Với đặc thù là huyện miền núi, ven biển, nằm ở trung tâm khu vực Miền Đông của tỉnh Quảng Ninh có diện tích 647,89 km2, dân số trên 47.000 người, trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 50%, chủ yếu là đồng bào dân tộc Dao, Tày, Sán dìu, Sán chỉ,... được phân bổ trên địa bàn 12 xã, thị trấn với 122 khu dân cư, dân trí thấp, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao (năm 2011 chiếm tỷ lệ 14,3%). Toàn Đảng bộ huyện có 33 đơn vị trực thuộc với hơn 2000 đảng viên sinh hoạt tại 217 chi bộ. Huyện uỷ đã tập trung chỉ đạo kiểm điểm về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống của cán bộ, đảng viên, nhận diện các biểu hiện và xác định đúng nguyên nhân của suy thoái:
1. Những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị của cán bộ, đảng viên thường được thể hiện ở việc thiếu niềm tin, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí chiến đấu, mơ hồ, mất cảnh giác trước sự chống phá của các thế lực thù địch, thậm chí hoài nghi con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quan liêu, tham nhũng. Cán bộ, đảng viên ngại học tập, tự thỏa mãn, bằng lòng với trình độ đã có, những nhận thức đơn giản, chung chung về chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng. Học chủ yếu để lấy bằng để đủ điều kiện đề bạt, cất nhắc, nâng ngạch cán bộ…
Một trong các biểu hiện phổ biến nữa là nói không đi đôi với làm; nói và làm không đúng với chủ trương, chính sách hiện hành. Không chấp hành nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, ít coi trọng sinh hoạt đảng, không đặt mình dưới sự quản lý, giám sát của chi bộ, tổ chức đảng; báo cáo không trung thực, không nghiêm khắc tự phê bình và phê bình.
Về đạo đức, lối sống: sa vào chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, thực dụng, vụ lợi, lo vun vén cho bản thân và gia đình, để vợ (chồng), con và người thân lợi dụng chức quyền của mình để trục lợi; là cơ hội, hám danh, chạy chức, chạy quyền,... là việc kèn cựa địa vị, cục bộ, bè phái, gây mất đoàn kết trong Đảng, trong cơ quan; là quan liêu, xa dân, gia trưởng, độc đoán,... thích nghe thành tích, ngại nghe sự thật khuyết điểm, đó chính là bệnh hình là bệnh hình thức, bệnh thành tích.
Nguyên nhân chủ yếu của sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống là: Chưa thực sự thường xuyên rèn luyện đạo đức cách mạng; tự phê bình và phê bình chưa nghiêm túc; chưa phát huy được tính tích cực chính trị của đông đảo cán bộ, đảng viên trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng,..là nguyên nhân dẫn đến tự diễn biến, tự chuyển hoá, tiêu cực. Làm giảm vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, làm giảm niềm tin chính trị của nhân dân.
2. Để ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống của cán bộ, đảng viên, Đảng bộ huyện đã chú trọng thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong đó chú trọng phát huy tính tích cực chính trị của cán bộ, đảng viên trong công tác xây dựng Đảng.
Tích cực chính trị chính là sự quan tâm đến các mục đích của quá trình chính trị, là sự tự giác, chủ động, sáng tạo tham gia vào quá trình chính trị thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội đảng các cấp. Phát huy tính tích cực chính trị của cán bộ, đảng viên trong việc ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống hiện nay cần tập trung thực hiện các giải pháp:
Một là: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng làm cho cán bộ, đảng viên nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong công tác xây dựng Đảng nói chung và đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống. Đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, theo hướng thiết thực, hiệu quả, sát đối tượng. Công tác tư tưởng phải luận giải về lý luận, kết hợp với thực tiễn trong nước và tại địa phương giúp cán bộ, đảng viên tin tưởng vào lý tưởng, con đường mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chọn. Làm tốt việc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo kế hoạch thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI), làm rõ đúng, sai để nâng cao nhận thức, xác lập quyết tâm sửa chữa khuyết điểm,...Phát huy tính tự giác của từng cán bộ, đảng viên trong đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống.
