Từ sự chuyển biến nhận thức và tạo ra phong trào rèn luyện đạo đức đã góp phần thiết thực tạo nên sự chuyển biến ngày càng nhiều trong hành động thực tiễn, trong việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên tất cả các lĩnh vực, ở mọi cấp, mọi ngành. ở các cơ quan hành chính, các đơn vị sự nghiệp, thủ tục hành chính đã có nhiều cải tiến; thái dộ, phong cách phục vụ nhân dân ân cần, niềm nở hơn. Tại các trường học, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên đã đầu tư đổi mới, nâng cao chất lượng quản lý và giảng dạy; quan tâm hơn đến hoàn cảnh, điều kiện của học sinh, nhất là học sinh cá biệt, học sinh có hoàn cảnh khó khăn.Tại các doanh nghiệp đã có nhiều chuyển biến trong tiết kiệm nguyên vật liệu, cắt giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Ở Hải quan thành phố, với phương châm hoạt động : thuận lợi - tận tụy - chính xác, đã có nhiều bước tiến góp phần đơn giản hóa thủ tục hải quan, tạo thông thoáng cho hoạt động xuất nhập khẩu, giúp doanh nghiệp và hải quan gần nhau hơn. Trong lực lượng Công an, thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, các phòng ban đã cải tiến hành chính và đổi mới cung cách, thái độ phục vụ, tinh gọn quy trình giải quyết thủ tục cho người dân (đăng ký khắc dấu từ 15 ngày xuống còn 7 ngày và hiện chỉ còn 02 ngày; Đội Chứng minh nhân dân đã làm việc thêm ngày chủ nhật). Lực lượng vũ trang phát động nhiều phong trào như : Hội thi sáng kiến, cải tiến mô hình học cụ trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, phong trào “7 không” theo chỉ đạo của Quân khu 7, xây đựng chi bộ “4 tốt” và đảng viên “5 tốt” phong trào quân nhân giúp nhau vượt khó, xây dựng Quỹ tình thương đồng đội. Cùng với việc thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, các đảng bộ, chi bộ đã tập trung thực hiện việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ theo tinh thần của Chỉ thị 10-CT/TW ngày 30-3-2007 của Ban Bí thư. Nhờ đó, nội dung sinh hoạt chi bộ đã phong phú, thiết thực hơn, đảng viên được nâng cao nhận thức, nắm bắt kịp thời và tự giác chấp hành nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt nghị quyết của chi bộ và của cấp ủy cấp trên. Công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường; chủ động xem xét và xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, góp phần ngăn ngừa các vi phạm của đảng viên và tổ chức đảng. Năm 2008, cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 523 đảng viên (giảm 72 đảng viên so với năm 2007), tổng số đảng viên bị tố cáo 171 trường hợp (giảm 159 trường hợp so với năm 2007).

Năm 2008, tình hình kinh tế - xã hội thành phố có nhiều yếu tố không thuận lợi, nhất là những tác động tiêu cực phát sinh do lạm phát, Ban chỉ đạo Thành ủy về Cuộc vận động đã chỉ đạo tập trung triển khai các nội dung gắn với các nhiệm vụ trọng tâm của năm 2008 như thực hành tiết kiệm, chống tham ô, quan liêu, lãng phí, đẩy mạnh cải cách hành chính, “sửa đổi lối làm việc” và “Năm xây dựng nếp sống văn minh đô thị”. Qua đó, góp phần tích cực thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, thành phố vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng khá cao (11%) và sự ổn định về mọi mặt. Kết quả ở một số mặt như sau:

- Về thực hành tiết kiệm chống lãng phí : trong sinh hoạt của các tổ chức, đơn vị cũng như trên phương tiện thông tin đại chúng, nội dung thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được đề cập thường xuyên, vừa để nâng cao ý thức trách nhiệm của mọi người, vừa để có hành động cụ thể, thiết thực.

