Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên tối ưu nhất đối với sự phát triển của trẻ nhỏ, là biện pháp có thể tác động nhiều nhất đến sự sống còn trong 2 năm đầu đời của trẻ. Nếu tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và điều kiện dinh dưỡng của trẻ em không được cải thiện có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ 4 của Việt Nam là giảm tỷ lệ tử vong trẻ em vào năm 2015.

Chỉ 10% trẻ em Việt Nam được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời

Ở Việt Nam chỉ có 10% trẻ em được nuôi bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Đại diện của Tổ chức Y tế thế giới cho biết, đây là con số thấp nhấp trong các nước Châu Á – Thái Bình Dương. Tỷ lệ bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu cao nhất trong khu vực là nước láng giềng Campuchia (65%), tiếp đến là Mông Cổ, Hàn Quốc…

Một thực trạng đáng buồn nữa là tỷ lệ bà mẹ cho con bú ở thành thị chỉ là 30%, thấp hơn so với khu vực nông thôn, miền núi (70%). Đặc biệt, trong số 97% bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ, chỉ 55% cho con bú sữa mẹ sớm trong vòng 1 giờ đầu khi sinh. Trẻ sinh ở các trạm y tế xã có tỉ lệ bú sữa mẹ sớm cao hơn (70%) so với trẻ sinh ở bệnh viện và cơ sở y tế tư nhân (40%).

Bà Nemat Hajeebhoy, Giám đốc tổ chức Alive & Thrive tại Việt Nam công bố các kết quả nghiên cứu đáng giật mình về việc nuôi con bằng sữa mẹ ở Việt Nam: Cứ 3 bà mẹ thì có 1 người vắt bỏ sữa non sau khi sinh (27%), 2 người cho con ăn uống các loại chất lỏng khác ngoài sữa mẹ trong vòng 3 ngày đầu. Bà cũng nhấn mạnh, lượng sữa trẻ cần khi mới sinh là rất ít, cần tạo điều kiện tốt nhất để trẻ được bú mẹ, tránh việc cho trẻ ăn thêm sữa ngoài hay các chất lỏng khác vì sợ mẹ không đủ sữa.

Tại buổi họp báo, các nguyên nhân dẫn đến tình trạng tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ của Việt Nam còn thấp cũng đã được phân tích: Các chương trình quảng cáo của các hãng sữa, tâm lý của các bà mẹ sợ mình không có đủ sữa cho con, chính sách dành cho bà mẹ (chỉ được nghỉ 4 tháng sau sinh), các thói quen như: Cho trẻ uống nước sau khi bú, cho trẻ ăn bổ sung sớm… Đặc biệt, không có thói quen tốt trong việc nuôi con bằng sữa mẹ là một nguyên nhân chính làm tăng tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam.

Vai trò quan trọng của nhân viên y tế và cơ sở y tế

Từ năm 1992 đến nay, Việt Nam đã triển khai thực hiện 10 điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ theo sáng kiến của Tổ chức Y tế thế giới và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại các cơ sở y tế có dịch vụ chăm sóc sức khoẻ trẻ em. Các bệnh viện thực hiện được 10 điều kiện này được công nhận là bệnh viện bạn hữu trẻ em. Việt Nam có tới 59 bệnh viện chuyên khoa sản, nhi và bệnh viện đa khoa được công nhận là bệnh viện bạn hữu trẻ em. Tuy nhiên, trong thời gian qua, nhiều bệnh viện chưa duy trì tố 10 điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ do hạn chế trong việc đào tạo, giám sát và các hỗ trợ cần thiết để duy trì.

Tuần lễ nuôi con bằng sữa mẹ năm nay có chủ đề "Nuôi con bằng sữa mẹ: Chỉ 10 bước, theo cách thân thiện với trẻ", nhằm nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhân viên y tế và cơ sở y tế trong việc thúc đẩy hoạt động này. Qua đó, đưa ra lời kêu gọi đến tất cả các cơ sở y tế có dịch vụ chăm sóc bà mẹ và trẻ nhỏ hãy thực hiện 10 bước "Nuôi con bằng sữa mẹ thành công" để hỗ trợ, giúp đỡ các bà mẹ.

Phát biểu tại cuộc họp báo, Ts Nguyễn Bá Thuỷ, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Để thiết lập cho các bà mẹ niềm tin và kỹ năng trong việc nuôi con bằng sữa mẹ, điều quan trọng là cán bộ y tế tại các cơ sở y tế có dịch vụ chăm sóc sức khoẻ bà mẹ trẻ em cần được đào tạo để có thể giúp đỡ các bà mẹ cho trẻ bú sớm trong vòng 1 giờ đầu ngay sau khi sinh; hướng dẫn cho trẻ bú đúng và cách duy trì nguồn sữa mẹ. Do vậy, cán bộ y tế và các cơ sở y tế đóng vai trò quan trọng trong việc tạo bước khởi đầu cho một bà mẹ thành công đối với việc nuôi con bằng sữa mẹ sau này.

Nhằm giúp trẻ em tăng trưởng và phát triển một cách tối đa tiềm năng của mình, "Kế hoạch hành động vì sự sống còn của trẻ em" của Bộ y tế đã đề ra mục tiêu đến năm 2015 sẽ đạt được tỷ lệ 50% trẻ em được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời.

Hưởng ứng Tuần lễ thế giới nuôi con bằng sữa mẹ là cơ hội tốt để Việt Nam đẩy mạnh các hoạt động hướng tới cán bộ y tế và người cung cấp dịch vụ nhằm cung cấp cho bà mẹ sự hỗ trợ tốt nhất, góp phần cải thiện tình hình nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tại Việt Nam hiện nay.