Đồng chí Phạm Chí Thành, quyền Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật và đồng chí Vũ Văn Hà, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản chủ trì Hội thảo.  

Hơn 70 tham luận của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Trung ương Đảng, các nhà khoa học, các chuyên gia, nhà quản lý… được gửi tới Hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Phạm Chí Thành nhấn mạnh, để giữ vững và không ngừng nâng cao vai trò lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của dân tộc, khẳng định tính chính đáng, chính danh cầm quyền, trong những năm qua, Đảng không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo của mình, góp phần tạo nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà đất nước ta đạt được qua hơn 30 năm đổi mới. Nói cụ thể, đó chính là sự đổi mới hệ thống phương pháp, hình thức, biện pháp, con đường mà Đảng sử dụng để lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm hiện thực hóa cương lĩnh chính trị, chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng trong thực tiễn.

Tuy nhiên, trước bối cảnh, nhân tố, điều kiện mới hiện nay và những năm tới, nhất là trong điều kiện mở rộng thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa; hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng tiếp tục được đẩy mạnh đã tác động và đặt ra nhiều yêu cầu mới, cấp thiết đòi hỏi phải đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trên các bình diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng-an ninh, đối ngoại…. để Đảng ta không ngừng vươn lên vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, ra sức nâng cao trình độ, trí tuệ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực lãnh đạo, đủ sức đảm đương trọng trách lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Các tham luận và ý kiến tại Hội thảo đã luận giải, rõ hơn khái niệm về đảng cầm quyền, đảng lãnh đạo, đảng tham chính, chấp chính; về phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền của Đảng trong điều kiện một đảng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội; phân tích những khác biệt, chồng lấn, cũng như chỉ rõ sự giao thoa, mối quan hệ chặt chẽ giữa phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền.

Với tham luận “Đôi điều nhận thức về đảng cầm quyền và thực tiễn cầm quyền của Đảng ta”, Nhà báo Hà Đăng, nguyên Trưởng ban Tư tưởng-Văn hóa Trung ương cho biết, phương thức lãnh đạo của Đảng là tổng hợp các phương cách, cách thức và biện pháp mà Đảng sử dụng để thực hiện vai trò lãnh đạo của mình với tư cách là Đảng cầm quyền lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội.

Trong đổi mới phương thức lãnh đạo, phải phân định rõ chức năng của Đảng và Nhà nước. Đảng chỉ đạo toàn diện song không làm thay vai trò của Nhà nước. Đồng thời, việc thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy phải đi đôi với tinh giản biên chế một cách thiết thực và hiệu quả.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, cần đặc biệt qua tâm chú trọng chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa bởi nhà nước pháp quyền càng hoàn thiện thì càng củng cố được vai trò lãnh đạo của Đảng. Đồng thời cho rằng, vấn đề cốt lõi trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là phải bảo đảm được quyền lực lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, bảo đảm việc sử dụng quyền lực của Đảng đúng mục đích và lãnh đạo đạt được hiệu quả cao. Muốn làm được điều này trong tình hình mới, trước hết Đảng phải không ngừng xây dựng và chỉnh đốn theo hướng phát triển ngày càng trong sạch, vững mạnh; giữ vững được bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng của một đảng cách mạng chân chính, đặc biệt phải xây dựng được một đội ngũ đảng viên vững mạnh toàn diện, đáp ứng tốt nhất các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng nhận diện, lý giải sâu hơn về những thành tựu, bất cập trong phương thức lãnh đạo - cầm quyền của Đảng hiện nay xét trên nhiều phương diện về nhận thức, lý luận đảng cầm quyền, nội dung, phương thức cầm quyền của Đảng; chế độ hoạch định và tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng; thực hành dân chủ; tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân; công tác tổ chức và cán bộ; chế độ kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực; công tác phòng chống tham nhũng…

Các ý kiến phát biểu cũng đề xuất nhiều giải pháp đổi mới phương thức lãnh đạo - cầm quyền của Đảng trong điều kiện mới, với các nội dung, chiều cạnh khác nhau như vấn đề về trách nhiệm của đại biểu, trách nhiệm của đảng viên là đại biểu cơ quan dân cử - mối quan hệ kép cần xử lý trong đổi mới phương thức cầm quyền của Đảng; việc hoàn thiện chế độ bầu cử của cơ quan nhà nước trong tương quan với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; mối quan hệ giữa đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng với đổi mới tư duy phát triển kinh tế; đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng với tinh gọn tổ chức, bộ máy, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị các cấp…

Theo GS.TS Nguyễn Văn Huyên, để vượt qua thách thức, đảm đương tốt vị trí, vai trò duy nhất cầm quyền của đảng trong tình hình hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam phải giữ vững bản chất là Đảng khoa học và cách mạng, phát huy truyền thống trong đấu tranh giải phóng dân tộc, ý chí quyết tâm đổi mới trong công cuộc xây dựng CNXH để xây dựng Đảng vững mạnh, đủ sức đảm đương sứ mệnh vinh quang là Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo toàn dân xây dựng, phát triển đất nước.

Theo đó, Đảng phải tổ chức và hoạt động bảo đảm tính quy luật, tính chính đáng của một Đảng duy nhất cầm quyền. Đảng có bản chất và mục đích đúng, phù hợp với nguyện vọng, quyền và lợi ích của nhân dân. Trong thời đại cách mạng khoa học công nghệ, thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, trên nền tảng đạo đức và văn minh, Đảng còn phải có trí tuệ, tài năng và bản lĩnh.

Ngoài các vấn đề chung, nhiều giải pháp được đề xuất gắn liền với thực tiễn tại các ngành, lĩnh vực, địa phương cụ thể cũng được đề cập tại Hội thảo. Nhiều nội dung được các đại biểu phát biểu tại Hội thảo là những vấn đề mới hoặc đang là những vấn đề nổi cộm, tâm điểm của đời sống chính trị, xã hội như vấn đề về kiểm soát quyền lực, tổ chức cán bộ, phòng chống tham nhũng, tinh gọn bộ máy Đảng, chính quyền tránh tùng dẫm chức năng, nhiệm vụ,…

Có thể khẳng định, các kiến nghị và giải pháp đã thể hiện sự quyết tâm và trăn trở của các tác giả với chủ đề lớn, quan trọng; đã phân tích đa chiều, trên nhiều giác độ, song đều hướng tâm và đổi mới phương thức lãnh đạo – cầm quyền của Đảng, mong muốn Đảng ta không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo – cầm quyền trong điều kiện mới; thực sự cầm quyền khoa học, cầm quyền dân chủ và cầm quyền theo đúng pháp luật.

Những thách thức đặt ra trước vai trò cầm quyền của Đảng ta nói chung, đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng nói chung, hoàn toàn có thể tin tưởng rằng, bằng bản lĩnh và với tầm nhìn, trí tuệ, năng lực, kinh nghiệm lãnh đạo suốt 89 năm qua, Đảng ta sẽ luôn vững vàng chèo lái con thuyền cách mạng của dân tộc đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác với tiền đồ xán lạn./.

Thu Hằng