Xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta hiện nay nhằm phát triển nông nghiệp, nông thôn, mang lại những lợi ích thiết thân cho người dân, đặc biệt là người nông dân. Để đạt được những lợi ích ấy đòi hỏi các cấp ủy, chính quyền, toàn xã hội và người dân phải thống nhất về tư tưởng, có nhận thức đầy đủ, từ đó tích cực và chủ động tham gia.

Bến Tre là tỉnh nông nghiệp, với hơn 70% dân số sống ở nông thôn, vốn chịu nhiều hy sinh, mất mát và có nhiều đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, trong xây dựng quê hương. Sau gần 30 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, tỉnh Bến Tre đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên lĩnh vực nông nghiệp, làm thay đổi hẳn bộ mặt nông thôn và đời sống nông dân. Tuy nhiên, nhìn chung đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân ở nông thôn vẫn còn nhiều khó khăn, khoảng cách chênh lệch giữa thành thị và nông thôn còn lớn và có xu hướng gia tăng.

Trong bối cảnh  đó, Chương trình xây dựng NTM của Đảng và Nhà nước đã đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng, lòng mong mỏi của Đảng bộ và nhân dân Bến Tre, thật sự là một chủ trương “mang ý Đảng, hợp lòng Dân”. Thực hiện Chương trình xây dựng NTM, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa IX, nhiệm kỳ (2010-2015) đã ban hành nghị quyết chuyên đề - Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 02-8-2011 về xây dựng NTM giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến năm 2020. Nghị quyết đã xác định nhiệm vụ hàng đầu là phải nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xây dựng NTM. Nghị quyết đã khẳng định vai trò rất quan trọng của CTTT trong thực hiện chủ trương xây dựng NTM.

Thực tế triển khai xây dựng NTM ở tỉnh Bến Tre thời gian qua cho thấy, công tác tư tưởng (CTTT) đã có vai trò quan trọng hàng đầu để quán triệt quan điểm, chủ trương xây dựng NTM, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân, cổ vũ quần chúng tích cực tham gia thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM ở địa phương...

Trong xây dựng NTM ở Bến Tre hiện nay đang nổi lên một số vấn đề đáng quan tâm. Về lý luận, còn một số điểm cần phải được làm rõ; đã xuất hiện xu hướng phong trào hóa sự nghiệp xây dựng NTM; nhận thức chưa đầy đủ về vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM; chưa chú trọng huy động nguồn nội lực, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào nguồn vốn đầu tư của nhà nước, của cấp trên; thiếu tập trung tuyên truyền, vận động để huy động các nguồn vốn đầu tư khác, nhất là nguồn lực xã hội hóa; lúng túng trong việc tìm ra giải pháp hiệu quả để tuyên truyền, cổ vũ người dân thi đua thực hiện Chương trình xây dựng NTM...

Do đó, phát huy vai trò công tác tư tưởng trong xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Bến Tre hiện nay sẽ góp phần làm rõ thêm một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CTTT trong xây dựng NTM, nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin, cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên và nhân dân thực hiện thắng lợi Chương trình xây dựng NTM ở tỉnh Bến Tre hiện nay.

Thứ nhất, phát huy vai trò công tác tư tưởng, tiếp tục cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước; tổng kết thực tiễn, rút ra những kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn

Một là, bám sát thực tiễn, tiếp tục cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương xây dựng NTM

CTTT cần hướng dẫn cho nhân dân hiểu đúng nội dung trên, bảo đảm đơn giản, tránh lòng vòng và phù hợp với trình độ của người dân. Có việc, phải cầm tay chỉ việc, đưa ra những mô hình cụ thể để người dân học tập và hướng dẫn, đào tạo họ… Chính quyền các cấp phải tổ chức, tạo điều kiện để các tổ chức chính trị - xã hội (đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, hội người cao tuổi…), các tổ chức xã hội, nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, doanh nghiệp cùng làm với dân. Thực tiễn trong chỉ đạo cho thấy, địa phương nào làm tốt CTTT để người dân hiểu rõ mục đích của xây dựng NTM, để họ tự lựa chọn, tự quyết định việc cần làm thì ở đó tạo được sự đồng thuận cao trong nhân dân.

 CTTT cần cụ thể hóa, làm rõ các nguồn lực để xây dựng NTM.