Về phòng, chống tham nhũng : đã triển khai thực hiện 413 cuộc thanh tra kinh tế xã hội, (199 cuộc thanh tra hành chính, 214 cuộc thanh tra chuyên ngành); trong đó có 50 cuộc năm 2007 chuyển sang và 363 cuộc thanh tra mới. Nội dung các cuộc thanh tra tập trung các lĩnh vực như quản lý, sử dụng đất đai, giao đất, cho thuê đất, các dự án nhà ở, dự án đầu tư xây dựng, bán nhà thuộc sở hữu nhà nước, thu chi tài chính ở cơ sở, tình hình tài chính doanh nghiệp, việc thực hiện chính sách pháp luật của ngành thuế.

- Về sửa đổi lối làm việc”: đã triển khai mở rộng mô hình “một cửa liên thông” tại các quận - huyện, sở - ngành thành phố trong lĩnh vực cấp phép đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế, cấp giấy phép khắc dấu cho doanh nghiệp mới thành lập theo Luật Doanh nghiệp; cấp đổi giấy chứng nhận, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa, hợp thửa, chuyển thông tin địa chính, cấp bản sao giấy tờ hộ tịch... Đến nay, có 9 trong 24 quận - huyện triển khai thí điểm cơ chế một cửa liên thông trong lĩnh vực nhà đất. Nhiều sở ngành, địa phương, đơn vị tiếp tục công khai thủ tục hành chính, văn bản pháp quy, tình trạng thụ lý hồ sơ và các thông tin khác; thường xuyên rà soát, loại bỏ các văn bản quy phạm không còn phù hợp; tổ chức lấy ý kiến khách hàng, nhanh chóng trả lời ý kiến của người dân qua mạng…

Trên tất cả các lĩnh vực, các cấp các ngành đều đã có những kết quả cụ thể của Cuộc vận động và đã xuất hiện nhiều gương sáng điển hình “làm theo” tấm gương đạo đức của Bác Hồ. Thực hiện lời dạy của Bác Hồ “Lấy gương người tốt việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”. Cho đến nay, có nhiều địa phương, đơn vị trực thuộc Thành phố đã tiến hành tuyên dương, tôn vinh những điển hình cá nhân, tập thể làm theo tấm gương đạo đức của Bác bằng nhiều hình thức như : giao lưu, gặp mặt, biểu dương khen thưởng hoặc hội thi viết, kể chuyện về những “điển hình làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Ngành Dân vận Đảng bộ Thành phố đã tổ chức tuyên dương 78 cá nhân là cán bộ chính quyền đạt danh hiệu “Điển hình Dân vận khéo” theo phong cách “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân” có nhiều sáng kiến, cải tiến trong công tác phục vụ nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, được nhân dân tin yêu.

Ngành Tuyên giáo Đảng bộ Thành phố đã xét khen thưởng 26 tập thể và 26 cá nhân tiêu biểu có thành tích xuất sắc trong Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đảng ủy khối Dân - Chính - Đảng thành phố đã biểu dương 22 đơn vị và 62 cá nhân điển hình thực hiện tốt Cuộc vận động. Quận 3 đã giới thiệu và tuyên dương 247 gương điển hình làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ, trong đó 14 phường có 129 cá nhân điển hình, khối Nội chính 22 gương, khối Đoàn thể 16 gương, khối Trường học 44 gương, khối Hành chính sự nghiệp 20 gương, khối sản xuất kinh doanh 16 gương có độ tuổi từ 18 đến trên 60 tuổi. Các quận 1, 3, 6, Thủ Đức, Hải quan Thành phố đã có nhiều hình thức tôn vinh những điển hình làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ. Các gương sáng điển hình được các đơn vị phát hiện, biểu dương tuyên truyền, nhân rộng đại diện cho mọi thành phần, ngành nghề lĩnh vực công tác, có người đang giữ trọng trách lãnh đạo của cơ quan, đơn vị cấp quận, huyện, phường, xã, tương đương, có người là công nhân hay bảo vệ cơ quan, có chiến sĩ công an nhân dân, có cô giáo, tiểu thương… với những công việc rất đời thường nhưng rất đáng kính trọng, đúng như Bác Hồ đã nói: 1- “người tốt, việc tốt nhiều lắm, ở đâu cũng có. Ngành, giới nào, địa phương nào, lứa tuổi nào cũng có “, 2- “chớ bỏ qua những việc… tưởng là tầm thường “; 3- “những gương người tốt, việc tốt muôn hình muôn vẻ là vật liệu quý để… xây dựng con người”.

