Theo ông Hùng việc đáng lo ngại hơn là cơ chế mời thầu của Việt Nam hiện nay còn nhiều bất cập. Bên cạnh đó, khi nhà thầu nước ngoài vào Việt Nam họ mang theo các thiết bị, máy móc lạc hậu vào, biến các công trình thành nơi “tập kết” rác thải công nghiệp.

Việc lao động phổ thông nước ngoài vào Việt Nam ngày càng nhiều, đặc biệt  tại các công trình xây dựng, có phải do lao động trong nước không đáp ứng được yêu cầu của các nhà đầu tư và chủ thầu nước ngoài?

Không hề có chuyện này. Thực tế cho thấy, nhiều lao động Việt Nam có đủ khả năng đảm nhận các công việc giám sát, quản lý…Các vị trí đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao lao động chúng ta cũng  không hề  thua kém lao động các nước, nói gì đến lao động phổ thông.

Theo tôi nguyên nhân chính ở đây liên quan đến việc đấu thầu, mời thầu quốc tế. Thời gian gần đây, các dự án lớn khi đấu thầu thường rơi vào tay các nhà thầu nước ngoài, nhất là nhà thầu Trung Quốc. Trong khi đó, các quy định pháp luật liên quan của chúng ta có nhưng lại thiếu cụ thể nên đã tạo ra những “kẽ hở” cho các nhà thầu đem theo rất nhiều lao động và thiết bị, máy móc vào nước ta.

Như vậy cũng có nghĩa là quy định pháp luật của chúng ta vẫn còn những “kẽ hở”?

Nói đúng hơn là quy định của pháp luật liên quan đến đấu thầu, của chúng ta quá máy móc nhưng vẫn có nhiều kẽ hở. Thực tế cho thấy, ở nhiều nước, luật đấu thầu quốc tế cũng phải đưa ra  bài toán chào thầu, mời thầu nhưng phải đảm bảo rằng anh phải sử dụng các máy móc, thiết bị và nguồn nhân lực trong nước.

Trong khi đó, chúng ta lại đưa ra những điều kiện máy móc theo kiểu  cho phép lao động nước ngoài vào làm việc nhưng không được vượt quá bao nhiêu %…

Về việc này, mới đây Chính phủ cũng đã giao cho Bộ Lao động Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, rà soát, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành về lao động nước ngoài tại Việt Nam (Nghị định 34/2008/NĐ-CP) nhằm hạn chế tình trạng người nước ngoài làm việc tại Việt Nam mà không có giấy phép lao động hoặc cố tình vi phạm pháp luật về quản lý lao động.

Ngoài ra, bổ sung các quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực lao động (Nghị định 113/2004/NĐ-CP), nhằm hạn chế việc lao động nước ngoài lợi dụng kẽ hở pháp luật sống bất hợp pháp tại Việt Nam.

Vậy thực trạng trên sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tình hình việc làm cho lao động trong nước, nhất là lao động xây dựng?

Thực trạng này sẽ tác động đến tình hình lao động việc làm trong nước. Tốc độ đầu tư của Việt Nam đang giảm, các công trình xây dựng cũng giảm, việc này sẽ gây khó khăn đến tạo việc làm mới, bởi công nhân xây dựng chiếm một số lượng không nhỏ. Trong điều kiện ấy lại chịu thêm tác động từ việc nhiều nhà thầu nước ngoài trúng thầu và đã đưa công nhân vào.

Đầu tiên, ảnh hưởng đến nhân lực lao động trực tiếp tại các công trình xây dựng, sau đó ảnh hưởng đến việc làm của một số các ngành dịch vụ ăn theo như nhà máy sản xuất các loại vật liệu xây dựng.

Chúng tôi dự tính, một công nhân xây dựng sẽ kéo thêm được 3 đến 4 công nhân các ngành khác. Trong khi đó vật liệu mình không thiếu. Ví dụ, kính xây dựng, xi măng, gạch lát… trong nước đều sản xuất được cả.

Ngoài việc lao động phổ thông nước ngoài tràn vào Việt Nam, ông nhìn nhận thế nào trước hiện tượng khi doang nghiệp nước ngoài thắng thầu thì họ mang luôn cả thiết bị xây dựng vào Việt Nam. Mà trên thực tế thì giá vật liệu, thiết bị ở Việt Nam đang có sự chênh lệch với nước ngoài?
 

Giá vật liệu thiết bị của ta hiện nay đắt gấp rưỡi hoặc gấp đôi so với các nước trong khu vực. Nguyên nhân là do phần lớn các  nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng ở Việt Nam đều mới được hình thành, rất khó để cạnh tranh với các nhà máy lâu đời ở Trung Quốc. Vì thế chúng ta cần có chiến lược dài hạn nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và lao động trong nước.

Theo tôi vấn đề các nhà thầu nước ngoài đưa lao động của họ vào Việt Nam theo dự án không đáng ngại bằng việc họ mang theo các thiết bị, máy móc lạc hậu vào, biến các công trình thành nơi “tập kết” rác thải công nghiệp./.
 

DT theo Thông Chí (Vietnam+)