Hiệu quả và những bất cập

Từ năm 2008 đến nay, trên cả nước có 44/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện chương trình “Học kỳ trong Quân đội”. Cơ quan chủ trì tổ chức chủ yếu là các đơn vị thuộc Trung ương Đoàn. Tham gia phối hợp tổ chức gồm những đơn vị thuộc các quân khu, quân chủng, binh chủng, học viện - nhà trường trong toàn quân. Qua triển khai thực hiện, mô hình “Học kỳ trong Quân đội” đã mang lại hiệu ứng xã hội tích cực, góp phần nâng cao tinh thần, thể chất, kỹ năng cho thanh thiếu niên, được dư luận xã hội đánh giá cao. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, nảy sinh bất cập như số lượng người học tham gia chưa nhiều; nội dung hoạt động, chương trình khung chưa thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Một số đơn vị nội dung hoạt động về giáo dục quốc phòng, kỹ năng sống còn ít, chủ yếu là tham quan, giải trí. Đối tượng tham gia ở nhiều độ tuổi khác nhau, chênh lệch tuổi khá lớn, gây khó khăn trong sinh hoạt, học tập do không đồng nhất về tâm lý, sức khỏe. Mức thu học phí một số lớp quá cao so với thu nhập bình quân của xã hội. Bên cạnh đó, một số cán bộ quản sinh, điều phối viên trách nhiệm, năng lực nghiệp vụ chưa cao làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của chương trình...

Trước những vấn đề trên, tại phiên họp ngày 18-5, Thường vụ Quân ủy Trung ương đã có ý kiến chỉ đạo, giao cho Tổng cục Chính trị (TCCT) là cơ quan chủ trì; Ban Thanh niên Quân đội là cơ quan Thường trực giúp TCCT, Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, các cơ quan chức năng, các tỉnh, thành Đoàn chỉ đạo, theo dõi, hướng dẫn tổ chức thực hiện “Học kỳ trong Quân đội”. Trong khi chờ đợi sự thống nhất nội dung, chương trình và ký văn bản liên tịch giữa TCCT và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, các cơ quan, đơn vị tạm dừng việc triển khai thực hiện chương trình “Học kỳ trong Quân đội” năm 2012.

Lễ xuất quân trước Lăng Bác của các học viên “Học kỳ trong Quân đội” ở Lữ đoàn 147 Hải quân.

Ngày 25/5, Tổng cục Chính trị và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã ký kết và ban hành Hướng dẫn liên tịch số 723 về tổ chức chương trình “Học kỳ trong Quân đội” trong thanh thiếu niên giai đoạn 2012-2015. Ngay sau khi có hướng dẫn trên, các cấp bộ Đoàn, các đơn vị thuộc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được cấp có thẩm quyền giao nhiệm vụ tổ chức chương trình đã phối hợp với các đơn vị quân đội quán triệt và tổ chức triển khai “Học kỳ trong Quân đội” theo quy định.

Đồng chí Dương Văn An, Bí thư Trung ương Đoàn cho biết: “Mục đích của chương trình “Học kỳ trong Quân đội” nhằm trang bị kiến thức quốc phòng- an ninh (QP - AN); giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống văn hóa dân tộc, truyền thống quân đội anh hùng, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, ý chí kiên cường, tinh thần vượt khó cho thanh thiếu niên. Trang bị và phát triển kỹ năng xã hội cho thanh thiếu niên thông qua các hoạt động cụ thể, như dã ngoại, sinh hoạt văn hóa văn nghệ, tổ chức làm việc theo nhóm, thuyết trình, thể hiện mình trước tập thể, thực hiện các chế độ nội vụ, vệ sinh… như một quân nhân thực thụ. Từ đó, giúp cho thanh thiếu niên hình thành thói quen tốt, từ bỏ thói quen xấu, biết yêu thương, trân trọng tình cảm tốt đẹp với ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè và những người thân; biết quan sát, nhận biết, phán đoán và ứng phó các tình huống, biết sắp xếp, tổ chức sinh hoạt cá nhân gọn gàng, ngăn nắp. Hướng thanh thiếu niên đến các hoạt động tập thể xã hội và cộng đồng, tránh xa các tệ nạn xã hội và những sinh hoạt không lành mạnh”.

Chương trình phù hợp tâm lý, sức khỏe

Theo hướng dẫn liên tịch, trong chương trình khung, thời gian giáo dục quốc phòng chiếm 40%, thời gian giáo dục kỹ năng chiếm 40%; Các hoạt động bổ trợ, như tham quan, gặp gỡ và giao lưu với các nhân chứng lịch sử, thăm viếng các nghĩa trang liệt sĩ… chiếm 20% tổng thời gian chương trình. Theo Thiếu tá Đinh Quốc Hùng, Trợ lý xây dựng đoàn, Ban Thanh niên Quân đội, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của từng đơn vị và đặc điểm của từng đối tượng học viên, các đơn vị có thể điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình “Học kỳ trong Quân đội” cho phù hợp, song phải bảo đảm tối thiểu 80% các nội dung trong chương trình khung nêu trên. Mỗi lớp tổ chức trong khoảng từ 5 đến 15 ngày. Thời gian phù hợp nhất là từ 7 đến 10 ngày. Địa điểm, hoạt động chính tại các đơn vị quân đội, hoạt động bổ trợ trong và ngoài đơn vị quân đội.

