Mục đích cơ bản của Chương trình thí điểm là giúp đỡ những trẻ em có nhu cầu đặc biệt đang sống tại các cơ sở nuôi dưỡng của các địa phương được lựa chọn, nhất là trẻ em bị khuyết tật, trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo, được nhận làm con nuôi ở nước ngoài để có cơ hội được chăm sóc, nuôi dưỡng và chữa trị với những điều kiện tốt nhất. Qua thực hiện thí điểm giúp các cơ sở nuôi dưỡng trẻ em, các cơ quan, tổ chức ở địa phương cũng như các Văn phòng con nuôi nước ngoài có thêm điều kiện, kinh nghiệm và năng lực để thực hiện tốt hơn các quy định của Luật nuôi con nuôi trong việc giải quyết các trường hợp tương tự tiếp theo các năm sau.

Chương trình tìm gia đình thay thế cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2011 của Cục Con nuôi - Bộ Tư pháp trong bối cảnh triển khai thi hành Luật nuôi con nuôi. Trong năm nay, Cục Con nuôi xác định chủ yếu thực hiện chương trình tại 4 tỉnh, thành phố lớn - nơi có nhiều trẻ em có nhu cầu đặc biệt là Tp Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và Bà Rịa- Vũng Tàu. Đây cũng là 4 địa phương có nhiều kinh nghiệm trong giải quyết cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài trong các năm qua, đồng thời cũng là nơi nhận được sự hỗ trợ tích cực từ phía các Văn phòng con nuôi nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Phạm vi thực hiện chương trình chủ yếu tập trung tại những cơ sở nuôi dưỡng được cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài. Đối tượng thụ hưởng chương trình chủ yếu là trẻ em có nhu cầu đặc biệt (được xác định theo Điều 3 của Nghị định 19/2011/NĐ-CP) bao gồm trẻ em khuyết tật, mắc bệnh hiểm nghèo, nhiễm HIV có đủ điều kiện về mặt pháp lý, có khả năng chữa trị được và được người nước ngoài đồng ý nhận làm con nuôi).

Việc tìm gia đình thay thế cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt là một thủ tục đặc biệt và phải được giải quyết nhanh chóng theo trình tự nhận con nuôi đích danh. Do đó, người nhận con nuôi được nhận trẻ em có nhu cầu đặc biệt làm con nuôi phù hợp với điều kiện, khả năng chăm sóc, nuôi dưỡng của mình mà không phải thông qua thủ tục giới thiệu trẻ em làm con nuôi theo Điều 36 và trẻ em được nhận làm con nuôi đích danh mà không phải qua thủ tục thông báo tìm gia đình thay thế trong nước theo Điều 15 của Luật nuôi con nuôi. Chương trình có thể được tiến hành theo 5 bước cơ bản: Lập hồ sơ về sức khỏe đặc biệt của trẻ em; Lập và xác nhận hồ sơ pháp lý của trẻ em; Tìm gia đình phù hợp nhận trẻ em làm con nuôi; Hoàn tất thủ tục và Giao nhận con nuôi.

Tại hội nghị, các đại biểu đến từ 4 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm chương trình và đại diện các Văn phòng con nuôi nước ngoài tham gia chương trình đã thảo luận, bàn các biện pháp triển khai thực hiện chương trình./.

Quỳnh Hoa