Quả thật, trong 2 năm thực hiện Cuộc vận động trên địa bàn thành phố mang tên Bác (và cũng như cả nước) đã xuất hiện rất nhiều gương sáng. Số đã được phát hiện và được tuyên dương còn chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số những người tốt, việc tốt trong cuộc sống. Song việc tuyên dương khen thưởng tôn vinh những điển hình làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên địa bản thành phố mang tên Bác vừa qua đã có tác dụng quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và xây dựng nền tảng đạo đức, văn hóa của xã hội.

Việc đó diễn ra từ cơ sở từng khu phố, chi bộ bộ phận, cơ quan đơn vị đã tác động trực tiếp đến quần chúng nhân dân, đảng viên ở địa phương, cán bộ công chức ở cơ quan đơn vị, làm cho mọi người cảm nhận được nhiều điều tốt dẹp, thấy được cách phấn đấu, rèn luyện kiên trì, đa dạng của mỗi điển hình, từ đó soi rọi lại mình, khơi gợi lên ý chí phấn đấu của mỗi người và của nhiều người, tạo nên phong trào noi gương và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, noi gương và làm theo những gương sáng điển hình trong cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình thực hiện Cuộc vận động. Đó chính là kết quả cụ thể của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh“ trong 2 năm vừa qua trên địa bàn Thành phố mang tên Bác Hồ vĩ đại.

Có thể nói, những gương sáng điển hình tập thể và cá nhân làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong 2 năm qua xuất hiện ngày càng nhiều trên tất cả các lĩnh vực cuộc sống. Điểm nổi bật được nhiều người nhìn nhận là: Công tác xây dựng Đảng có bước chuyển biến rõ rệt, khắc phục một bước tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Các vụ việc đảng viên vi phạm kỷ luật trong năm 2008 ở thành phố giảm 72 trường hợp so với năm 2007. Các cấp ủy đã quan tâm đến việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý tiêu cực, sai phạm. Tinh thần tự giác, tự phê bình nhận khuyết điểm, phấn đấu khắc phục các yếu kém có tiến bộ. Điều này đã được xã hội ghi nhận qua kết quả điều tra dư luận xã hội năm 2008 vừa qua : 82,1% ý kiến cho rằng có sự chuyển biến qua Cuộc vận động, trong đó 30,5% ý kiến được hỏi cho là có chuyển biến tốt.

Công tác phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống quan liêu, lãng phí được đẩy mạnh ở mọi cấp, mọi ngành, mọi giới, ở mọi lĩnh vực, từ đầu tư đến chi tiêu, từ công việc đến cuộc sống hàng ngày. Có thể nói, nhiệm vụ trọng tâm của Cuộc vận động được Trung ương xác định trong năm 2008 - thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu là hoàn toàn chính xác, kịp thời vừa có tác dụng đẩy mạnh Cuộc vận động, tạo nên sự chuyển biến quan trọng về đạo đức của mỗi người, của tập thể; đồng thời làm giảm những tác động tiêu cực do lạm phát, do khủng hoảng tài chính tiền tệ và suy thoái kinh tế trong năm qua, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của thành phố trong năm 2008.

