Một thập niên không phải là dài so với lịch sử phát triển của Thủ đô và
đất nước, nhưng đây là một giai đoạn đặc biệt quan trọng tạo dựng thế
và lực mới cho Thăng Long-Hà Nội cùng cả nước tiến bước mạnh mẽ, tự tin
trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc
tế. Nhìn lại chặng đường đã qua với những miệt mài vượt khó, càng thêm
hiểu và trân quý những thành tựu toàn diện của Đảng bộ, chính quyền và
nhân dân Thủ đô đã đạt được; để từ đó càng tự vun đắp niềm tin, thêm tự
hào về hào khí Thăng Long nghìn năm văn hiến.
I
Ngày 29-5-2008, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 15/NQ/QH12 tạo dấu mốc
lần thứ tư kể từ năm 1954, Thủ đô được điều chỉnh địa giới hành chính,
mà lý do cũng không nằm ngoài đòi hỏi của thực tiễn khách quan phát
triển. Lần điều chỉnh này Hà Nội được mở rộng lớn nhất cả về diện tích,
quy mô hành chính và dân số: Có diện tích 3.344,7km2, gấp 3,6 lần diện
tích cũ, với 29 đơn vị hành chính trực thuộc, dân số hơn 6 triệu người
(hiện nay là 30 quận, huyện, thị xã với dân số xấp xỉ 7,7 triệu người).
Có thể nói, đây là một quyết định mang tính bước ngoặt tiêu biểu cho tầm
nhìn dài hạn; gói trọn niềm tin sâu sắc của Đảng, Nhà nước dành cho Thủ
đô cùng khát vọng mới về sự phát triển sánh vai với thủ đô nhiều nước
trong khu vực và trên thế giới.
II
Nhiệm vụ mới cũng gắn liền với những nguồn lực mới: Diện tích đất đai
được mở rộng tạo thêm thuận lợi cho phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH),
đô thị thông qua thu hút nguồn đầu tư, góp phần khai thác, mở rộng tiềm
năng sẵn có. Nguồn nhân lực dồi dào sẽ gia tăng sức hấp dẫn của Thủ đô
bằng lợi thế đội ngũ lao động chất lượng cao. Sự hội tụ của các nền văn
hóa với bề dày truyền thống tạo thêm động lực để thúc đẩy phát triển Thủ
đô bền vững...
Gắn liền với thuận lợi, thành phố lúc này cũng đứng trước những nhiệm
vụ mới nặng nề cùng không ít khó khăn, thách thức. Đó là những đòi hỏi
cao hơn về năng lực quản lý Nhà nước đối với một đô thị mới rộng lớn,
trong khi lúc đó bản thân thành phố đã và đang phải đối mặt, giải quyết
không ít bất cập do quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh gây ra. Việc
sắp xếp tổ chức bộ máy với những “độ vênh” khác nhau sao cho êm thuận,
hiệu lực, hiệu quả là những đòi hỏi không dễ một sớm một chiều được ngay
như mong muốn. Các cơ chế, chính sách, quy mô, cấp độ, tính phức tạp
trong quản lý Nhà nước giữa các địa phương còn những khác nhau, đòi hỏi
phải được thống nhất lại để tạo sự phát triển đồng bộ. Hà Nội phải quan
tâm giải quyết ngay hàng loạt vấn đề lớn liên quan tới nông nghiệp, nông
dân, nông thôn; nhất là trong việc giải quyết hài hòa sự chênh lệch mức
độ phát triển giữa các vùng miền và khu vực, cũng như giải quyết những
đòi hỏi nóng bỏng của cuộc sống với kỳ vọng phát triển nhanh của một đô
thị lớn.
Ở góc độ khác, văn hóa Thăng Long-Đông Đô-Hà Nội giờ hợp lưu thêm văn
hóa xứ Đoài và một vùng Sơn Nam thượng cùng những thành tố văn hóa riêng
khác cũng đặt ra không ít trăn trở về sự hòa nhập, hội tụ và phát
triển. Bên cạnh sự đồng thuận là chủ đạo, vẫn còn một bộ phận cán bộ,
đảng viên, nhân dân băn khoăn, trăn trở, thậm chí chưa có niềm tin tuyệt
đối vào những mục tiêu lớn đang đặt ra. Tất cả những tâm tư đó đều được
các cơ quan của thành phố lắng nghe, trân trọng tiếp thu, nghiên cứu
một cách nghiêm túc, với tinh thần cầu thị.
