Thông tin về tình hình đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại tự do, Bộ Công Thương cho biết, Hiệp định Thương mại tự do với Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE), với khối EFTA và các hiệp định thương mại tự do trong khuôn khổ ASEAN đang được tích cực triển khai.

Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Khối EFTA (FTA Việt Nam - EFTA)

Cho đến nay, hai bên đã trải qua 16 phiên đàm phán chính thức và nhiều phiên đàm phán cấp Trưởng đoàn và cấp kỹ thuật. Hiện tại, hai Bên đã xác định được các vấn đề còn tồn tại trong các lĩnh vực quan trọng của Hiệp định như thương mại hàng hóa, mua sắm của Chính phủ, sở hữu trí tuệ. Thời gian qua, Bộ Công Thương đã liên tục thúc đẩy việc nối lại đàm phán và nỗ lực xử lý những vấn đề còn tồn tại để có thể sớm kết thúc đàm phán trên cơ sở cân bằng lợi ích của cả hai phía, theo đó đã đạt được những kết quả đáng khích lệ (có thêm 1 nhóm đã kết thúc đàm phán).

Trên cơ sở kết quả phiên họp cấp cao giữa EFTA và Việt Nam vào tháng 5 năm 2023 tại Giơ-ne-vơ, Thụy Sỹ, hai Bên đã tổ chức họp trao đổi cấp kỹ thuật về các nội dung Thương mại hàng hóa, Sở hữu trí tuệ, và Thương mại và Phát triển bền vững vào cuối tháng 9 năm 2023.

Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và I-xra-en (VIFTA)

Với việc kết thúc thảo luận đối với tất cả các nội dung của Hiệp định, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số 2130/VPCP-QHQT ngày 31 tháng 3 năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã thăm và làm việc tại I-xra-en từ ngày 2/4 đến ngày 4/4 năm 2023. Ngày 2 tháng 4 năm 2024, Đoàn do Bộ trưởng Bộ Công Thương dẫn đầu đã có buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp I-xra-en Nir Barkat để thống nhất nội dung và chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định VIFTA.

Trên cơ sở hai bên đã thống nhất toàn bộ nội dung FTA Việt Nam - I-xra-en trên cơ sở phương án đàm phán đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại văn bản số 4224/VPCP - QHQT ngày 25 tháng 11 năm 2022, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã cùng Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp I-xra-en đã ký Tuyên bố về việc kết thúc đàm phán, ghi nhận biên bản làm việc của Đoàn đàm phán hai bên về toàn bộ các nội dung của Hiệp định.

Sau khi Việt Nam và I-xra-en đưa ra Tuyên bố chung về việc kết thúc đàm phán VIFTA vào ngày 2 tháng 4 năm 2023, hai nước đã nỗ lực thúc đẩy các công tác nội bộ và rà soát pháp lý trong nước để sớm chính thức ký kết Hiệp định. Được sự đồng ý của Chính phủ tại Nghị quyết 110/NQ-CP ngày 21 tháng 7 năm 2023 và Giấy ủy quyền của Bộ Ngoại giao ngày 22 tháng 7 năm 2023, ngày 25 tháng 7 năm 2023, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại I-xra-en của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp I-xra-en Nir Barkat, được sự ủy quyền của Chính phủ hai nước, đã ký Hiệp định VIFTA. Hiện Bộ Công Thương đang tiến hành các thủ tục nội bộ theo quy định tại Luật Điều ước quốc tế năm 2016 để trình Chính phủ phê duyệt Hiệp định VIFTA và sớm đưa Hiệp định vào thực thi dự kiến vào đầu năm 2024. Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ nghiên cứu xây dựng và triển khai các hoạt động nhằm phổ biến các cam kết của Hiệp định VIFTA tới cộng đồng doanh nghiệp.  

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam (FTA) và Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE)

Ngày 6 tháng 4 năm 2023, trong khuôn khổ chương trình đoàn công tác thăm và làm việc tại các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Tiến sĩ Thani bin Ahmed Al Zeyoudi, Quốc vụ khanh phụ trách Thương mại quốc tế, Bộ Ngoại thương UAE đã ký Tuyên bố cấp Bộ trưởng về ý định tiến tới đàm phán Hiệp định CEPA.

Nhận lời mời của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Đoàn do Quốc vụ khanh phụ trách ngoại thương của Bộ Kinh tế UAE Thani bin Ahmed Al Zeyoudi đã sang Việt Nam vào ngày 05 tháng 6 năm 2023 để tham dự Phiên họp lần thứ nhất về Hiệp định CEPA giữa Việt Nam và UAE, trong đó đã thống nhất lời văn TOR và thảo luận về các lĩnh vực dự kiến của CEPA, bao gồm: thương mại hàng hóa, quy tắc xuất xứ, thương mại dịch vụ, thuận lợi hóa đầu tư, thương mại điện tử, hợp tác hải quan, phòng vệ thương mại, pháp lý – thể chế...

Được sự phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan thảo luận với UAE từ ngày 05 đến ngày 07 tháng 6 năm 2023 tại Hà Nội về một số nội dung chính của CEPA như: thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, đầu tư, quy tắc xuất xứ, pháp lý và thể chế, phòng vệ thương mại, thương mại điện tử/thương mại số, thủ tục hải quan và thuận lợi hóa thương mại, hợp tác kinh tế, quyền sở hữu trí tuệ…

Trên cơ sở ý kiến của các Bộ, ngành, Bộ Công Thương đã tổng hợp và trình Thủ tướng Chính phủ Phương án tổng thể về đàm phán CEPA giữa Việt Nam và UAE. Tại công văn số 2831/VPCP – QHQT ngày 10 tháng 8 năm 2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã cơ bản đồng ý với phương án này.

Từ ngày 15-18 tháng 8 năm 2023, hai bên đã tổ chức phiên đàm phán trực tuyến về CEPA giữa Việt Nam và UAE và đạt được một số kết quả nhất định, giúp duy trì động lực đàm phán và tạo cơ sở quan trọng cho phiên đàm phán tiếp theo. Ngay sau Phiên đàm phán trực tuyến, Bộ Công Thương đã có công văn báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả phiên đàm phán.

Để thúc đẩy tiến độ đàm phán CEPA, ngày 2 tháng 10 năm 2023, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã ký thư gửi Quốc vụ khanh Bộ Kinh tế UAE – ông Thani Ahmed AI Zeyoudi đề nghị ông tiếp tục chỉ đạo đoàn đàm phán UAE tích cực phối hợp với Việt Nam đàm phán CEPA hướng tới mục tiêu sớm kết thúc đàm phán. Trên cơ sở đó, hai bên đang tiếp tục trao đổi về kế hoạch của phiên đàm phán tiếp theo.

Ngày 8 tháng 10 năm 2023, trong cuộc gặp với ông Thani bên lề cuộc họp Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam - UAE, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đã đề nghị ông Thani tiếp tục chỉ đạo đoàn đàm phán UAE phối hợp với đoàn đàm phán Việt Nam tích cực trao đổi để đẩy nhanh tiến độ đàm phán CEPA. Ngày 16 tháng 10 năm 2023, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đã ký công văn số 827/BCT-ĐB gửi các Bộ, ngành đề nghị thúc đẩy tiến độ đàm phán CEPA.

Việc đàm phán gia nhập Hiệp định CPTPP của Vương quốc Anh (UK)

Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các Bộ ngành có liên quan xây dựng phương án và tham gia đàm phán về việc gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh; chuẩn bị nội dung và tham dự 3 phiên họp chính thức cấp Trưởng đoàn đàm phán và 03 phiên họp cấp Bộ trưởng CPTPP để thảo luận về vấn đề này. Tại phiên họp Hội đồng CPTPP diễn ra trực tiếp tại Niu Di-lân vào tháng 7 năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã cùng đại diện được ủy quyền của các nước ký văn kiện gia nhập của Vương quốc Anh.

Bộ Công Thương đang xây dựng hồ sơ trình phê chuẩn văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, dự kiến sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp đầu tiên năm 2024.

Các Hiệp định thương mại tự do trong khuôn khổ ASEAN

Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành liên quan tham dự 4 phiên đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA) tại In-đô-nê-xi-a vào tháng 2, tháng 5, tháng 7 và tháng 10 năm 2023.

Bộ Công Thương đã phối hợp với các nước ASEAN và đối tác thống nhất được các tài liệu liên quan đến việc thành lập Bộ phận hỗ trợ thực thi Hiệp định RCEP trong Ban Thư ký ASEAN, tạo cơ sở cho việc thực thi hiệu quả Hiệp định này trong tương lai.

Đã chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành liên quan kết thúc đàm phán nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Ốt-xtrây-li-a – Niu Di-lân (AANZFTA). Hiện Bộ Công Thương đang hoàn thiện dự thảo Tờ trình Chính phủ về việc ký Nghị định thư sửa đổi Hiệp định AANZFTA hướng tới mục tiêu cùng các nước ASEAN và Ốt-xtrây-li-a, Niu Di-lân cùng ký Nghị định thư trong năm 2023.

Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành liên quan tham dự 3 phiên đàm phán Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Ca-na-đa theo hình thức trực tuyến và trực tiếp vào tháng 4, tháng 6 và tháng 9 năm 2023;

Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành liên quan tham gia 2 phiên đàm phán nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc tại Thái Lan vào tháng 4, tại Trung Quốc vào tháng 6 năm 2023 và tại In-đô-nê-xi-a vào tháng 10 năm 2023;

Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp cùng với các Bộ, ngành liên quan để thành lập đoàn đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIGA)./.

Ngô Xuân - Phan Cúc