PV: Thưa Chủ tịch, xin Chủ tịch đánh giá về những thành tựu và khó khăn của đất nước ta năm 2008 vừa qua?
Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết: Năm qua, tình hình thế giới, trong nước có những biến động không thuận và khó lường. Tác động từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu; lạm phát tăng cao, giá cả bất ổn, thiên tai, dịch bệnh trong nước liên tiếp xảy ra đã gây thiệt hại lớn cho sản xuất và đời sống nhân dân. Trong tình hình đó, Bộ Chính trị đã có những kết luận kịp thời về tình hình kinh tế - xã hội của đất nước, Chính phủ chỉ đạo sát sao các ngành, địa phương thực hiện nghiêm và đồng bộ các nhóm giải pháp nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội, tăng trưởng bền vững...
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự đồng lòng hiệp lực của toàn dân, chúng ta đã đối phó khẩn trương, nhưng bình tĩnh và thận trọng trước những khó khăn, thách thức và đạt được kết quả bước đầu quan trọng. Nền kinh tế duy trì được mức tăng trưởng khá, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt mức kỷ lục mới (khoảng 60 tỷ USD), các nhà tài trợ cam kết nguồn vốn ODA cho Việt Nam năm 2009 trên 5 tỷ USD... Chúng ta đã tăng cường hơn một bước về chăm sóc sức khỏe, chăm lo đời sống, việc học hành, phát triển văn hóa cho nhân dân. Việc gắn phát triển kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội, nhất là công cuộc xóa đói giảm nghèo, đã thu được thành quả rất đáng khích lệ. Lĩnh vực an ninh, quốc phòng được đảm bảo, đặc biệt là an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội là điểm sáng của Việt Nam mà chúng ta rất tự hào. Cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có những chuyển biến tích cực.
Trên bình diện đối ngoại, sự kiện quan trọng của năm 2008 là Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) và đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên HĐBA LHQ trong tháng 7. Việt Nam cũng thực hiện theo các thông lệ của HĐBA như nhiều nước khác, chúng ta đã đặc biệt quan tâm đến vấn đề giữ gìn an ninh, ổn định tại những khu vực, những nước có xung đột. Chúng ta quan tâm đến việc đem lại cuộc sống ổn định cho nhân dân sở tại, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của mỗi nước, bảo vệ nền độc lập, quyền tự chủ, tự quyết của dân tộc, không dùng quyền lực bên ngoài áp đặt. Vì vậy, việc điều hành của Việt Nam ở vai trò Chủ tịch HĐBA LHQ được nhiều nước tôn trọng, đánh giá rất cao.
Sau hơn 2 năm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Việt Nam đã hội nhập ngày càng sâu, rộng hơn vào nền kinh tế thế giới. Chúng ta quan hệ, hợp tác với nhiều nước hơn; thị trường cho hàng xuất khẩu của Việt Nam được mở rộng; đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đa dạng, phong phú. Vào WTO mang lại những kết quả thiết thực đối với Việt Nam. Chúng ta đã từng bước chuyển đổi cơ chế, chính sách phù hợp với yêu cầu hội nhập.
Những khó khăn, thử thách của năm 2008 đã giúp chúng ta rút ra được những bài học. Trước hết là sự đồng lòng hiệp sức, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng, trong nhân dân đã tạo nên sức mạnh khắc phục khó khăn. Đó còn là bài học về việc phải nhìn thẳng vào sự thực, xử lý các vấn đề một cách nghiêm túc, thận trọng hơn, gắn với thực tế của đất nước. Bài học nữa là chúng ta phải tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, gắn với những yêu cầu chung của đất nước, tình hình thế giới. Những biến động về tài chính, tín dụng, bất động sản trên thế giới là những thực tiễn sinh động để chúng ta rút kinh nghiệm thiết thực cho Việt Nam.
PV: Xin Chủ tịch nhận định về những vận hội và thách thức của đất nước trong năm 2009?
Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết: Chúng ta đang phấn đấu đưa đất nước cơ bản trở thành nước công nghiệp vào năm 2020. Chúng ta không bao giờ nghĩ rằng con đường đi lên hoàn toàn suôn sẻ, mà sẽ có những giai đoạn khó khăn, thác ghềnh. Năm 2008 vừa qua, cuộc khủng hoảng chung của thế giới đã tác động vào Việt Nam. Đây là một thiệt thòi bởi chúng ta mới gia nhập WTO chưa lâu đã vấp phải những tác động kinh tế. Nhưng càng thử thách, chúng ta càng nỗ lực, bền bỉ và mỗi lần vượt qua, chúng lại ta lại càng trưởng thành. Tôi cho rằng những khó khăn, thách thức của năm 2008 là không may, nhưng đồng thời trong đó cũng có khía cạnh tích cực. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu khiến nền kinh tế nước ta bị ảnh hưởng, đời sống nhân dân gặp khó khăn, nhưng chính cuộc khủng hoảng đó đã nhắc nhở, rèn luyện chúng ta, buộc chúng ta phải nghiêm túc với mình hơn, phải nghiêm túc suy nghĩ những gì mình làm được, cái gì chưa được để không chủ quan và nỗ lực hơn nữa trên bước đường đi tới.
Mục tiêu tổng quát đặt ra cho năm 2009 là: Đối phó một cách tích cực, hiệu quả trước những diễn biến phức tạp của kinh tế thế giới, trong nước, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng hợp lý, bền vững, nâng cao hiệu quả hợp tác và hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2006 - 2010 do Đại hội lần thứ X của Đảng đã đề ra. Chúng ta có những thuận lợi rất cơ bản: chính trị - xã hội ổn định, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng cao, niềm tin vào triển vọng phát triển đất nước được giữ vững, tiềm năng tăng trưởng của đất nước còn nhiều và nhất là chúng ta đã thu được những kết quả và kinh nghiệm to lớn có ý nghĩa lịch sử của quá trình hơn 20 năm đổi mới...
Sức mạnh của Việt Nam là sự đoàn kết. Những lúc gay go nhất, khó khăn nhất, tinh thần Việt Nam càng được thể hiện cao nhất, tạo nên sức mạnh để chúng ta vượt qua khó khăn. Năm 2009 sẽ còn nhiều khó khăn, thách thức. Nhưng với những kinh nghiệm đã tích lũy được, với bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, những khó khăn năm qua chẳng những không làm mất đi, mà còn củng cố và bổ sung thêm cho thế và lực của Việt Nam. Tôi rất lạc quan chúng ta sẽ vượt qua khó khăn, về đích thắng lợi.
PV: Trên cương vị là người đứng đầu Nhà nước, xin Chủ tịch chia sẻ về những điều trăn trở của mình?
Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết: Sau hơn 20 năm đổi mới, đất nước ta đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Chúng ta phải thấy hết ý nghĩa của những thành tựu đó, nhưng đồng thời cần nghiêm túc nhìn nhận những hạn chế, yếu kém còn tồn tại. Kinh tế phát triển, nhưng sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam còn yếu, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Trình độ quản lý, năng lực cán bộ của chúng ta còn hạn chế dẫn đến việc xử lý một số vấn đề bức xúc trong các lĩnh vực xã hội còn nhiều hạn chế, cải cách hành chính chậm, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa đạt được kết quả mong đợi. Đời sống nhân dân, đặc biệt là về giáo dục, y tế, nhất là những người lao động có thu nhập thấp, người nghèo, đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiên tai còn nhiều khó khăn... Trong chính sách phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến đồng bào nghèo, quan tâm đến vùng sâu, vùng xa. Các chương trình xóa đói giảm nghèo, chương trình 135 giúp cho các vùng nghèo, xã nghèo, chương trình đưa nước sạch về nông thôn, chương trình y tế, giáo dục... là những chính sách hướng đến các đối tượng này. Những hạn chế hiện nay là do điều kiện đất nước còn khó khăn. Đảng và Nhà nước có tấm lòng, có quyết tâm nhưng chưa thể lo hết cho nhân dân. Đó là một thực tế day dứt.
Trước thềm năm mới, tôi muốn nhấn mạnh: Năm 2008 là một năm rất khó khăn, nhưng nhân dân cả nước đã đồng lòng hiệp sức, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước, chúng ta đã đạt được kết quả khả quan. Nhân dịp này, thay mặt Đảng và Nhà nước, tôi cám ơn đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài đã nỗ lực góp sức đưa đất nước phát triển ổn định, đạt được nhiều thành công về đối nội, đối ngoại. Tôi mong đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài tiếp tục nỗ lực hơn nữa, đoàn kết hơn nữa, vững tin ở tương lai, vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Chắc chắn năm 2009, tuy còn khó khăn, thách thức nhưng chúng ta nhất định sẽ giành được thắng lợi.