Đối tượng học viên là những thanh thiếu niên có nguyện vọng, tự nguyện viết đơn đăng ký tham gia và được phụ huynh xác nhận đồng ý. Độ tuổi chủ yếu từ 11 đến 17 tuổi; tùy tình hình cụ thể, từng lớp có thể có các em lớn tuổi hoặc nhỏ tuổi hơn. Cần quan tâm đến việc mở rộng đối tượng tham gia, tạo điều kiện hỗ trợ để con em các gia đình nghèo, gia đình chính sách được tham gia. Mỗi lớp không quá 100 học viên, chia theo lứa tuổi bảo đảm phù hợp tâm sinh lý, sức khỏe của các em.

Cũng theo đồng chí Dương Văn An, giáo viên, tình nguyện viên, điều phối viên được lựa chọn những người có phẩm chất đạo đức tốt, trách nhiệm, nhiệt tình, có kỹ năng hướng dẫn và tổ chức các hoạt động, có phương pháp sư phạm tốt; am hiểu tâm, sinh lý lứa tuổi thanh thiếu niên. Đơn vị chủ trì là các cấp bộ Đoàn, các đơn vị thuộc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được cấp có thẩm quyền giao nhiệm vụ tổ chức chương trình “Học kỳ trong Quân đội” có đủ điều kiện, khả năng phối hợp với các đơn vị quân đội và các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện. Đơn vị phối hợp là các đơn vị quân đội trong toàn quân có điều kiện về cơ sở vật chất, nơi ăn, nghỉ, thao trường, bãi tập, dụng cụ huấn luyện bảo đảm các nội dung huấn luyện được nêu trong chương trình khung.

Các học viên “Học kỳ trong Quân đội” ở Lữ đoàn 147 Hải quân học nội dung sắp đặt nội vụ.

Phương pháp tổ chức, đơn vị chủ trì và đơn vị phối hợp chủ động liên hệ với các đơn vị liên quan xác định thời gian, địa điểm, nội dung, cách thức tổ chức chương trình phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, đơn vị. Trước khi tổ chức chương trình “Học kỳ trong Quân đội”, đơn vị tổ chức phải chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp gồm: Nội dung chương trình, thành phần tham gia; phương pháp tổ chức; công tác bảo đảm… báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt. Khi tổ chức chương trình, đơn vị chủ trì phải tổ chức họp, trao đổi thống nhất các nội dung liên quan, những điều cần lưu ý với phụ huynh và học viên tham gia chương trình. Kết thúc chương trình, các lớp phải tổ chức họp, đánh giá, rút kinh nghiệm và tổng hợp báo cáo kết quả “Học kỳ trong Quân đội” với cấp có thẩm quyền.

Kinh phí bảo đảm rõ ràng

Rút kinh nghiệm những năm trước, Hướng dẫn liên tịch lần này quy định rõ ràng về kinh phí, vật chất bảo đảm. Theo đó, nguồn thu chủ yếu dựa vào các khoản, như: Đóng góp tự nguyện của gia đình học viên; xã hội hóa thông qua tài trợ của các tổ chức, cá nhân… và nguồn lực của các đơn vị tổ chức. Vì vậy, kinh phí, vật chất phải bảo đảm thực hiện đúng quy định, tiết kiệm, thống nhất. Không sử dụng ngân sách quốc phòng chi cho các hoạt động của “Học kỳ trong Quân đội”. Cán bộ, giáo viên hướng dẫn viên, tình nguyện viên là cán bộ, chiến sĩ của các đơn vị quân đội chủ yếu hoạt động theo chế độ tình nguyện nên phụ huynh học sinh không phải trả phí. Các đơn vị không được sử dụng các loại VKTBKT huấn luyện, SSCĐ cho lớp “Học kỳ trong Quân đội” trừ súng tiểu liên AK và súng CKC. Trang phục được may theo kiểu cách trang phục quân đội thường dùng, không được cách điệu hóa. Trường hợp mặc quần áo xanh của binh chủng hợp thành thì phải đội mũ tai bèo. Nhằm hạn chế tai nạn, ảnh hưởng sức khỏe của các em, quá trình tổ chức “Học kỳ trong Quân đội”, ban tổ chức các lớp không để học viên ngủ giường tầng; không tổ chức luyện tập ngoài trời khi thời tiết quá nắng nóng, mưa; không tập bơi trong các đơn vị quân đội; không tổ chức các hoạt động mang tính chất mạo hiểm, không bảo đảm an toàn. Cơ sở vật chất bảo đảm tổ chức chương trình như nơi ăn nghỉ, trang bị huấn luyện, chăn màn, chiếu gối do các đơn vị quân đội bảo đảm không tính vào nguồn kinh phí yêu cầu gia đình học viên đóng góp. Các đơn vị quân đội chỉ được thu các khoản tiền vật chất tiêu hao như điện, nước và các chi phí sinh hoạt khác./.

(Theo: Lê Duy Hồng/QĐND)