Cuốn sách bước đầu đề xuất những giải pháp quan trọng nhằm phát triển văn hóa Việt Nam trong bối cảnh mới.

Tên cuốn sách cũng là tên đề tài mà Bộ Văn hóa - Thông tin (trước đây) nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch đã giao cho Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam chủ trì. Ban đầu, đề tài do TS. Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin cũ làm chủ nhiệm, đến tháng 7-2007, TS. Lê Doãn Hợp chuyển công tác làm Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông nên PGS, TS. Nguyễn Chí Bền được giao làm chủ nhiệm đề tài này.

Theo các tác giả, trong “thế giới phẳng” ngày nay, với nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường, sự phát triển của công nghệ thông tin, cùng với đó là quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, giao lưu văn hóa có những thay đổi cả về hình thức và tính chất. Hình thái mới của giao lưu văn hóa thời hiện đại là cộng sinh chứ không đơn thuần là tiếp nhận hay không tiếp nhận. Trong bối cảnh đa dạng văn hóa như vậy, sự đối thoại giữa các nền văn hóa nhiều khi đóng vai trò quan trọng, thậm chí quyết định hơn là những đối đầu vũ trang để giải quyết những vấn đề về xung đột tôn giáo, sắc tộc, lãnh thổ… Quá trình giao lưu văn hóa cần tính đến những giá trị chung, giá trị nhân loại, đồng thời thừa nhận cái khác biệt của người, để các dân tộc khác thừa nhận cái khác biệt của ta.

Trong khi đó, văn hóa Việt Nam là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần được tạo ra trong suốt quá trình lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Chính vì vậy, văn hóa đã trở thành nền tảng quan trọng tạo nên nguồn sức mạnh to lớn, giúp dân tộc ta chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, khắc phục mọi khó khăn, thử thách, xây dựng và phát triển đất nước.

Trước thực tiễn đó, bước vào công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã xác định: xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là sự nghiệp của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, văn hóa Việt Nam cần mở rộng giao lưu với thế giới, tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa nhân loại, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, nhằm không ngừng làm giàu kho tàng văn hóa dân tộc, thúc đẩy tiến trình phát triển chung của đất nước. Văn hóa Việt Nam đang đứng trước những thời cơ, thuận lợi to lớn, nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức, khó khăn không nhỏ.

Những bài học kinh nghiệm của quá trình giao lưu văn hóa trong lịch sử văn hóa Việt Nam, luôn luôn có ích cho chúng ta hôm nay. Và trong cuốn sách này, các tác giả đã đưa ra một số giải pháp quan trọng nhằm phát triển văn hóa Việt Nam trong bối cảnh mới, đó là: Nâng cao nhận thức tư tưởng, xây dựng con người; Đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý của Nhà nước; Tăng cường nguồn nhân lực và cơ sở vật chất - kỹ thuật cho phát triển văn hóa; Phát huy sức mạnh tổng hợp, tính năng động, sáng tạo của các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, các hội văn học, nghệ thuật, thông tin, báo chí và toàn xã hội trong sự nghiệp phát triển văn hóa.

Các tác giả cho rằng, trách nhiệm của thế hệ hiện tại là xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc như Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII của Đảng đã xác định. Bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng khiến cho trách nhiệm ấy dù nặng nề nhưng vinh quang, và dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, nhất định sự nghiệp đó sẽ thành công.

Nội dung cuốn sách gồm bốn chương. Chương I : Giao lưu và hội nhập văn hóa - một số vấn đề lý luận; Chương II : Quá trình giao lưu và hội nhập của văn hóa Việt Nam - những bài học lịch sử; Chương III : Hiện trạng văn hóa Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế; Chương IV : Xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn đọc học tập, nghiên cứu, tìm hiểu về các vấn đề của văn hóa Việt Nam ./.

(TTXVN)