10 năm qua là quãng thời gian thành phố tập trung cao độ cho công tác
xây dựng chiến lược phát triển mới đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Hà Nội
đã tham mưu cho Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TW của Bộ
Chính trị (ngày 6-1-2012) về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà
Nội giai đoạn 2011-2020. Thành phố cũng tham mưu cho Trung ương phê
duyệt “Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến
năm 2050”; “Quy hoạch tổng thể, phát triển kinh tế-xã hội đến năm 2020,
tầm nhìn đến năm 2030”; “Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội Thủ đô
đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”... cùng với đó là hàng loạt quy
hoạch về các ngành, phân khu, chi tiết. Thành phố phối hợp với các cơ
quan Trung ương nghiên cứu, xây dựng để trình Quốc hội ban hành Luật Thủ
đô, từ đó cụ thể hóa, ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển,
giúp những bước đi lên thêm bài bản, vững chắc.
Với vị trí “là trung tâm chính trị-hành chính quốc gia”, là Đảng bộ có
số đảng viên đông đảo nhất cả nước, trong mọi thời kỳ nói chung, một
thập niên qua nói riêng, Thủ đô Hà Nội luôn quan tâm, thực hiện tốt công
tác xây dựng chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững
mạnh, coi đây là yếu tố quyết định để triển khai và tổ chức thực hiện
thắng lợi các nhiệm vụ chính trị thường xuyên và đột xuất. Cùng với cả
nước, Đảng bộ TP Hà Nội đã thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa
XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; Chỉ thị số 03-CT/TW, Chỉ thị
05-CT/TW của Bộ Chính trị “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với các quy định nêu cao trách nhiệm
người đứng đầu và nêu gương của cán bộ, đảng viên để thực hiện đúng
phương châm “xây dựng Đảng là then chốt”; không ngừng vun đắp, củng cố
khối đại đoàn kết trong Đảng. Công tác sắp xếp, tổ chức bộ máy tiếp tục
được tiến hành theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả mà điểm nhấn là
thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về tinh
giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức gắn với
thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII)... Công tác đào tạo đội
ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng được quan tâm với nhiều hoạt động sáng
tạo, thiết thực, chủ động bổ sung, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
cho hệ thống chính trị thành phố. Công tác cải cách thủ tục hành chính
sau 10 năm đã thay đổi rõ rệt. Cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông”
ngày càng phát huy hiệu quả; kết quả giải quyết hồ sơ đúng hạn năm 2017
đạt 97,33%. Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai thành
công cơ chế “một cửa” trong cung cấp dịch vụ công tại đơn vị sự nghiệp
công lập và doanh nghiệp Nhà nước. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
PCI tăng liên tục từ năm 2012 (năm 2017 xếp thứ 13/63 tỉnh, thành phố,
cao nhất từ trước tới nay); chỉ số cải cách hành chính PAR INDEX hiện
xếp thứ 2/63 tỉnh, thành phố.
Trong 10 năm qua, phát triển KT-XH đã đạt được những kết quả toàn diện:
Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng bình quân 7,41%/năm-quy mô GRDP
năm 2017 (theo giá cố định năm 2010) đạt 519.568 tỷ đồng, gấp gần 2 lần
so với năm 2008; GRDP bình quân đầu người năm 2017 đạt 86 triệu đồng
(3.910 USD/người), gấp 2,3 lần so với năm 2008 (1.697 USD/người). Cơ cấu
kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, ngày càng hiện đại: Tỷ trọng
dịch vụ-công nghiệp, xây dựng-nông nghiệp năm 2008 là 56,6%-28,7%-4,3%,
đến cuối năm 2017 là: 57,6%-29,7%-2,9%. Thực hiện hiệu quả Chương trình
mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; đến cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo
còn 1,69% theo chuẩn mới. Đến hết năm 2017, Hà Nội đã có 4 huyện (Đan
Phượng, Đông Anh, Thanh Trì, Hoài Đức); 294/386 xã được công nhận đạt
chuẩn nông thôn mới. Đời sống nông dân được cải thiện rõ rệt, thu nhập
bình quân hiện nay đạt 43 triệu đồng/người, gấp 3 lần so với năm 2008.