Thực hiện mong muốn của Bác, ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành, tuân thủ lời dạy của Bác “phải hiểu được nỗi đau riêng của mỗi người, mỗi gia đình” để lo cho mọi người, nhất là những người thuộc tầng lớp nghèo khổ, Thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2008 đã hoàn thành chỉ tiêu xóa đói giảm nghèo theo tiêu chí 6 triệu/người/năm và tiếp tục đưa ra tiêu chí giảm nghèo mới để động viên mọi nguồn lực lo cho người dân, đặng không ngừng nâng cao mức sống và chất lượng sống cho nhân dân thành phố. Cũng trong năm 2008, khi tình hình kinh tế trong nước gặp khó khăn, lạm phát và giá cả tăng cao do tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu, thì người khó khăn nhất là gia đình chính sách, hộ nghèo, người lao động... Do vậy, trước và trong những ngày Tết Kỷ Sửu vừa qua, Thành ủy, UBND thành phố tập trung vận động các nguồn lực chăm lo tết cho nhân dân với tinh thần tết đến với mọi nhà, mọi người, không để hộ nghèo nào không có Tết. Với tinh thần đó thành phố đã tổ chức chăm lo cho 230.722 người diện chính sách với tổng số tiền 112,7 tỉ đồng. Mặt trận, các đoàn thể, các quận huyện đã vận động các doanh nghiệp, tổ chức từ thiện lo cho 237.598 người nghèo, khó khăn với tổng số tiền 82,2 tỉ đồng. Nếu chúng ta liên tưởng đến câu chuyện Bác Hồ đi chúc Tết 1 gia đình thuộc diện nghèo nhất của Hà Nội (chị Nguyễn Thị Tín) ở ngõ sâu trên đường Hãng Chĩnh cách đây gần nửa thế kỷ so sánh với những sai phạm của một số địa phương trong việc phân chia nguồn kinh phí hỗ trợ cho các hộ nghèo đón Tết Kỷ Sửu vừa qua, thì việc làm của Thành phố Hồ Chí Minh trên đây là một gương sáng biết bao, vừa là sự phát huy truyền thống tương thân tương ái của dân tộc ta, truyền thống nghĩa tình, luôn chăm lo cho người nghèo của Đảng bộ và nhân dân thành phố xưa nay, vừa là kết quả sinh động của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Xuất hiện và phát hiện được nhiều gương sáng trong quá trình thực hiện Cuộc vận động như trên là một kết quả hết sức quan trọng, song so với yêu cầu mục tiêu đề ra thì chỉ là kết quả ban đầu, chưa nhiều, chưa vững chắc và chưa đồng đều ở mọi lĩnh vực, mọi tổ chức đơn vị, mọi địa phương, nên chưa thật sự là một phong trào làm theo rộng lớn. Một yếu kém được nhiều người nhìn nhận là các tấm gương của lãnh đạo, của cán bộ chủ chốt ở các cấp các ngành chưa thấy xuất hiện hoặc chưa được phát hiện nhiều, trong lúc đó, yêu cầu của Cuộc vận động là lãnh đạo của các địa phương đơn vị, nhất là người đứng đầu phải nêu gương để cho mọi người noi theo, phải thực hiện nghiêm khắc nguyên tắc “trên trước, dưới sau, trong trước, ngoài sau…”. Đã vậy, lại còn một số cán bộ chưa thật sự gương mẫu, còn biểu hiện nhũng nhiễu, gây phiền hà, nhất là trong lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân, đến doanh nghiệp, vì vậy mà chưa tạo nên lòng tin vững chắc, nhất là trong cán bộ hưu trí, trong một số tầng lớp nhân dân vào thắng lợi trọn vẹn của Cuộc vận động. Một số gương được nêu ra và tuyên truyền cũng chưa thật sự sáng, chưa mang tính điển hình, do vậy tính thuyết phục chưa cao, hiệu quả thực tiễn của việc tuyên dương gương sáng còn hạn chế.

Trong lĩnh vực chống tham nhũng, nhất là từ nội bộ cơ quan, đơn vị, tính tự phê còn yếu chưa thỏa mãn lòng dân và chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong tuyên truyền miệng của các cấp, các ngành về gương điển hình, người tốt, việc tốt chưa được thường xuyên, chưa sâu rộng, chưa hấp dẫn để lôi cuốn mọi người noi theo.

Đó chính là những điểm cần nỗ lực tiếp tục trong năm 2009, để đẩy mạnh Cuộc vận động có hiệu quả nhiều hơn, coi đó là nhiệm vụ giải pháp hàng đầu để tạo ra sức mạnh tinh thần, quyết tâm chính trị, nhằm khắc phục khó khăn, vượt qua thử thách còn khá gay gắt trong năm nay, tạo cơ sở phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững ổn định chính trị. Thành phố Hồ Chí Minh vốn có truyền thống khi khó khăn thì càng năng động sáng tạo, học tập tấm gương đạo đức của Bác về ý chí và nghị lực, nêu cao tinh thần yêu nước, thương dân để vượt qua mọi thử thách./.

Phan Xuân Biên

Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM