Trong cái nắng gắt gần 40 độ C, vừa đưa tay gạt từng giọt mồ hôi chảy
dài trên má, trên trán, anh Dương Đức Thắng (xã An Hải, huyện Lý Sơn)
vừa cho hay: “Trên biển khi đi đánh bắt cá hàng tháng trời, trong đoàn
cũng có trường hợp bị thương do mắc cánh tay vào mạn thuyền, vào lưới...
nhưng chúng tôi cũng sơ cứu được, tuy nhiên có nhiều trường hợp do
không có đủ đồ thiết bị y tế nên cũng khó khăn.”
Thiếu kiến thức về y tế
Trải dài trên bờ biển xanh ngắt như ngọc bích, ấn tượng đầu tiên với đảo
Lý Sơn là cảnh hàng trăm chiếc thuyền đánh cá đang neo đậu san sát nhau
tại những bến đỗ.
Hòn đảo Lý Sơn dường như thanh bình với những con người đang ngày đêm bám biển Hoàng Sa, Trường Sa.
Tâm sự về những chuyến tàu cá khi ra khơi, ngư dân Dương Đức Thắng (48
tuổi) cho hay, ông đã có gần 30 năm gắn bó với nghề đánh bắt cá trên
biển. Nhà ông có ba cha con đều ra khơi trong một chuyến tàu và thường
đánh bắt ở khu vực biển Hoàng Sa và Trường Sa, nhưng chủ yếu ở khu vực
biển Hoàng Sa.
Người ngư dân với thân hình cao to, nước da ngăm ngăm sạm đi vì gió và
muối biển cho biết, một năm tàu cá của ông đi khoảng 9 chuyến, mỗi
chuyến hơn 1 tháng, đa phần hoạt động đánh bắt cá diễn ra ở vùng biển
Hoàng Sa. Trên tàu thường có 17 người trong một lần ra khơi.
Nói về những tình huống có thể xảy ra khi tai nạn trên biển, ngư dân
Thắng tâm sự: “Mình biết những tai nạn khi đi đánh bắt xa bờ có thể xảy
ra bất cứ lúc nào, trong đó thường hay xảy ra nhất là tai nạn khi lặn.
Vì nghề chúng tôi thường phải lặn sâu, một số trường hợp khi ngoi lên vì
thiếu ôxy, người và chân tay bị tê liệt, phải hồi sức dần dần.”
Ông Thắng cho hay, hành trang để chăm sóc sức khỏe đội tàu ông thường
mang theo gồm thuốc ho, giảm đau, cảm cúm... Chúng tôi mong muốn nhận
được sự quan tâm hơn nữa của Đảng, Nhà nước và ngành y tế để ngư dân yên
tâm hơn nữa khi ra khơi.
Ngồi chờ hồi lâu mới đến giờ giải lao của buổi tập huấn cho ngư dân cách
sơ cứu khi bị nạn, tôi có dịp hỏi chuyện nghề, chuyện đánh cá với ngư
dân Lê Thạnh (45 tuổi, thôn Tây, xã An Hải). Ông Thạnh trải lòng, trong
mỗi chuyến đi biển, tai nạn mà đội tàu của ông hay gặp phải nhất là do
lặn sâu xuống biển.
“Đi trên biển trong tàu nếu có trường hợp nào bị thương thì mọi người sẽ
thấy khu vực nào gần bờ thì đưa nạn nhân vào để kịp thời sơ cứu và cấp
cứu. Trên biển anh em biết khả năng tới đâu thì làm tới đó. Tai nạn
thường gặp là do lặn. Có trường hợp bị tai biến liệt cơ thể,” ngư dân
Thạnh cho hay.
Kể về những trường hợp nguy hiểm do tại nạn xảy ra khi lặn biển, ông
Thạnh chỉ rõ, nghề lặn không thể biết trước được nguy hiểm. Có người lặn
xuống lâu khi lên bờ gặp tình trạng thiếu ôxy, có người bất tỉnh, mặt
mũi xa xẩm thì kịp thời đưa họ cấp cứu, có người lên không bị làm sao
nhưng có người lên bị tê liệt chỉ có cách chạy vào bờ để cấp cứu.
Trên tàu cá của ông Thạnh mỗi lần ra khơi có 14-15 người trên đó, có năm
đi đánh cá xảy ra 5-6 vụ tai nạn do lặn biển. Tuy nhiên, đây là những
vụ bình thường, đội tàu kịp thời hô hấp cho anh em nên không nguy kịch.
Đã có trường hợp nặng cả thuyền phải dời khu vực đánh cá để vào đất
liền, đảo ngay tức khắc để kịp thời điều trị.
Ngư dân sửa soạn lại tàu trước khi ra khơi. (Ảnh: Thùy Giang/Vietnam+)
Ngư dân Dương Văn Giàu (sinh năm 1975) thì tâm sự tàu của anh hay đi
đánh bắt cá ở biển Hoàng Sa. Mỗi năm anh đi 6 chuyến, mỗi chuyến tháng
rưỡi với 12 người. Có trường hợp nạn nhân là người nhà bị thương trên
tàu thì chính người nhà của người bị thương đó sẽ cảm thấy hoảng loạn và
không biết cách sơ cứu, do vậy những người còn lại phải dùng kinh
nghiệm của mình để cứu chữa.
Những chia sẻ trên cũng là nỗi niềm trăn trở của hầu hết các ngư dân
đang ngày đêm bám biển khi họ vẫn còn thiếu kiến thức và các dụng cụ y
tế trang bị trên tàu khi vượt sóng biển ra đại dương xanh.
Thoát khỏi những định kiến
Huyện đảo Lý Sơn nằm phía Đông Bắc tỉnh Quảng Ngãi, cách đất liền khoảng
15 hải lý, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh, có
lợi thế về kinh tế biển và ngành du lịch.
Đánh giá về tình hình kinh tế xã hội năm vừa qua, Phó chủ tịch Ủy ban
Nhân dân huyện đảo Lý Sơn Phạm Thị Hương cho hay, khai thác thủy sản là
ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương. Hiện nay, toàn huyện có 426 chiếc
tàu thuyền với công suất 47.045 CV, với tổng số lao động trực tiếp trên
biển là 3.112 người, trong đó có khoảng 150 tàu thuyền đánh bắt xa bờ
với tổng số 1.704 lao động. Phần lớn các tàu thuyền đánh bắt xa bờ khai
thác chủ yếu ở ngư trường Hoàng Sa và Trường Sa với nghề lặn cá, hải sâm
là chính.
Bà Hương cho hay, trong năm 2013 có 225 ngư dân và từ đầu năm đến nay có
125 ngư dân khai thác hải sản ở ngư trường Hoàng Sa bị các lực lượng
chức năng Trung Quốc xua đuổi, ngăn cản và đập phá lấy tài sản, ước tổng
thiệt hại hơn 4.681 triệu đồng (năm 2013 là 3,8 tỷ đồng; 5 tháng đầu
năm 2014 là 881 triệu đồng.)
Đặc biệt, gần đây nhất là sau sự việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải
Dương-981 trái phép trên biển Đông, việc đảm bảo an toàn cho những ngư
dân đang ngày đêm bám biển làm kinh tế và bảo vệ vùng biển của Tổ quốc
ngày càng trở nên cần thiết.
Vì vậy, vừa qua, Bộ Y tế đã tổ chức ba khóa huấn luyện cấp cứu ban đầu
trên biển cho ngư dân tại huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi và tặng 300
tủ thuốc cho 300 tàu đánh bắt cá xa bờ của ngư dân huyện đảo Lý Sơn.
Những ngư dân tham gia vào thực hành các tình huống cấp cứu khi gặp nạn trên biển. (Ảnh: Thùy Giang/Vietnam+)
Một bác sỹ của Viện Y học biển Việt Nam cho biết, nhiều ngư dân chưa nắm
được những kỹ thuật sơ, cấp cứu đúng. Vì vậy, những chấn thương do tai
biến nặng như những ngư dân lặn sâu tới 60 mét, áp suất đè nặng người
lớn, khi lên phần lớn những trường hợp được dạy truyền lại không đúng
quy trình dẫn tới một loạt tai biến nặng. Nhẹ thì đau cơ khớp, liệt,
nặng hơn hôn mê, vỡ phổi tử vong ngay khi lên khỏi mặt nước.
Trong căn phòng cấp 4 với diện tích chừng hơn 30 mét vuông, những bác sỹ
tại Viện Y học biển Việt Nam nhiệt tình giảng giải những biện pháp sơ
cứu ban đầu khi gặp phải trên biển.
Gần 20 ngư dân chăm chú theo dõi những bước làm để trang bị thêm kiến
thức khi đi tàu. Tuy nhiên, khi giảng viên đề xuất hai ngư dân lên biểu
diễn, thực hành thật những tình uống ép tim, hô hấp nhân tạo thì tuyệt
nhiên không một ai đứng lên. Suốt 15 phút đồng hồ diễn ra trong im lặng
như vậy, gần 20 ngư dân chỉ cười trừ và né tránh không muốn lên.
Cảm thấy lạ lùng, bác sỹ Lương Xuân Tuyến - Trưởng khoa Khám, chữa bệnh
và quản lý sức khỏe thuyền viên, Viện Y học biển Việt Nam chia sẻ, trong
buổi học đầu tiên, nhân viên của Viện hết sức bối rối và cảm thấy như
mình đang bị thất bại vì không một ngư dân nào hưởng hứng thực hành.
Tuy nhiên, không thể để tình trạng đó, qua rất nhiều cuộc điện thoại hỏi
han, tư vấn, cuối cùng những nút thắt của vấn đề cũng được giải tỏa.
“Những ngư dân họ kiêng không muốn bị băng bó, bị làm nạn nhân của những
trường hợp tai nạn thương tích trên biển. Vì vậy, nhân viên của Viện
chúng tôi phải đóng là chính những người bị nạn, để cho ngư dân họ diễn
tập, thực hành các thao tác sơ cứu khi gặp tình huống xấu.” bác sỹ Tuyến
phấn khởi chia sẻ.
Vì vậy, qua khóa học như thế này, những ngư dân sẽ được trực tiếp các
bác sỹ chỉ tay, cầm việc thực hành từng các tình huống sơ cứu khi gặp
nạn trên biển. Từ đó, những tai nạn thương tích ấy được xử trí đúng cách
và giảm được nguy cơ tử vong, giảm được dị tật có thể và giảm đau đớn
cho bệnh nhân, kéo dài tuổi đời, tuổi nghề cho ngư dân đi biển.
Hồ hởi chia sẻ cảm nhận sau khóa tập huấn, ngư dân Dương Đức Thắng cho
hay: “Chúng tôi mong muốn nhận được sự quan tâm hơn nữa của Đảng, Nhà
nước và ngành y tế để ngư dân yên tâm hơn nữa khi ra khơi. Đặc biệt, sau
lớp tập huấn, chúng tôi có thêm kiến thức để xử lý các tình huống tốt
hơn để tiên lượng tốt hơn về tình trạng ốm đau, sức khỏe và tai nạn
thương tích trên biển để có sức khỏe để bám biển dài ngày.”
Cuộc sống của những người ngư dân vất vả phải đối mặt với nhiều là vậy,
còn với những chiến sỹ trên đảo Lý Sơn mặc áo blouse trắng cũng có những
khó khăn không kém./.
Theo TTXVN