+ Trước hết là nội lực của cộng đồng. Chính là nguồn vốn xã hội, sự tham gia của cộng đồng trong giải quyết các vấn đề của họ, khả năng tự tổ chức, khả năng ra quyết định tập thể, khả năng giám sát, tạo ra sự năng động của từng thành viên… Nội lực cộng đồng không chỉ là sự tham gia tài chính của người dân. Điều quan trọng là tạo ra sự năng động của cộng đồng trong thảo luận, ra quyết định, tổ chức triển khai các hành động tập thể trong xây dựng NTM, kể cả khi không có sự trợ giúp của Nhà nước. Vận động sửa sang nhà cửa, xây dựng các công trình vệ sinh, cải tạo vườn tược, chỉnh trang đồng ruộng, đầu tư cho phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập là việc của người dân; góp ngày công lao động, hiến đất để mở mang kết cấu hạ tầng, chỉnh trang làng xóm, đồng ruộng là việc làm tự giác của người dân… có vai trò rất quan trọng trong xây dựng NTM hiện nay.

+ Nguồn lực thứ hai là các doanh nghiệp và các nguồn lực xã hội hóa khác. Cụ thể hóa và bổ sung các chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp - nông thôn. Vận động người dân địa phương làm ăn ở nơi xa hướng về quê hương, đầu tư về vùng nông thôn, giúp giải quyết việc làm, ổn định “đầu vào, đầu ra”, đào tạo nghề, chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế… Đây là nguồn lực xã hội lớn có thể huy động.

+ Ngân sách nhà nước các cấp, tập trung đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng, phúc lợi xã hội công cộng… với vai trò “bà đỡ” cho sự phát triển. Nguồn lực từ ngân sách nhà nước hướng về những vùng khó khăn, vùng xa, vùng sâu, còn nghèo khổ. Có một khoản thưởng nhất định để khuyến khích những địa phương làm tốt và không cào bằng. Nguồn hỗ trợ qua tín dụng nên tập trung cho vùng sản xuất hàng hóa lớn và khuyến khích đổi mới, ứng dụng khoa học - công nghệ mới…

- Quán triệt kỹ nội dung cốt lỗi xây dựng NTM là nâng cao đời sống nhân dân. Cần tập trung thực hiện các tiêu chí về thu nhập, giải quyết việc làm, phát triển sản xuất. Triển khai thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững của Thủ tướng Chính phủ. Tiếp tục hỗ trợ nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất đạt hiệu quả cao như: cánh đồng mẫu lớn, sản suất theo tiêu chuẩn Gap trên cây ăn trái; làng nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng, tổ liên kết nuôi thủy sản… Đặc biệt ưu tiên hỗ trợ vốn cho các mô hình sản xuất theo hướng liên kết 4 nhà (nhà nông, nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp); đảm bảo nguyên tắc người nông dân có lãi và ổn định đầu ra cho sản phẩm, nhằm đảm bảo mối liên kết bền vững.

Thứ hai, CTTT làm rõ vai trò người nông dân là chủ nhân của xã hội nông thôn, chủ thể xây dựng NTM

Người nông dân và cộng đồng cư dân nông thôn phải là chủ thể trong xây dựng NTM. Mục tiêu xây dựng NTM là vì người nông dân. Nông dân xây dựng NTM là để cho bản thân, gia đình và làng xã mình. Đó là quá trình đổi mới sâu sắc, toàn diện trên mọi lĩnh vực ở nông thôn theo hướng CNH, HĐH nhằm phát triển nông thôn hiện đại, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cư dân nông thôn. Trong xây dựng NTM, người nông dân là chủ thể của quá trình xây dựng NTM, trở thành chủ nhân của NTM và thụ hưởng kết quả mang lại từ xây dựng NTM.