Qua đó, khoảng cách về mức sống giữa các “quận lõi” với các huyện của
tỉnh Hà Tây (trước đây) và huyện Mê Linh (trước đây thuộc tỉnh Vĩnh
Phúc) ngày càng được thu hẹp.
Thấu suốt quan điểm văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội, vừa là mục
tiêu, vừa là động lực phát triển, Hà Nội luôn quan tâm chăm lo giữ gìn,
bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa phong phú, đa dạng để quá trình
hòa quyện, kết tinh, lan tỏa thấm sâu vào đời sống xã hội. Tỷ lệ tổ dân
phố, làng, gia đình văn hóa tăng; tổ chức việc cưới, việc tang ngày càng
phù hợp với nếp sống văn minh. Đặc biệt, năm 2017, thành phố triển khai
hai bộ quy tắc ứng xử văn hóa ở các cơ quan và nơi công cộng, được đông
đảo cán bộ, công chức, viên chức, nhân dân hưởng ứng thực hiện. Một số
di sản đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới như khu trung tâm
Hoàng thành Thăng Long-Hà Nội, Hội Gióng đền Phù Đổng và đền Sóc, 82 bia
tiến sĩ triều Lê-Mạc; Văn Miếu-Quốc Tử Giám được công nhận là Di tích
Quốc gia đặc biệt... Sự nghiệp giáo dục, y tế, thể thao của thành phố
luôn nằm trong tốp đầu của đất nước. Đây cũng là tiền đề quan trọng để
Thủ đô Hà Nội vừa vinh dự được Chính phủ giao là địa phương đăng cai tổ
chức SEA Games 31 và Para Games 11 năm 2021...
10 năm qua, an ninh chính trị được giữ vững; trật tự xã hội được bảo
đảm; bảo vệ an toàn tuyệt đối các mục tiêu, công trình trọng điểm, hàng
nghìn sự kiện chính trị lớn của đất nước và các hoạt động quốc tế; giải
quyết thành công các tình huống phức tạp phát sinh; làm thất bại mọi âm
mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
Hà Nội đã thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị với hơn 100 thủ đô, thành
phố của các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Năm 2010, thành phố tổ
chức thành công Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội, được dư luận
trong nước, quốc tế đánh giá cao. Lượng khách quốc tế đến Hà Nội tăng 4
lần trong 10 năm qua không chỉ là minh chứng rõ nét thể hiện sự hấp dẫn
của Thủ đô nghìn năm văn hiến mà còn khẳng định sự yên bình, đáng sống
của thành phố “Vì hòa bình”.
Hà Nội hôm nay, tuy chỉ chiếm 1% về diện tích, 8,1% về dân số nhưng
đóng góp tới gần 16,5% GDP và hơn 19% về thu ngân sách của cả nước.
Những con số ấy là sự khẳng định mạnh mẽ tính đúng đắn và tầm vóc quyết
sách lịch sử của Đảng, Nhà nước; khắc họa rõ nét hơn hình ảnh của Thăng
Long-Hà Nội đang lớn mạnh từng ngày trong dáng rồng bay-một biểu tượng
động lực và niềm tin trong phát triển của một Hà Nội bề thế, rộng lớn.
III
Một thập niên vượt khó, Thủ đô Hà Nội đã căn cơ, bài bản tiến những
bước dài, vững chắc. Nhưng bên cạnh đó còn không ít vấn đề mà Đảng bộ,
chính quyền và nhân dân Thủ đô luôn trăn trở trên chặng đường mới.
Quá trình đô thị hóa nhanh chóng với tốc độ gia tăng dân số cơ học cao
đã tạo ra những sức ép không nhỏ lên hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô
thị. Xu thế phát triển chung của thời đại và đất nước trong cuộc Cách
mạng công nghiệp 4.0 với yêu cầu đẩy mạnh kinh tế tri thức, đòi hỏi đội
ngũ cán bộ thành phố phải có năng lực, đủ tâm, đủ tầm để đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ. Quy mô và tốc độ tăng trưởng kinh tế chưa tương xứng với tiềm
năng và thế mạnh, nhất là về không gian phát triển, khai thác nguồn lực
đất đai, con người. Công tác quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu phát triển
ổn định, bền vững. Quản lý đất đai, trật tự xây dựng có mặt còn yếu kém;
trật tự kỷ cương, an toàn giao thông chuyển biến chậm. Môi trường sinh
thái nhiều nơi còn ô nhiễm, nhất là ở một số sông hồ, kênh, mương, làng
nghề, cụm công nghiệp….
Trước những thách thức, mục tiêu lớn đó, mọi cấp, ngành của thành phố
cần kiên định, quyết tâm triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, nỗ
lực thực hiện thành công các mục tiêu, chỉ tiêu của Nghị quyết Đại hội
XII của Đảng, Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVI, 8 chương trình công
tác toàn khóa cùng 5 nhiệm vụ chủ yếu, 3 khâu đột phá và nghị quyết đại
hội đảng bộ các cấp; thực hiện có hiệu quả Kết luận số 22-KL/TW của Bộ
Chính trị về “Sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 11 về phương hướng,
nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020”. Tư duy và hành
động phải luôn thấu suốt quan điểm: Phát triển KT-XH là trung tâm; xây
dựng Đảng là then chốt; xây dựng văn hóa, phát triển con người vừa là
mục tiêu vừa là động lực của quá trình phát triển; tăng cường quốc
phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên. Trong mọi công việc luôn xác
định “nhân dân là gốc”, sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân là yếu tố
quyết định của mọi thành công.
Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đoàn kết, tập trung phấn đấu thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ sau:
Nhiệm vụ hàng đầu và mang tính lâu dài của Thủ đô là tiếp tục
phát huy tiềm năng và thế mạnh địa phương, đẩy mạnh phát triển kinh tế
tri thức, đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với tái cơ cấu kinh tế, nâng
cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, bảo đảm kinh tế Thủ
đô phát triển nhanh và bền vững. Tận dụng tối đa cơ hội từ cuộc Cách
mạng công nghiệp 4.0; thúc đẩy khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo; phát
huy mạnh mẽ, hiệu quả nguồn lực đất đai, con người Hà Nội gắn với đào
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Phấn đấu đạt mức tăng trưởng kinh tế
bình quân hằng năm từ 7,5% trở lên và GRDP bình quân đầu người năm 2020
khoảng 140-145 triệu đồng; phát triển nông nghiệp bền vững, hiệu quả
theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, công nghệ cao, sản phẩm sạch,
chất lượng cao, an toàn. Phát triển Thủ đô xứng đáng là trung tâm kinh
tế lớn, trung tâm dịch vụ tài chính hàng đầu của cả nước. Giải quyết hài
hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa-xã hội, thực hiện
tốt chính sách xã hội.
Thứ hai, quản lý chặt chẽ quá trình phát triển đô thị trên cơ
sở tuân thủ các quy hoạch. Hiện nay, các quy hoạch chiến lược và tổng
thể phát triển KT-XH Thủ đô, các quy hoạch ngành, nghề, lĩnh vực, phân
khu... đã cơ bản đầy đủ. Yêu cầu hàng đầu đặt ra là phải kiên quyết thực
hiện công tác quản lý đô thị, kiểm tra, chỉ đạo, giám sát việc tổ chức
thực hiện theo đúng các quy hoạch đã được phê duyệt. Duy trì quản lý tốt
trật tự xây dựng, đất đai, dân cư, an toàn giao thông, bảo đảm kỷ cương
và văn minh đô thị. Tăng cường công tác bảo vệ môi trường sinh thái,
khắc phục kịp thời những vấn đề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, từng
bước phấn đấu thành đô thị xanh-sạch-đẹp.
Thứ ba, đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới trên cơ sở tập trung
phát triển sản xuất nông nghiệp, không ngừng cải thiện, nâng cao đời
sống mọi mặt của người nông dân; hoàn thành chỉ tiêu hơn 80% số xã, 10
huyện đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2020. Quan tâm các giải pháp nhằm
rút ngắn sự chênh lệch trong phát triển giữa các địa phương ngoại thành
với nhau, cũng như giữa khu vực ngoại thành với nội thành.
Thứ tư, tiếp tục xây dựng văn hóa Thủ đô xứng tầm với truyền
thống nghìn năm văn hiến Thăng Long-Hà Nội; hoàn thiện các thiết chế văn
hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của
Thủ đô đi đôi với xây dựng mới các công trình văn hóa tiêu biểu; phát
triển các điểm vui chơi, giải trí gắn với thu hút khách du lịch. Tạo
bước chuyển biến mới trong xây dựng văn hóa người Hà Nội thanh lịch, văn
minh trên cơ sở thực hiện có hiệu quả hai bộ quy tắc ứng xử của thành
phố. Tiếp tục phát triển sự nghiệp giáo dục-đào tạo Thủ đô, giữ vững vị
thế là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước trong lĩnh vực này.
Thực hiện tốt các chính sách bảo đảm an sinh xã hội, thu hẹp khoảng cách
giữa thành thị và nông thôn; hoàn thành kế hoạch giảm nghèo bền vững.
Thứ năm, thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nâng
cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị các cấp của
thành phố. Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về
xây dựng chỉnh đốn Đảng, gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ
Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh”...; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ;
kiên quyết phòng, chống, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các biểu hiện tiêu cực khác trong
cán bộ, đảng viên; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan
liêu...; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân. Tiếp tục thực hiện
tốt các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương Đảng và thành phố, nhất là
Nghị quyết số 15-NQ/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về “Xây dựng tổ chức
cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh, củng cố cơ sở đảng yếu kém; giải quyết
các vấn đề phức tạp về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên
địa bàn xã, phường, thị trấn". Tiếp tục tập trung cải cách thủ tục hành
chính, nâng cao vai trò, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp.
Thứ sáu, chú trọng tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh;
giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội của thành
phố, cuộc sống an lành của người dân với phương châm “Bình yên để phát
triển”. Bảo đảm an toàn tuyệt đối các cơ quan đầu não của Đảng và Nhà
nước, các hoạt động đối ngoại quốc gia, các sự kiện chính trị lớn diễn
ra trên địa bàn. Thành phố tiếp tục chủ động, tích cực hội nhập quốc tế,
mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác, liên kết và giao lưu với các địa
phương trong vùng Thủ đô, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng Đồng bằng
sông Hồng và các địa phương trong cả nước.
Hà Nội đang trong những ngày hội hân hoan kỷ niệm 10 năm thực hiện
quyết định mang tính kiến tạo chiến lược-Nghị quyết số 15/2008/QH12 của
Quốc hội. Những kết quả và thành tựu to lớn bước đầu đạt được là biểu
tượng thể hiện tình cảm và trách nhiệm của Thủ đô trước sự gửi gắm tin
yêu của cả nước; là niềm vui chung của tinh thần “Cả nước vì Hà Nội, Hà
Nội vì cả nước”. Niềm tin yêu đang tạo thêm thế và lực mới, tiếp thêm
sức mạnh tinh thần cho Đảng bộ và nhân dân Thủ đô phát huy truyền thống
đoàn kết, thống nhất, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, quyết tâm làm
nên nhiều kết quả và thành tựu mới trên chặng đường phát triển mới, xây
dựng Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện
đại, xứng đáng là Thủ đô Anh hùng, thành phố "Vì hòa bình" của cả nước.
Hà Nội đang đẹp lên mỗi ngày-vẻ đẹp của niềm tin tỏa sáng dáng rồng bay!
HOÀNG TRUNG HẢI, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội