Các đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương; Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Thành Tâm, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Tây Ninh; đồng chủ trì hội thảo.

MỘC BÀI - KHU KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM, CỰC TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN MỚI Ở PHÍA NAM ĐẤT NƯỚC

Khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Thành Tâm, Ủy viên Trung ương Đảng,  Bí thư Tỉnh uỷ Tây Ninh nêu rõ, Tây Ninh có đường biên giới trên bộ dài thứ hai so các địa phương tiếp giáp với nước bạn Campuchia, là hướng kết nối quan trọng của khu vực phía Nam với Campuchia, tiểu vùng sông Mekong mở rộng và các nước ASEAN, đặt biệt là hướng kết nối thuận tiện nhất giữa thành phố Hồ Chí Minh với thủ đô Phnom Penh thông qua trục đường Xuyên Á và cửa khẩu quốc tế Mộc Bài.

Với vị trí chiến lược như vậy, Mộc Bài từ lâu đã trở thành cửa ngõ, cầu nối trên bộ quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia - Đồng chí Nguyễn Thành Tâm nhấn mạnh.

Nhằm khai thác lợi thế địa kinh tế, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới, góp phần xây dựng đường biên giới hòa bình, phát triển, từ năm 1998, Chính phủ đã thành lập Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài với quy mô trên 21.000 ha, là một trong những khu kinh tế cửa khẩu được Trung ương quan tâm, thành lập sớm nhất trong cả nước. Hiện nay, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài tiếp tục được xác định là một trong những Khu kinh tế trọng điểm của cả nước trong giai đoạn sắp tới.

Từ những ngày đầu thành lập, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đã được kỳ vọng tạo sự phát triển đột phá trên quê hương Tây Ninh. Có giai đoạn Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đã thực sự là một điểm nhấn nổi bật, thu hút đầu tư, có nhiều các hoạt động thương mại, dịch vụ, du lịch, xuất nhập khẩu hàng hoá diễn ra sôi động, góp phần thay đổi bộ mặt, đời sống của vùng biên giới còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan dẫn đến Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài chưa đạt được mục tiêu  phát triển và kỳ vọng đặt ra. Trong đó tác động lớn nhất là sự thay đổi về cơ chế, chính sách về đầu tư, thương mại khiến cho Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đã dần mất đi động lực phát triển.

Làm sao để Khu kinh tế Mộc Bài phát triển đúng với vị trí, vai trò, tiềm năng, lợi thế, xứng đáng là cửa ngõ, là hình ảnh đối ngoại của quốc gia ở biên giới phía Tây Nam là sự trăn trở của nhiều thế hệ lãnh đạo tỉnh Tây Ninh.

Với mong muốn đánh giá khách quan, khoa học về kết quả, bài học của quá trình xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài thời gian qua, đặc biệt là nhận diện rõ những cơ hội, thách thức trong bối cảnh mới để xác định đúng tầm nhìn, định hướng, mô hình phát triển, biện pháp thực hiện hiệu quả, làm cơ sở để điều chỉnh quy hoạch chung Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài, Tỉnh uỷ Tây Ninh trân trọng nhận được sự hỗ trợ của Hội đồng lý luận Trung ương trong quá trình thực hiện.

KHƠI DẬY VÀ PHÁT HUY TIỀM NĂNG ĐỊA PHƯƠNG, THU HÚT ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng,Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương nhấn mạnh, Khu kinh tế Cửa khẩu Mộc Bài có lợi thế đặc biệt về vị trí địa chính trị, địa kinh tế chiến lược, có tiềm năng rất lớn để trở thành giao điểm của hệ thống trục giao thông quốc tế và quốc gia ở phía Nam Việt Nam. 

Đây là cửa ngõ quan trọng kết nối giao thương với vương quốc Campuchia và các nước ASEAN, là cầu nối thương mại, trung chuyển hàng hoá, dịch vụ, du lịch giữa các nước trong Tiểu vùng sông Mê Kông, đồng thời còn có vị trí chiến lược trọng yếu về quốc phòng, an ninh.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, thời gian qua, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đã có những bước phát triển tích cực, góp phần khơi dậy và phát huy tiềm năng của địa phương, thu hút đầu tư phát triển kinh tế, tạo việc làm ổn định cho người dân, tăng thu ngân sách, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh; đồng thời, thực hiện vai trò cửa ngõ của Tỉnh Tây Ninh trong phát triển giao thương với Campuchia, tạo điều kiện thuận lợi hình thành các khu dân cư tập trung dọc biên giới, góp phần đẩy mạnh giao lưu kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh khu vực biên giới, thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa hai nước Việt Nam – Campuchia.

