CON SỐ NĂM SAU CAO HƠN NĂM TRƯỚC

Tính đến hết ngày 31-12-2019, số người tham gia BHXH đạt 15,774 triệu người, chiếm 32,3% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động, trong đó số người tham gia BHXH bắt buộc đạt 15,2 triệu người, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt gần 574 ngàn người.

Riêng số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2017 (trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ/TW) là 224 ngàn người, tăng hơn 20.300 người, tương ứng tỷ lệ tăng 10% so với năm 2016. Từ khi Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW thì số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2018 là trên 277 ngàn người, tăng hơn 52.900 người, tương ứng tăng 23,6% so với năm 2017; năm 2019 là gần 574 ngàn người, tăng 296.700 người, tương ứng tăng 107,1% so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại.

Đạt được kết quả trên, là do một số giải pháp sau:

Thứ nhất, về chính sách: Không giới hạn trần tuổi tham gia BHXH tự nguyện chỉ cần là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên; Đa dạng, linh hoạt các phương thức đóng (bổ sung thêm các phương thức đóng 12 tháng một lần; đóng một lần cho nhiều năm về sau (tối đa 5 năm); đóng một lần cho những năm còn thiếu); Nới rộng thời điểm đóng: trước đây đóng trong nửa đầu của thời gian ứng với phương thức đóng; hiện nay nới rộng đóng trong tháng đối với phương thức đóng hàng tháng; trong 3 tháng đối với phương thức đóng 3 tháng một lần; trong 4 tháng đầu đối với phương thức đóng 6 tháng một lần; trong 7 tháng đầu đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.

Quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện phù hợp hơn, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (hiện nay là 700.000 đồng/tháng) so với trước đây (trước năm 2016) thì mức thu nhập làm căn cứ đóng thấp nhất phải bằng mức lương tối thiểu chung hoặc mức lương cơ sở; Từ ngày 1-1-2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.

Thứ hai, về tổ chức thực hiện: Cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, thành lập, kiện toàn ban chỉ đạo cấp tỉnh, cấp huyện về phát triển đối tượng tham gia BHXH. Nhiều địa phương đã giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH đến cấp huyện và cấp xã. Việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng ngay từ đầu năm giúp cho BHXH cấp tỉnh, cấp huyện chủ động trong việc xây dựng kế hoạch triển khai và giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho từng đại lý; kịp thời gửi danh sách người tham gia đến hạn phải đóng tiền để biết và chủ động tham gia.

Hệ thống đại lý, mạng lưới cộng tác viên được mở rộng, đến nay có trên 12.400 đại lý thu, trên 37.300 điểm thu và trên 52.200 nhân viên đại lý thu. Hệ thống đại lý thu đến từng xã, phường, thị trấn; mạng lưới cộng tác viên được trải đều đến từng thôn, bản, tổ dân phố tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận chính sách và tham gia.

Thủ tục hành chính luôn được rà soát, tinh giản, rút gọn (từ tháng 5-2020 rút gọn chỉ còn 3 thủ tục, riêng thủ tục thu BHXH tự nguyện chỉ duy nhất có 1 thủ tục). Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ được đẩy mạnh, giao dịch điện tử cấp độ 3, 4 được áp dụng đảm bảo thuận lợi nhất cho người tham gia.

Thứ ba, công tác tuyên truyền được tăng cường bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, như thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (như phát thanh, truyền hình, báo, tạp chí…), trực tiếp thông qua hội nghị khách hàng và áp dụng phương thức tuyên truyền mới qua mạng xã hội (như Zalo, Facebook, Youtube…)

Định kỳ hằng tháng tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc đánh giá kết quả thực hiện, biểu dương đơn vị, cá nhân làm tốt, chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp hiệu quả phát triển và duy trì người tham gia BHXH tự nguyện; hàng quý tổ chức đánh giá, khen thưởng cho tập thể cá nhân có thành tích để động viên, kịp thời.

Tuy đạt được những kết quả khả quan, việc tham gia BHXH toàn dân vẫn còn một số hạn chế, đó là: Mức hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện thấp; Thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu còn dài (đủ 20 năm trở lên và đủ 55 tuổi đối với nữ, đủ 60 tuổi đối với nam); Thu nhập của nhiều người dân, người lao động khu vực phi chính thức còn thấp, bấp bênh; bên cạnh đó vẫn còn nhiều người dân chưa thay đổi nhận thức đóng góp, tích lũy chăm lo cho cuộc sống lâu dài, nên còn thiếu quan tâm, chưa tích cực tham gia BHXH tự nguyện.

BA GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

Qua 2 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, một số giải pháp đã, đang và sẽ được thực hiện trong thời gian tới.

Một là, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH. BHXH Việt Nam phối hợp với các Bộ, ngành, các cơ quan truyền thông, cơ quan thông tấn, báo chí, Cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, trong đó tập trung tuyên truyền, vận động trực tiếp đến người dân nhằm nâng cao nhận thức về sự cần thiết, vị trí, vai trò, ý nghĩa, quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHXH để họ tích cực, tự giác tham gia.

Hai là, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH để thể chế hóa các nhiệm vụ và giải pháp theo Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ nhằm đạt được các mục tiêu và phù hợp với nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 28-NQ/TW của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương, Nghị quyết số 125/NQ-CP của Chính phủ. Sửa đổi quy định về điều kiện, về thời gian đóng BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu, kết hợp với điều chỉnh cách tính hưởng lương hưu. Quy định điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn về sự hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện nhất là đối tượng người nông dân, người lao động phi chính thức không thuộc người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo để tăng mức độ hấp dẫn, khuyến khích tăng số người tham gia BHXH tự nguyện. Quy định điều kiện về tuổi để được hưởng lương hưu giữa nam và nữ cho phù hợp để khuyến khích người nông dân, người lao động khu vực phi chính thức là nam giới tham gia BHXH tự nguyện.

Ba là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện công tác phát triển đối tượng BHXH của cơ quan BHXH. Tăng cường phối hợp chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH. Nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Kịp thời khen thưởng đối với tập thể và cá nhân thực hiện tốt, hiệu quả. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hỗ trợ nghiệp vụ, cải cách thủ tục hành chính và thực hiện có hiệu quả về giao dịch hồ sơ điện tử, thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trên tất cả các lĩnh vực BHXH trong đó có công tác thu BHXH. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, quản lý đối với công chức, viên chức và lao động hợp đồng chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan BHXH; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng về chính sách, pháp luật, kỹ năng đối với  đại lý thu. Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ đối với tổ chức, bộ máy làm công tác thu, đại lý thu chấn chỉnh kịp thời sai phạm, nhũng nhiễu làm hạn chế kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác phát triển đối tượng./.

Phạm Tuấn Nghĩa