Xây dựng NTM vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược, lâu dài với khối lượng công việc lớn, lĩnh vực rộng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành. Nhiều mục tiêu, tiêu chí thể hiện như một quá trình, muốn đạt được cần phải tiến hành thường xuyên, liên tục, có thời gian, như xây dựng xã hội dân chủ, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, đổi mới cơ cấu lao động… Việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm, tâm lý, tập quán, các lề thói vốn ăn sâu trong đời sống tinh thần của người dân hoàn toàn không thể là chuyện một sớm một chiều…

Nông dân là chủ thể xây dựng NTM nên cần được tham gia vào các khâu trong suốt quá trình xây dựng NTM: từ hiến kế xây dựng đề án, góp ý quy hoạch đến việc xác định công trình, hạng mục đầu tư, hiến đất, đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm, công sức, tiền của, trực tiếp làm và giám sát toàn bộ quá trình thực hiện. Để xây dựng thành công NTM, nhất định phải thực hành theo cách Bác Hồ đã chỉ dẫn: mọi việc dân phải được biết, được bàn, phải do chính dân làm, dân giám sát và dân hưởng thụ: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Công việc đổi mới, xây dựng là trách nhiệm của dân”. Muốn vậy “bất cứ việc gì đều phải bàn bạc với dân, hỏi ý kiến và kinh nghiệm của dân; cùng với dân đặt kế hoạch cho thiết thực với hoàn cảnh địa phương, rồi động viên tổ chức toàn dân ra thi hành”. Chỉ khi nào người dân tự giác, tự nguyện, trực tiếp tham gia xây dựng NTM; thực sự làm chủ quá trình “đổi đời” trên quê hương mình, bằng chính nội lực của mình thì các mục tiêu xây dựng NTM mới trở thành hiện thực.

Thứ ba, CTTT tham gia xác định các bước đi, cách làm xây dựng NTM

 Quá trình xây dựng NTM là một quá trình rất lâu dài, nên mỗi giai đoạn, thời điểm phải xác định rõ công tác trọng tâm, xuất phát từ những vấn đề thực tế cấp bách nhất trong đời sống và sản xuất của người nông dân, để tổ chức thực hiện mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân, xoá bỏ bệnh thành tích, cưỡng bức, mệnh lệnh, chủ nghĩa hình thức. Bắt đầu từ phát huy dân chủ và những việc làm thiết thực sẽ phát huy được tính tích cực, tính sáng tạo của họ, là làm cho “người nông dân tự suy nghĩ trên luống cày của họ”.

Trong các cuộc phỏng vấn sâu, nhiều ý kiến cho rằng cần thực hiện xây dựng NTM ở Bến Tre theo phương châm: “chậm, chắc, chất”.

- “Chậm” là không nóng vội, không chạy theo thành tích, gây áp lực không cần thiết cho cơ sở. Xây dựng lộ trình phù hợp, thực hiện có tập trung, trọng tâm, trọng điểm.

- “Chắc” là kết quả đạt được phải bền vững, “xây nhà từ nền móng xây lên”.

- “Chất” là tiêu chí nào đạt được cũng phải có chất lượng, đúng thực chất như mong muốn, mục tiêu đề ra, “không xuề xòa cho qua” để mau đạt.

Cách thực hiện cụ thể là:

Khi nguồn lực có hạn, cần phân bổ cho hợp lý, có trọng điểm, tập trung để tối đa hóa hiệu quả, tránh dàn trải, chia đều, dễ gây lãng phí. Khi nguồn vốn có hạn, việc xây dựng hạ tầng thiết yếu là khâu đột phá, nên trước hết phải ưu tiên, hướng vào phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập của người dân, quan tâm đúng mức tới nhiệm vụ phát triển sản xuất. Để phát huy vai trò cấp ủy viên các cấp, cần phân công mỗi đồng chí ủy viên thường vụ tỉnh ủy theo dõi một huyện, ủy viên thường vụ huyện ủy theo dõi một xã; mỗi tỉnh ủy viên, huyện ủy viên ở các ngành chịu trách nhiệm về tiêu chí thuộc lĩnh vực mình phụ trách trước ban chấp hành đảng bộ trong việc thực hiện nghị quyết của cấp ủy. Tương tự như vậy đối với cấp ủy viên ở xã, ấp. Chú trọng việc phân cấp, phân quyền, phân tiền cho cấp dưới để tăng tính trách nhiệm, chủ động sáng tạo của cán bộ cơ sở và cộng đồng dân cư.

Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền, động viên cổ vũ nhân dân sáng tạo nhiều phương thức thực hiện có hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới

Thứ nhất, phát huy vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền trong triển khai xây dựng NTM

Qua khảo sát, có 91,25% người được hỏi cho rằng bước quan trọng nhất trong triển khai xây dựng NTM là tổ chức tuyên truyền chủ trương của Đảng, Nhà nước, của Tỉnh và địa phương về xây dựng NTM để nâng cao nhận thức của người dân. Vì vậy, cần phải tập trung nội dung tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng về nhận thức mục tiêu, nhiệm vụ, chủ thể xây dựng NTM, về các tiêu chí, yêu cầu và nội dung xây dựng NTM hiện nay; coi việc xây dựng NTM vừa là mục tiêu, yêu cầu của phát triển bền vững, vừa là nhiệm vụ cấp bách, là chủ trương có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng ta trong quan hệ với giai cấp nông dân, phù hợp với quy luật phát triển của quá trình công nghiệp hóa, mang tính nhân văn sâu sắc.

Tuyên truyền phải phù hợp với thực tế. Gắn bó với thực tế, người tuyên truyền sẽ dễ dàng phát hiện những vấn đề khiếm khuyết, không hợp lý trong thực hiện các chính sách liên quan đến xây dựng NTM, từ đó đề xuất với các cấp lãnh đạo các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, bổ sung, hoàn chỉnh và tổ chức thực hiện các chính sách, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Công tác tuyên truyền xây dựng NTM phải có kế hoạch dài hạn, chia thành nhiều giai đoạn và trong mỗi giai đoạn phải có các hình thức, phương pháp, nội dung tuyên truyền phù hợp. Những kết quả tuyên truyền trong giai đoạn trước sẽ là cơ sở, tiền đề thúc đẩy hoạt động tuyên truyền trong giai đoạn tiếp theo. Coi trọng xây dựng mô hình điểm về xây dựng NTM làm cơ sở thực tiễn tăng tính thuyết phục của công tác tuyên truyền, tạo sự lan tỏa nhanh và bền vững của phong trào xây dựng NTM. Công tác tuyên truyền phải theo sát quá trình xây dựng NTM ở cơ sở, nắm được thành quả để làm dẫn chứng, chứng minh, nêu những cách làm hay, những tập thể, cá nhân điển hình trong đóng góp xây dựng NTM… nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa trong công cuộc xây dựng NTM.

Nắm vững những đặc điểm tâm lý của nông dân trong công tác tuyên truyền xây dựng NTM, chú trọng những đặc điểm tâm lý tích cực, như: tính cần cù, trọng tình cảm…, hướng sự phát triển với những bước tiến chung của xã hội; đồng thời chia sẻ, cảm thông cùng họ khắc phục tâm lý tiêu cực, như: tính an phận, tính giản đơn, tính cục bộ…, động viên người nông dân phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho chính mình và tích cực thực hiện chủ trương xây dựng NTM.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ các loại hình tuyên truyền, cổ động

Nâng cao vai trò nòng cốt của tuyên truyền miệng trong xây dựng NTM. Tập hợp, sử dụng có hiệu quả lực lượng báo cáo viên của các cấp ủy, chính quyền, báo cáo viên, tuyên truyền viên của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội - nghề nghiệp. Thông qua hội nghị báo cáo viên, thông tin thời sự hàng tháng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Tuyên giáo các huyện ủy, thành ủy, Trung tâm Bồi dưỡng chính trị các huyện, thành phố tổ chức lồng ghép nội dung tuyên truyền về xây dựng NTM. Sử dụng đội ngũ giáo viên, giảng viên, học sinh, sinh viên các trường học, học viên Trường Chính trị tỉnh tham gia các hoạt động tuyên truyền, cổ động về xây dựng NTM. Tuyên truyền trong hệ thống chính trị để mọi cán bộ, công chức, viên chức nắm được các yêu cầu cơ bản của Chương trình xây dựng NTM, tham gia phong trào thi đua xây dựng NTM. Tổ chức tuyên truyền trực tiếp cho hộ gia đình thông qua các cuộc họp, sinh hoạt tổ nhân dân tự quản. Tuyên truyền trong các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh, trang trại,... về nội dung xây dựng NTM, để mọi tổ chức kinh tế có nhận thức đúng và chung tay tham gia xây dựng NTM.

