Trong các cuộc kháng chiến thần thánh, giải phóng dân tộc, các nghệ sĩ của nhà hát thật sự là những chiến sĩ. Họ luôn luôn có mặt ở những nơi bom đạn ác liệt, đem lời ca tiếng hát phục vụ đồng bào, chiến sĩ. Tiếng hát, tiếng đàn át tiếng đạn nổ, bom rơi, trở thành thứ vũ khí  tinh thần đầy sức mạnh động viên, cổ vũ quân và dân ta chiến đấu và chiến thắng. NSƯT Nguyễn Quang Vinh, Giám đốc nhà hát nhận định: "Dân tộc Việt Nam là dân tộc không bao giờ chịu khuất phục trước nạn xâm lăng. Những nghệ sĩ, chiến sĩ của nhà hát luôn luôn túc trực cùng quân và dân ta, sẵn sàng cất lên lời ca tiếng hát của mình như âm thanh của sự khích lệ nhân văn sâu thẳm và lòng tự trọng, kiên trung. Có những nghệ sĩ, chiến sĩ như Phương Thảo đã anh dũng ngã xuống ngay trong đêm diễn, trước bom đạn của kẻ thù, như một biểu tượng sáng mãi về tấm gương tận hiếu với dân, tận trung với nghề. Nhiều nghệ sĩ, chiến sĩ không quản gian khổ, hy sinh xông pha vào hiểm nguy để thực hiện bổn phận làm chỗ dựa tinh thần thiêng liêng cho cuộc đấu tranh khốc liệt mà Tổ quốc giao phó".

Các thế hệ nghệ sĩ đã nối tiếp nhau lên đường ra mặt trận bằng trái tim, tài năng và khối óc của mình đã làm nên những chiến công rạng ngời trên mặt trận văn hóa nghệ thuật. Những tên tuổi nhạc sĩ, đạo diễn, tác giả: Nguyễn Xuân Khoát, Thế Lữ, Lưu Hữu Phước, Học Phi, Trọng Bằng, Chu Minh, Phan Hồ, Song Kim, và: Cả Tam, ông Năm Ngũ, Dịu Hương, Ðào Mộng Long, Trúc Quỳnh, Thương Huyền, Hoàng Châu, Tạ Phước, Thái Ly, Thanh Ðính, Phùng Thị Nhạn, Như Bình, Quang Hải, Trần Quý, Nguyễn Ðình Phúc; những giọng ca đã đi vào lịch sử thanh nhạc không thể nào quên như: Quốc Hương, Ngọc Dậu, Trần Hiếu, Kiều Hưng, Thanh Huyền, Tân Nhân, Mai Khanh, Khánh Vân; và sau này là: Chu Thúy Quỳnh, Anh Nghiêm, Xuân Ðịnh, Tiến Ðịnh, Mạnh Hùng, Nguyệt Nga, Thu Hiền, Quang Thọ, Trung Ðức... là những tài năng nổi bật trong cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc, mãi mãi ghi dấu ấn trong nền ca múa nhạc Việt Nam.

Hiện nay, nhà hát đang đứng trước rất nhiều khó khăn, thách thức. Cùng với sự bùng nổ thông tin, công nghệ giải trí phát triển khắp nơi, số lượng người xem đến với nhà hát giảm mạnh khiến cho nguồn tài chính ngày càng eo hẹp. Ðặc biệt, một số loại hình âm nhạc từ nước ngoài tràn vào lấn át âm nhạc dân tộc khiến cho cuộc cạnh tranh giành giật khán giả trở nên quyết liệt.  Phát huy truyền thống nghệ sĩ, chiến sĩ, các nghệ sĩ nhà hát  quyết tâm vượt qua khó khăn, gian khổ, giữ vững bản lĩnh nghề nghiệp của mình. Nhiều người đã phải chịu đựng thiếu thốn trong cuộc sống hằng ngày, dành tất cả tâm huyết cho nghề, lao động nghệ thuật hết mình để có chỗ đứng trong lòng người xem. Một dàn nghệ sĩ tiếp bước thế hệ đi trước vẫn tỏa sáng tài năng, vẫn gây được dấu ấn trong công chúng như: Doãn Tiến, Ðồng Minh, Mai Liên, Ðức Liên, Kim Chung, Lê Vân, Thanh Ðiệp, Thái Bảo, Hồng Năm, Ðức Chính, Tố Uyên, Ðức Long, Thanh Vinh, Ngọc Khang, Xuân Bình, Anh Tuấn, Trường An... Chính các nghệ sĩ là người góp phần giữ gìn vốn nghệ thuật quý giá của cha ông, làm cho âm nhạc dân tộc không ngừng phát triển trong cuộc sống hiện đại.

Ðể đáp ứng nhu cầu thưởng thức của người xem trong tình hình mới, nhà hát, một mặt đi sâu khai thác kho tàng nghệ thuật dân gian, dân tộc; mặt khác không ngừng nâng cao chất lượng, hiện đại hóa các chương trình biểu diễn, trang trí, ánh sáng, đạo cụ... Nhưng cho dù đổi mới, hiện đại đến đâu, các chương trình biểu diễn của nhà hát vẫn luôn luôn giữ được bản sắc âm nhạc dân tộc, giữ được phong cách biểu diễn truyền thống. Nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập, nhà hát đã cho ra mắt hàng loạt chương trình gây được ấn tượng mạnh  mẽ trong người xem. Chương trình Hương sắc Việt Nam được diễn tại Trung tâm nghệ thuật Âu Cơ (số 8 Huỳnh Thúc Kháng, Hà Nội), là một trong số đó  với sân khấu được trang bị hệ thống âm thanh hiện đại vào loại nhất nước ta. Ðây là một chương trình âm nhạc dân tộc được dàn dựng công phu, đặc sắc, được trình diễn với trình độ điêu luyện, với tất cả tâm hồn dân tộc. Các nghệ sĩ biểu diễn với một phong cách mới mà vẫn mang dáng vẻ kiên trung, đằm thắm của những nghệ sĩ, chiến sĩ thuở nào.