Tuy nhiên, thực tiễn phát triển hơn 20 năm qua của Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đã bộc lộ không ít khó khăn, hạn chế, bất cập. Kết quả phát triển của khu kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh không tương xứng so với quy mô được phê duyệt và kỳ vọng ban đầu.

Các dự án siêu thị, trung tâm thương mại, chợ đường biên chỉ khởi sắc vào những năm đầu khi áp dụng chính sách bán hàng miễn thuế cho khách nội địa tham quan, du lịch. Khi chính sách này thay đổi, hoạt động thương mại bị thu hẹp dần. Đặc biệt, đến nay vẫn chưa có chiến lược và quy hoạch để sử dụng hiệu quả diện tích của toàn Khu với quy mô lớn.

Trong thời gian tới, “Chúng ta hướng tới phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài theo mô hình khu kinh tế đa ngành, đa lĩnh vực, trọng tâm là hình thành một Trung tâm công nghiệp - đô thị - thương mại dịch vụ và logistic. Theo đó, phát triển khu kinh tế theo hướng công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh, công nghiệp kết nối và đổi mới sáng tạo. Xây dựng khu đô thị sinh thái, đáng sống, thông minh, vừa có đẳng cấp quốc tế, hội nhập, vừa mang bản sắc Việt Nam. Hình thành trung tâm dịch vụ cửa khẩu thông minh, hiện đại, trung tâm thương mại dịch vụ và logistic, nơi trung chuyển giao thương quốc tế của Tiểu vùng Mekong, kết hợp với phát triển các lĩnh vực tài chính, du lịch, nông-lâm nghiệp và các ngành kinh tế khác”, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng khẳng định.

Theo đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, cần bổ sung, hoàn thiện quy hoạch Khu kinh tế Mộc Bài mang tầm nhìn dài hạn, ổn định làm căn cứ cho việc quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai hiệu quả, quản lý phát triển, đầu tư xây dựng các khu vực trong khu kinh tế cũng như kết nối giữa khu kinh tế với bên ngoài trên cơ sở rà soát quá trình triển khai Quy hoạch chung của Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2009. Bên cạnh đó cần tăng cường đầu tư phát triển, xây dựng hạ tầng hiện đại theo phương châm “hạ tầng đến đâu, giàu đến đấy” trong việc lựa chọn và xác định các phân khu chức năng trong cấu trúc quy hoạch phát triển.

Tại Hội thảo, đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia kinh tế đã có nhiều ý kiến trình bày, thảo luận làm rõ hạn chế, vướng mắc và đề xuất kiến nghị các giải pháp phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài theo hướng đô thị - công nghiệp - dịch vụ cửa khẩu xanh, bền vững gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Với những đánh giá khách quan, khoa học, Hội thảo đã phân tích và nêu rõ những kết quả, bài học của quá trình xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài thời gian qua, đặc biệt là nhận diện rõ những cơ hội, thách thức trong bối cảnh mới để xác định đúng tầm nhìn, định hướng, mô hình phát triển, biện pháp thực hiện hiệu quả, làm cơ sở để điều chỉnh quy hoạch chung. Về cơ bản, các ý kiến đều cho rằng Mộc Bài cần có những giải pháp đặc thù để phát triển đúng với vị trí, vai trò, tiềm năng, lợi thế, xứng đáng là cửa ngõ, là hình ảnh đối ngoại của quốc gia ở biên giới phía Tây Nam. Trong đó, việc phát triển hạ tầng giao thông kết nối liên vùng là giải pháp then chốt, đưa Mộc Bài trở thành điểm kết nối giao thương, văn hóa của khu vực Đông Nam Bộ và giữa Việt Nam và các nước trong khu vực./.

Giao Tuyến