Để phục vụ cho công tác tuyên truyền miệng, trên cơ sở các tài liệu hướng dẫn của Trung ương, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, BCĐ tỉnh cần phối hợp biên soạn và ban hành tài liệu tuyên truyền thống nhất cho từng đối tượng, nhằm tạo thuận lợi cho các địa phương, cơ sở trong công tác tuyên truyền, vận động. Có tài liệu, chương trình tập huấn cho các đối tượng trực tiếp lãnh đạo, điều hành, quản lý, tham gia thực hiện tuyên truyền. Có bộ tài liệu dùng chung cho công tác tuyên truyền của tỉnh; bộ tài liệu bổ sung chương trình đào tạo, bồi dưỡng dùng cho Trường Chính trị tỉnh, Trung tâm Bồi dưỡng chính trị các huyện, thành phố và hệ thống các trường học, cấp học của hệ thống giáo dục quốc dân… Có tài liệu hỏi - đáp tuyên truyền trong đoàn viên, hội viên các đoàn thể và nhân dân;... Bên cạnh các tài liệu bằng chữ viết, Sở NN&PTNT cần tiếp tục phối hợp với các viện, trường tổ chức nhiều lớp tập huấn nghiệp vụ tuyên truyền xây dựng NTM cho cán bộ cấp xã, ấp, giúp khắc phục sự lúng túng khi đi vào những công việc cụ thể ở cơ sở…

Bên cạnh các buổi học lý thuyết, thảo luận trên lớp, cần cho học viên tham quan thực tế những mô hình điểm để gắn kết lý luận và thực tiễn. Qua đó có thể học hỏi, rút kinh nghiệm trong quá trình chỉ đạo, điều hành.

Phát huy tính chuyên nghiệp, nhạy bén của tuyên truyền qua phương tiện thông tin đại chúng: Báo Đồng Khởi; Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh; website Ủy ban nhân dân tỉnh, các sở, ngành; Đài Truyền thanh cấp huyện; hệ thống truyền thanh xã, ấp;... về xây dựng NTM.

Tăng tính bền vững, tầm ảnh hưởng của hình thức tuyên truyền qua hoạt động văn hóa, văn nghệ. Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Trung tâm Văn hóa tỉnh cần tăng cường sản xuất các ấn phẩm tuyên truyền, cổ động khác, như đĩa CD, VCD, DVD tuyên truyền về NTM, các chương trình thông tin lưu động, tổ chức nhiều hội thi, hội diễn, các hoạt động văn hóa, văn nghệ về đề tài NTM tại các địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Hội Văn học nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu tổ chức các trại sáng tác, đưa văn nghệ sỹ đi tham quan các mô hình, tạo cảm hứng sáng tác các tác phẩm văn học, nghệ thuật về đề tài xây dựng NTM...

Nâng cao tính hấp dẫn, sự sáng tạo của tuyên truyền, cổ động trực quan. Đầu tư lắp đặt hệ thống panô, áp - phích, băng rôn, khẩu hiệu xây dựng NTM với các nội dung cụ thể thiết thực, gần gũi với người dân tại các khu trung tâm, nơi tập trung đông dân cư, các trục đường liên xã, liên ấp…

Thứ ba, CTTT hướng vào việc giải quyết những vấn đề tư tưởng phát sinh, góp phần phát huy dân chủ trong xây dựng nông thôn mới

Một là, tăng cường CTTT, tạo sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trong đền bù, giải phóng mặt bằng để xây dựng kết cấu hạ tầng NTM

Phải chú trọng phân tích sâu về mục đích của các dự án: quy mô dự án, công trình, tổng kinh phí thực hiện, thời gian thực hiện, mục đích dự án cần đạt được, phần diện tích phải giải toả, bồi thường để thực hiện dự án và người dân được hưởng lợi gì sau khi dự án hoàn thành… Tùy từng công trình mà biên soạn nội dung; tùy đối tượng mà chọn người tuyên truyền, vận động phù hợp.

Tuyên truyền về chính sách pháp luật liên quan, nhất là chính sách về giá cả bồi thường theo quy định chung của Chính phủ và chính sách của địa phương; các bước tiến hành thực hiện giải toả, bồi thường để triển khai xây dựng công trình, dự án.

Trong quá trình tuyên truyền cần kịp thời biểu dương, khen thưởng các hộ gia đình gương mẫu chấp hành thực hiện tốt chủ trương của Đảng, Nhà nước của tỉnh trong giải toả, bồi thường thực hiện các công trình, dự án. Đồng thời, cũng mạnh dạn phê phán các đối tượng cố tình chống lại việc thực hiện chủ trương; vạch trần âm mưu lôi kéo, phá hoại của các đối tượng cố tình cản trở quá trình thực hiện công trình, dự án.

- Trong tổ chức thực hiện, chú trọng tuyên truyền miệng, là hình thức tuyên truyền trực tiếp, dễ thực hiện, đối thoại, giải thích và thuyết phục. Tổ chức, phân công các báo cáo viên, tuyên truyền viên đến từng cơ sở, bám sát từng nhà, vận động thanh niên, hội viên các đoàn thể chính trị - xã hội làm trước. Động viên các hội viên tuyên truyền trong gia đình, người thân, tạo sự đồng thuận cao trong thực hiện chủ trương xây dựng các công trình, dự án.

Tùy từng loại công trình, dự án và địa bàn cụ thể để lựa chọn cán bộ tuyên truyền miệng cho phù hợp. Đó là những người có năng lực chuyên môn, uy tín, năng lực truyền đạt tốt các chủ trương về xây dựng công trình, dự án; có khả năng đánh giá khái quát về mặt nhận thức của người dân sau khi tuyên truyền, vận động; đồng thời kịp thời phát hiện, nắm bắt, phân tích những vấn đề nảy sinh, kịp thời đề xuất các giải pháp ổn định tình hình.

Để công tác tuyên truyền, vận động thuận lợi, đạt hiệu quả cao, cần yêu cầu chủ đầu tư các công trình, dự án dành những kinh phí thoả đáng cho công tác tuyên truyền. Khi cần thiết có thể thành lập Ban tuyên truyền, vận động về các công trình dự án. Chú ý đối với những công trình, dự án đã xong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhưng chậm triển khai hoặc không thực hiện, chuyển đổi mục đích sử dụng … Cần thông báo, giải thích rõ để người dân được thông suốt.

Thứ hai, CTTT góp phần phát huy dân chủ trong xây dựng NTM

Trước hết, để phát huy dân chủ trong xây dựng NTM, CTTT phải mở cuộc vận động tuyên truyền về quyền làm chủ của người dân ở nông thôn, phát động vai trò chủ thể, ý thức làm chủ của từng cộng đồng, từng gia đình, từng người dân trên tinh thần “dân vận” của Bác Hồ “vận động lực lượng của mỗi người dân, không bỏ sót người dân nào, nhằm thực hiện những việc nên làm”. Làm sao để mỗi người dân thực sự hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng NTM là làm cho chính mình và chính mình làm, “đó là lợi ích cho họ và nhiệm vụ của họ, họ phải hăng hái làm cho kỳ được”.

Sau đó, chủ thể CTTT phải giúp quán triệt kỹ, tạo sự thống nhất từ cấp ủy, chính quyền đến nhân dân hiểu rõ việc thực hành dân chủ trong xây dựng NTM là động lực cho sự phát triển, là “chìa khóa” để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, vì vậy phải quyết tâm, thực hiện thành nền nếp. Từng xã phải xây dựng và thực hiện qui chế dân chủ trong xây dựng NTM trên cơ sở áp dụng Pháp lệnh 34/PL-UBTVQH về dân chủ xã, phường, thị trấn, do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 20-4-2007, trong đó qui định cụ thể nội dung và hình thức thực hiện các quyền làm chủ của người dân trong xây dựng NTM.

CTTT góp phần xây dựng thiết chế dân chủ ở nông thôn - các cộng đồng dân cư tự quản ở cơ sở.

Thiết chế nhân dân tự quản ở ấp bao gồm: Một là, chế độ trưởng thôn do dân bầu trực tiếp, với tư cách người đại diện chính quyền cơ sở và đại diện cộng đồng tại thôn. Hai là, thiết chế Mặt trận - đoàn thể (Ban Mặt trận ấp). Ba là, hội nghị nhân dân ấp. Bốn là, quy ước (hương ước) cộng đồng. Trong các yếu tố trên, quy ước (hương ước) cộng đồng là yếu tố công cụ tự quản quan trọng.

Thứ tư, CTTT nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng nông thôn mới

Trong thời gian tới, để phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong việc xây dựng NTM, đòi hỏi các cấp ủy đảng ngoài những giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh, thực sự là tấm gương để quần chúng noi theo, có sức cuốn hút nông dân vào phong trào cách mạng, theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, phải gắn công tác xây dựng Đảng vững mạnh với công tác xây dựng NTM. CTTT tham gia trực tiếp vào nhiệm vụ nâng cao nhận thức, trách nhiệm đội ngũ cán bộ, đảng viên với xây dựng NTM, cần tập trung vào những nội dung sau:

- Tiếp tục thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả thiết thực Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Cần làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện đạo đức, lối sống để nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Làm rõ những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên để có biện pháp cảnh tỉnh, răn đe, khắc phục. Cần xử lý nghiêm, kiên quyết các khuyết điểm của đảng viên vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm tiêu chuẩn đảng viên các cấp nói chung và ở nông thôn nói riêng, tiếp tục nâng cao uy tín của cán bộ, đảng viên trong xây dựng NTM.

- CTTT giáo dục cán bộ, đảng viên thể hiện vai trò tiên phong, gương mẫu trong thực hiện chủ trương xây dựng NTM. Các cấp ủy đảng ở nông thôn cần phát hiện và bồi dưỡng những đảng viên có kinh nghiệm phát triển kinh tế, nhiệt tình, có trách nhiệm đối với quê hương, đối với cộng đồng dân cư để nhân điển hình, nêu gương cho quần chúng noi theo. Đảng viên không chỉ tích cực lao động sản xuất, mà cần tuyên truyền, vận động nông dân trên địa bàn lao động sản xuất, xây dựng đời sống văn hóa. Đảng viên phải tích cực ủng hộ, giúp đỡ những nông dân nghèo, có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, vươn lên làm kinh tế đạt hiệu quả.

- CTTT phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên trong việc nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nông dân trên địa bàn, nắm bắt dư luận xã hội trong triển khai thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM; kịp thời phản ảnh để giải quyết những xung đột, mâu thuẫn nhỏ trong cộng đồng dân cư ở nông thôn; coi trọng việc tư vấn, giải thích những băn khoăn, thắc mắc của nông dân trên địa bàn, liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cần động viên nông dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và đoàn thể thông qua đóng góp ý kiến xây dựng tổ chức và hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị ở nông thôn. Tạo điều kiện thuận lợi để nông dân giám sát đối với cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng, chính quyền; tham gia hòa giải ở cơ sở, hạn chế tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp…, bảo đảm an ninh, trật tự ở nông thôn.

Thứ năm, gắn nội dung xây dựng nông thôn mới với đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

Thứ nhất, gắn việc thực hiện Chỉ thị 03 với nội dung xây dựng NTM. Đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác trở thành công việc thường xuyên ở cơ sở

Kinh nghiệm chung của nhiều nơi trong nước ta và cả Bến Tre trong mấy năm qua cho thấy, ở đâu có sự gắn bó chặt chẽ này thì kết quả thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW và xây dựng NTM đều đạt kết quả tích cực. Mối quan hệ giữa Đảng với Dân được cải thiện, sự đồng thuận trong xã hội được tăng lên. Ngược lại, ở nơi nào chưa gắn được hai nội dung chủ yếu này thì cả việc học tập và làm theo Bác với xây dựng NTM vẫn mang tính phong trào, bề nổi, thiếu chiều sâu và kết quả còn nhiều hạn chế.

Từ kinh nghiệm của Bến Tre cho thấy, để gắn thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW với xây dựng NTM cần gắn việc học tập, làm theo Bác, xây dựng NTM với nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan đơn vị, với công tác xây dựng Đảng, với các phong trào đã và đang thực hiện ở cơ sở. Đặc biệt, để cụ thể hóa, cần gắn việc thực hiện nhiệm vụ trên với chủ trương, nhiệm vụ của mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là các đồng chí cán bộ lãnh đạo các cấp.

Thứ hai, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đời sống mới Cần, Kiệm, Liêm, Chính vào phong trào xây dựng NTM hiện nay

Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về đời sống mới định hướng cho sự phát triển của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Đảng và Nhà nước ta đã khởi xướng và tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Xây dựng NTM là xây dựng đời sống mới, lối sống mới, là thực hành Cần, Kiệm, Liêm, Chính bằng Chương trình mục tiêu quốc gia. Trong 19 tiêu chí NTM do Chính phủ đặt ra, có tiêu chí về văn hóa. 11 nội dung xây dựng NTM cũng chính là thực hành đời sống mới Cần, Kiệm, Liêm, Chính.

Thực tiễn xây dựng NTM thời gian qua cho thấy, có 4 nội dung cơ bản, trọng tâm cần tập trung chỉ đạo và thực hiện là: quy hoạch, phát triển sản xuất hàng hóa, phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, xây dựng đời sống văn hóa. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, phát triển kinh tế luôn đi đôi, gắn liền với xây dựng đời sống văn hóa; phải lấy văn hóa làm nền tảng tinh thần, vừa là mục tiêu, vừa là động lực.

Xây dựng văn hóa của NTM cần gắn với nhân tố trung tâm là con người - cá nhân và cộng đồng trong các gia đình, làng xã. Trong nhân cách mỗi người, văn hóa gia đình, văn hóa làng xã cần khắc sâu các giá trị tinh thần Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư ; lòng yêu nước thương dân, tất cả vì lợi ích chung như Bác Hồ đã dạy. Thực tiễn xây dựng NTM cho thấy, mỗi người cá nhân, gia đình, làng xã, cả hệ thống chính trị đều phải thực hành đời sống mới, Cần, Kiệm, Liêm, Chính.

Bên cạnh xây dựng đời sống đạo đức mới - đạo đức cách mạng - cái gốc của văn hóa mới cho nông dân, cần phát huy truyền thống, lòng yêu nước, tính trung thực, lối sống có tình có nghĩa; xóa bỏ tâm lý tiểu nông hạn hẹp ở họ. Trong thực hiện học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo các cấp là cơ quan thông tin của cấp ủy. Cần đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền về tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về xây dựng NTM để nâng cao nhận thức cho mọi người dân về NTM, nhất là về đời sống mới - thực hành Cần, Kiệm, Liêm, Chính.

Thứ ba, học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về vai trò nêu gương và nhân rộng các nhân tố điển hình trong xây dựng NTM hiện nay

Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp tạo chuyển biến tích cực trong xây dựng NTM

Tiếp tục nhân rộng các mô hình, cách làm có hiệu quả và những điển hình tiên tiến có sức lan tỏa mạnh mẽ về học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong xây dựng NTM. Cụ thể như sau:

Tiếp tục đẩy mạnh việc bồi dưỡng và nhân rộng các điển hình tiên tiến trong tất cả các tổ chức, đoàn thể trong thực hiện xây dựng NTM. Hiện nay ở Bến Tre đang nổi lên các mô hình sau:

- Hội Cựu chiến binh với mô hình “5+1” (5 hội viên khá, giàu giúp 1 hội viên khó khăn); xây dựng nhà “nghĩa tình đồng đội”.

- Hội Nông dân vận động hội viên các cấp đóng góp xây dựng quỹ hỗ trợ cho hộ nghèo; tham gia các phong trào: xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn an ninh trật tự...

- Hội Liên hiệp Phụ nữ phát động với chủ đề “Làm theo Bác, thực hành tiết kiệm, giúp nhau giảm nghèo bền vững”, đã vận động tiết kiệm góp vốn giúp hội viên phụ nữ nghèo có vốn phát triển kinh tế gia đình. Nhiều mô hình có hiệu quả được nhân rộng như mô hình tiết kiệm điện, sử dụng điện an toàn ở xã Thành Triệu (Châu Thành); mô hình xử lý rác bằng thùng composit để bảo vệ môi trường ở xã Phú Hưng (Thành phố Bến Tre).

- Hội Người cao tuổi với mô hình “tuổi cao gương sáng”, “làm theo gương Bác” thực hành tiết kiệm, phòng chống tham nhũng, lãng phí, giúp đỡ gia đình có hoàn cảnh khó khăn...

- Đoàn Thanh niên các cấp tiên phong xung kích trong các phong trào: “tuổi trẻ học tập và làm theo Bác”, “Nhớ ơn Bác, chúng con làm theo lời Bác” gắn với các hoạt động như: chung tay xây dựng NTM, thực hành tiết kiệm.

Gắn việc đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với thực hiện xây dựng NTM đã và đang có tác động tích cực trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng đời sống vật chất, tinh thần ở nông thôn, đồng thời là sự cụ thể hóa việc học tập và làm theo Bác hiện nay.

Phan Ngọc Huy
VP Tỉnh ủy Bến Tre