Rô-bớt Mắc Na-ma-ra, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, người can dự vào cuộc chiến ở Việt Nam qua hai đời Tổng thống Mỹ Ken-nơ-đi và Giôn-xơn, 20 năm sau trong hồi ký: "Nhìn lại quá khứ: tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam" đã nêu ra 11 nguyên nhân khiến Mỹ thất bại, trong đó có việc Mỹ đã "đánh giá thấp sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc thúc đẩy một dân tộc đấu tranh và hy sinh cho lý tưởng và các giá trị của nó" và điều đó theo ông ta chính là sự "phản ánh sự thiếu hiểu biết cơ bản của chúng ta (tức là Mỹ) về lịch sử văn hóa, chính trị" của nhân dân Việt Nam.

Tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Mỹ đã đụng đầu với một dân tộc tuy đất không rộng, người không đông, nhưng có lịch sử, văn hóa hàng nghìn năm. Khác với lịch sử nước Mỹ, từ xa xưa, người Việt Nam đã xây dựng một quốc gia thống nhất, sớm hình thành và phát triển một nền văn hóa dân tộc bền vững, giàu bản sắc. Hạt nhân  của nền văn hóa ấy là chủ nghĩa yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất, dựa vào sức mạnh đoàn kết để giữ gìn đất nước, bảo vệ bờ cõi; dũng cảm, thông minh trong chiến đấu và cần cù, sáng tạo trong lao động. Qua hàng nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm để giành, giữ nền độc lập, thống nhất, vẹn toàn lãnh thổ, dân tộc Việt Nam đã tích lũy được nhiều tri thức và kinh nghiệm quân sự phong phú, hình thành và phát triển những tư tưởng, nghệ thuật quân sự rất độc đáo, sáng tạo, mang đậm dấu ấn tư chất, trí tuệ Việt Nam. Tuy mỗi thời mỗi khác, nhưng nhìn chung cha ông ta đã biết vận dụng phương pháp biện chứng đổi yếu thành mạnh, kết hợp lực - thế - thời - mưu, thiên thời, địa lợi, nhân hòa... tạo nên sức mạnh tổng hợp để giành độc lập tự do, giữ vững chủ quyền đất nước. Cách mạng Tháng Tám  năm 1945, toàn dân tộc vùng dậy giành lại tự do, độc lập và tiếp đó, tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, suy cho cùng là thắng lợi của chủ nghĩa yêu nước, của nền văn hóa Việt Nam.

Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, truyền thống yêu nước, ý chí quật cường của toàn dân tộc, của mọi người Việt Nam yêu nước lại được phát huy lên một tầm cao mới, trở thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, thành sức mạnh to lớn chiến thắng kẻ thù xâm lược.

Từ bản lĩnh của một dân tộc được tôi luyện, thử thách qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Ðảng và nhân dân ta không mảy may ảo tưởng về kẻ thù, cũng không hề e ngại trước tiềm lực kinh tế, quân sự khổng lồ của đế quốc Mỹ. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Mỹ không mạnh". Ðây là một kết luận  khoa học, vừa thể hiện ý chí quyết tâm, vừa thể hiện phương pháp so sánh lực lượng theo quan điểm biện chứng - vừa có căn cứ thực tiễn, vừa dự báo xu hướng vận động của tình hình trong nước, trong khu vực và trên thế giới liên quan đến cuộc chiến tranh Việt Nam.

Trên cơ sở phương pháp xem xét cách mạng, khoa học về so sánh lực lượng, thấy được sức mạnh lớn lao của toàn dân, toàn quân ta, của ý chí và tình cảm thống nhất bắc - nam, của khối đại đoàn kết dân tộc vì mục tiêu giải phóng miền nam, bảo vệ miền bắc, thống nhất Tổ quốc, Ðảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát huy đến mức cao nhất tinh thần quyết chiến quyết thắng, "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", 31 triệu đồng bào nam bắc là 31 triệu dũng sĩ diệt Mỹ, khơi dậy tinh thần yêu nước, nghị lực sáng tạo và tài thao lược của mỗi người và của toàn dân tộc để đánh Mỹ, thắng Mỹ. "Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng" đã trở thành ý chí quyết tâm và hành động cách mạng của toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta thời đánh Mỹ.

Suốt bao năm, đế quốc Mỹ đã sử dụng tất cả những thủ đoạn xảo quyệt nhất, tinh vi nhất với những vũ khí hiện đại nhất trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, nhưng chúng vẫn thất bại. Bom đạn quân thù không thể nào dập tắt ý chí chiến đấu của quân và dân ta, không thể nào phá được thế trận lòng dân và ý chí quyết chiến quyết thắng sôi sục trong hàng triệu trái tim, khối óc con người Việt Nam chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Ðó chính là cội nguồn sức mạnh bảo đảm cho cuộc kháng chiến vĩ đại của nhân dân ta đi tới thắng lợi hoàn toàn.

Trong thử thách ác liệt của chiến tranh, đồng bào, chiến sĩ miền nam vẫn giữ vững niềm tin sắt son vào sự lãnh đạo của Ðảng, vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh, sáng tạo những vũ khí, những phương thức và cách đánh đa dạng, phong phú, lần lượt đánh bại các chiến lược của địch. Với tinh thần yêu nước nồng nàn, Tất cả vì miền nam ruột thịt, nhân dân miền bắc vừa anh dũng chiến đấu, đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, vừa lao động sản xuất, dốc sức chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn đánh giặc.

Ðế quốc Mỹ dựa vào bộ máy chiến tranh khổng lồ với những loại vũ khí công nghệ hiện đại nhất để tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam. Ðảng ta có đường lối chiến lược đúng đắn, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị và đấu tranh ngoại giao tạo nên sức mạnh vô địch. Hàng chục triệu bộ óc của dân tộc Việt Nam, không bao giờ ngừng tìm tòi phương thức, mọi phương pháp đánh Mỹ trong mọi tình huống, theo muôn hình vạn trạng. Truyền thống toàn dân đánh giặc, nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy đoản binh chế trường trận... của cha ông đã được quân và dân ta phát triển lên một tầm cao mới với muôn vàn cách đánh giặc độc đáo, sáng tạo.

Trên chiến trường miền nam, ta vừa đánh du kích của dân quân tự vệ ở thôn xã kết hợp với  các trận đánh lớn của bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực; đánh bằng cả vũ khí hiện đại và thô sơ, tự tạo; mỗi làng là một pháo đài, nhiều làng liên kết thành những Vành đai diệt Mỹ, thường xuyên bao vây, tiến công địch ngay tại căn cứ xuất phát hành quân của chúng; kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang trên ba vùng chiến lược; kết hợp đấu tranh quân sự với chính trị và binh vận; kết hợp tiêu diệt địch với giành và giữ quyền làm chủ... Chiến tranh nhân dân của ta đã khiến cho quân địch thường xuyên trong tình trạng căng thẳng đối phó, phải đánh theo cách đánh của ta, làm cho chúng tuy đông nhưng không mạnh, tuy nhiều vũ khí tối tân nhưng không phát huy được hiệu quả. Khi đã tạo được thế và lực hơn địch, thì chớp thời cơ, tổ chức những đòn tiến công quy mô lớn đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của đối phương. Ở miền bắc là nghệ thuật chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, đánh giặc trên không, trên biển với mọi lực lượng, mọi thứ vũ khí, kể cả súng bộ binh; đánh địch từ xa, ở mọi tầng, mọi hướng một cách chủ động, linh hoạt, đập tan sức mạnh của không lực Mỹ, góp phần cùng chiến trường miền nam đánh bại hoàn toàn đế quốc Mỹ xâm lược.

Thắng lợi của nhân dân ta đã chứng tỏ sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân Việt Nam, của trí tuệ và bản lĩnh con người Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Dưới ánh sáng đường lối chính trị, đường lối quân sự của Ðảng Cộng sản Việt Nam, sức mạnh cả nước đồng lòng, toàn dân đánh giặc, sức mạnh của tiền tuyến và hậu phương, vật chất và tinh thần, hiện đại và truyền thống, trong nước và thời đại, cả thế, lực và thời cơ, cả lực lượng cách mạng và phương pháp cách mạng... đã được huy động, phát huy lên tầm cao mới trong thời đại mới. Bằng bản lĩnh và sức mạnh đó, ta đã từng bước làm chuyển biến so sánh lực lượng, từ yếu đến mạnh, từ ít thành nhiều, tạo nên sức mạnh áp đảo để giành thắng lợi cuối cùng.

Một trong những nhân tố góp phần cho thành công vĩ đại đó là Ðảng ta đã kết tinh, nâng cao và phát triển những phẩm chất, những truyền thống tốt đẹp nhất của dân tộc Việt Nam, khơi dậy nguồn sức mạnh dồi dào vô tận của văn hóa và trí tuệ Việt Nam để chiến thắng đế quốc Mỹ.

Thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là kết quả của sự hy sinh, nỗ lực to lớn của toàn dân tộc trong cuộc đấu trí, đấu lực quyết liệt, lâu dài giữa ta và địch. Trong cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc ta, Bộ Chính trị T.Ư Ðảng, Quân ủy T.Ư-Bộ thống soái tối cao đã tỏ rõ tài năng mưu lược, hiểu địch, hiểu mình, điều hành toàn diện cuộc chiến tranh trên phạm vi cả nước. Ðặc biệt, trong giai đoạn kết thúc chiến tranh, nhờ chủ động tạo ra thời cơ, thúc đẩy thời cơ và biết chớp lấy thời cơ; giải quyết một loạt vấn đề thuộc về chỉ đạo chiến lược và nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân, ta đã giáng cho địch những đòn sấm sét, thần tốc, tạo nên những chấn động dây chuyền lớn, liên tục, ngày càng mạnh, làm rối loạn và rung chuyển toàn bộ lực lượng và thế trận của địch, khiến địch từ trên xuống dưới không kịp trở tay, cuối cùng bị sụp đổ hoàn toàn./.

(Theo: ND)