc danh sách buộc phải bán nợ cho VAMC. Thêm vào đó, không phải ngân hàng thương mại cứ bán nợ cho VAMC là khoản nợ đó được xóa hoàn toàn. Sau 5 năm nếu không xử lý được hết nợ xấu thì ngân hàng thương mại phải lấy lại món nợ đó và "ôm" số nợ này. Như thế, rủi ro chính vẫn là các ngân hàng thương mại vì họ bán nợ đi, không biết được chiết khấu và hưởng được bao nhiêu trong khi vẫn phải trích lập dự phòng rủi ro 20% cho các khoản nợ để giảm trừ giá trị trái phiếu.
Để tránh "lạy ông tôi ở bụi này", các ngân hàng thà "ém" nợ xấu xuống dưới tỷ lệ 3% để không phải bị "bêu danh" vào danh sách của VAMC vì đằng nào sau 5 năm nếu không xử lý hết họ vẫn phải "ôm" lại những món nợ này. Vậy nợ xấu đang ở đâu? Nợ được phân thành 5 nhóm và từ nhóm 3 đến nhóm 5 mới bị coi là nợ xấu. Nhưng nhờ tái cơ cấu, doanh nghiệp được khoanh nợ, giãn nợ nên nợ nhóm 3 được đẩy lên nhóm 2, nợ nhóm 4 lên nợ nhóm 2. Nợ xấu được giảm đi rõ song bản chất của những khoản nợ đó vẫn không vì vậy mà bớt xấu đi.
Theo phân tích của các chuyên gia tài chính ngân hàng, điểm chung trong báo cáo tài chính của các ngân hàng vừa công bố, chính là nợ xấu đều tăng lên so với năm ngoái. Tuy nhiên, các tổ chức tín dụng đều không đưa ra con số cụ thể nợ xấu có khả năng mất vốn là bao nhiêu. Vì vậy, khó quy được về giá trị tuyệt đối của nợ xấu.
Nguyên Thống đốc NHNN Cao Sĩ Kiêm cho biết, bản thân các ngân hàng lớn hay nhỏ, hoạt động tốt hay không đều có xu hướng giấu nợ xấu. Ngân hàng nhỏ giấu vì sợ nếu lộ ra sẽ bị phân biệt đối xử, khách hàng rút chạy. Còn những ngân hàng lớn, giấu nợ xấu, trích dự phòng rủi ro thiếu để tăng lợi nhuận, kích giá cổ phiếu cũng như thu hút khách hàng. Các ngân hàng che giấu nợ xấu sẽ khiến cho chương trình hành động xử lý nợ xấu của NHNN gặp khó. Những khoản nợ xấu chậm xử lý theo đó ngày càng chồng chất lên nhau, gây mất rất nhiều chi phí và cơ hội. Vì thế, cần phải minh bạch con số nợ xấu, khi tình hình còn chưa quá muộn.
Việc cần làm bây giờ của các ngân hàng là phải nghiêm túc xem xét lại việc cơ cấu lại nợ cho các khách hàng của mình trên cơ sở tình hình tài chính cụ thể của họ và xác định lại khả năng trả nợ để cơ cấu lại nợ. Qua đó vừa phản ánh đúng thực trạng nợ xấu của mình, đồng thời tạo điều kiện để những khách hàng trả được nợ và vay vốn mới, tránh phát sinh nợ xấu./.
Thu Cúc