Tổ chức tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đưa nội dung học tập và làm theo Bác vào sinh hoạt định kỳ của chi bộ, cơ quan, đơn vị gắn với nhiệm vụ chính trị, chú trọng "làm theo Bác" gắn với trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên. Đồng thời cụ thể hoá việc học tập và làm theo Bác, lựa chọn những việc cụ thể phù hợp với từng cá nhân, đơn vị để thực hiện trước như: thực hành tiết kiệm; phong cách quần chúng; nói đi đôi với làm; có trách nhiệm cao với công việc;...trở thành hành động thực tiễn của mỗi cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và toàn xã hội, góp phần tạo động lực mới để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị, góp phần chuyển biến tích cực trong việc rèn luyện đạo đức, giữ gìn lối sống của cán bộ, đảng viên và trong thái độ ứng xử của cán bộ, công chức với nhân dân mà trong đó tập trung vào giải quyết dứt điểm một số công việc còn nổi cộm ở địa phương, cơ quan, đơn vị
Hai là: Thực hiện dân chủ hoá trong Đảng bộ và hệ thống chính trị toàn huyện, tăng cường thông tin hai chiều, đối thoại, mở rộng dân chủ, thực hiện Quy chế chất vấn trong Đảng và duy trì thực hiện thường xuyên, mở rộng chủ thể chất vấn đến đại diện Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ hưu trí, doanh nghiệp. Thực hiện công khai, minh bạch hoạt động của chính quyền nhất là các dự án kinh tế, tổ chức cho đông đảo công dân được tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội. Công tác tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ cần tiếp tục đổi mới theo hướng công khai, minh bạch, phát huy trí tuệ tập thể. Thực hiện tuyển dụng cán bộ qua thi tuyển có số dư, thực hiện bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo qua thi tuyển công khai, xây dựng đề án vị trí, việc làm,...Tạo điều kiện để mọi cán bộ, đảng viên tham gia vào các quá trình chính trị, phát huy tính tích cực chính trị của mình.
Ba là: Thực hiện tốt việc nêu gương của cán bộ, đảng viên hiện "đảng viên đi trước, làng nước theo sau" trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là nêu gương sáng về đạo đức lối sống mẫu mực. Lãnh đạo gương mẫu để cấp dưới học tập; cán bộ, đảng viên gương mẫu để quần chúng học tập và làm theo. Gương người tốt, việc tốt, thi đua lao động sáng tạo sẽ được lan toả, nhân rộng trong cán bộ, đảng viên và toàn xã hội.
Bốn là: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Thực hiện tốt các chương trình kiểm tra, kiểm tra chéo, kiểm tra định kỳ và không định kỳ. Nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của Đảng cùng với thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, nhất là thực hiện quy định những điều đảng viên không được làm, việc thực hiện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Quá trình kiểm tra, giám sát phải kịp thời phát hiện, làm rõ sai phạm và chấn chỉnh những biểu hiện suy thoái. Tăng cường vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, chú trọng việc quản lý, giám sát cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện Quy định số 76-QĐ/TW, ngày 15-6-2000 của Bộ Chính trị về “Đảng viên đang công tác ở cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp thường xuyên giữ mối liên hệ với chi ủy, đảng ủy cơ sở và gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân nơi cư trú”....Đồng thời đề cao trách nhiệm của từng cán bộ, đảng viên trong việc giám sát, chủ động nhắc đồng chí mình trong thực hiện đạo đức, lối sống mẫu mực.
Qua hơn 2 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã tạo những chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội toàn huyện: Kinh tế phát triển tốt, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh từ 14,3% năm 2011 xuống dưới 9% năm 2013, hoạt động văn hoá xã hội được quan tâm tổ chức, an ninh - quốc phòng được giữ vững,...Công tác xây dựng Đảng đạt nhiều kết quả, từng bước đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, cán bộ, đảng viên tích cực, trách nhiệm hơn trong công tác. Chất lượng đảng viên và tổ chức đảng được nâng lên, kết quả phân tích chất lượng đảng viên và tổ chức cơ sở đảng năm 2012: Tổ chức cơ sở đảng đạt trong sạch, vững mạnh 78,8%, hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt 21,2%; đảng viên đủ tư cách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đạt 10,3%, đảng viên đủ tư cách, hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt 71,9%; đảng viên đủ tư cách, hoàn thành nhiệm vụ đạt 17,1%.
Từ sự quyết tâm của toàn Đảng bộ, xác định các giải pháp phù hợp, thiết thực với tình hình địa phương đã từng bước ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống của cán bộ, đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức Đảng, đoàn kết, khơi dậy tinh thần trách nhiệm và tính tích cực chính trị của cán bộ, đảng viên, vững vàng lãnh đạo nhân dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội.
Đào Huy Toàn
Trưởng ban Tuyên giáo Huyện uỷ Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh.