Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh (Chỉ thị 05), căn cứ vào kết quả đạt được cùng những hạn chế, nguyên nhân và những bài học kinh nghiệm từ thực tiễn chỉ đạo và tổ chức thực hiện, ngày 18/5/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 01-KL/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII (Kết luận 01). Kết luận 01 nêu những nhận định, đánh giá, định hướng và chỉ đạo rất quan trọng để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục phát huy kết quả, thấy được những hạn chế và nguyên nhân, những kinh nghiệm bổ ích từ thực tiễn; tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh hiệu quả hơn.

Để đạt được kết quả, từng cấp ủy, nhất là người đứng đầu, mỗi cán bộ, đảng viên cần nắm chắc, hiểu sâu những yêu cầu mà Kết luận 01 của Bộ Chính trị đặt ra.

Thứ nhất, về nhận thức. Theo tinh thần Kết luận 01 của Bộ Chính trị là phải tiếp tục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về nội dung, giá trị và ý nghĩa to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng. Đây là yêu cầu cực kỳ quan trọng - yêu cầu hàng đầu, bởi học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) đạt kết quả tốt tức là xây dựng, chỉnh đốn Đảng có hiệu quả, là thể hiện sự chủ động trong đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Thực tế qua 5 năm thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, hầu hết các ban, bộ, ngành, địa phương đã xây dựng chương trình hành động, kế hoạch, xác định khâu đột phá để tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện, trong đó nội dung “xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” luôn được đặt lên hàng đầu. Kết quả điều tra dư luận xã hội tháng 3/2021 của Ban Tuyên giáo Trung ương cho thấy 76% người được hỏi cho rằng việc thực hiện Chỉ thị 05 đã góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Tuy nhiên, để tiếp tục nâng cao nhận thức, không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu, quán triệt, học tập, tuyên truyền về Chỉ thị 05, Kết luận 01 của Bộ Chính trị, các chuyên đề, tài liệu do Trung ương chuẩn bị, mà việc học tập phải được tiến hành thường xuyên, chủ động, tự giác, nhất là những nội dung cơ bản, những điểm cốt lõi, những giá trị to lớn trong tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác. Để làm được việc đó, cấp ủy các cấp cần khơi dậy, đề cao trách nhiệm chính trị, tính tự giác, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong học tập và tự học tập, tự nghiên cứu để hiểu sâu, áp dụng vào công việc, lối sống hằng ngày. Cùng với học tập chuyên đề toàn khóa, chuyên đề hằng năm do Ban Tuyên giáo Trung ương chuẩn bị nội dung, các tỉnh ủy, thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương căn cứ vào chương trình hành động của cấp ủy cấp mình, những trọng tâm, vấn đề nổi cộm, bức xúc trên địa bàn, trong cơ quan, đơn vị để xác định nội dung, tập trung chỉ đạo học tập, tuyên truyền, thực hiện.

Thứ hai, gắn học tập và làm theo Bác với thực hiện nhiệm vụ chính trị. Trong quá trình thực hiện Chỉ thị 06, 03 trước đây và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng, việc gắn học tập và làm theo Bác với thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị luôn được cấp ủy từ trung ương đến cơ sở quan tâm, coi trọng và thực hiện ngày càng hiệu quả, tạo chuyển biến rõ nét cả về nhận thức và hành động.

Sau khi có Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc, hầu hết cấp ủy các cấp đã xây dựng chương trình hành động, kế hoạch cụ thể, sát với điều kiện, nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Đồng thời xác định nhiệm vụ đột phá, những vấn đề bức xúc được nhân dân quan tâm, tập trung chỉ đạo, giải quyết. Thực tế cho thấy, địa phương, cơ quan, đơn vị nào làm tốt yêu cầu này thì ở đó có sự chuyển biến rõ nét, toàn diện, tạo niềm tin giữa cấp ủy đảng, chính quyền với người dân, chính trị ổn định, các phong trào, cuộc vận động được thực hiện có hiệu quả, người dân phấn khởi.

Thứ ba, tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu. Quá trình thực hiện các chỉ thị của Bộ Chính trị về học tập và làm theo Bác, vấn đề nêu gương, tự giác học trước, làm theo trước của người đứng đầu và cán bộ chủ chốt các cấp, của cán bộ, đảng viên luôn được đề cao và đặt ra yêu cầu là phải phát huy thường xuyên. Thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, việc nêu gương đã có những chuyển biến tích cực và ngày càng tự giác, nhất là vai trò tiền phong, gương mẫu của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương trên các phương diện từ tư tưởng chính trị đến đạo đức, lối sống, tự phê bình, phê bình, trong quan hệ với nhân dân, trong công tác.

Theo kết quả điều tra dư luận xã hội tháng 3/2021của Ban Tuyên giáo Trung ương: 42% số người được hỏi cho rằng việc làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thời gian qua đã “thể hiện rất rõ”. Hiệu quả từ việc nêu gương của cán bộ, đảng viên đã tác động làm chuyển biến tích cực, ngày càng thuyết phục từ trung ương đến địa phương, cơ quan, đơn vị. Có thể thấy những chuyển biến đó trong kết quả phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại, quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội, xây dựng đời sống văn hóa; góp phần kiềm chế, ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Thứ tư, trách nhiệm của cấp ủy Đảng. Sau khi có Chỉ thị 01 của Bộ Chính trị, cùng với việc cụ thể hóa các nhiệm vụ theo Kế hoạch của Ban Bí thư thành chương trình hành động, kế hoạch cụ thể, cấp ủy Đảng từ Trung ương đến cơ sở cần quan tâm các chương trình, nội dung gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII); tập trung chỉ đạo thực hiện tốt ba trọng tâm lớn đó là: Học tập; làm theo tấm gương của Bác; nêu gương. Trên cơ sở đó xác định rõ trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu; nhanh chóng ban hành các quy định cụ thể về trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu, của từng cán bộ, đảng viên; quy định (bổ sung, hoàn thiện) về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên sao cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ.

Lấy quy định, yêu cầu của Đảng để đối chiếu trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, sinh hoạt hằng ngày; tự kiểm điểm, đánh giá trong sinh hoạt đảng, chính quyền, bình xét thi đua. Đó cũng là cách làm nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, thực hiện tự phê bình, phê bình một cách thiết thực, tránh chung chung, hình thức, che giấu khuyết điểm.

Thứ năm, đổi mới phương thức, nội dung học tập, tuyên truyền. Thực hiện yêu cầu này có hiệu quả, cần phải tìm cách tổ chức sao cho vừa bảo đảm thường xuyên, sâu rộng, lại phải đạt tính hấp dẫn, thuyết phục, không sa vào hình thức. Chúng ta có các cơ quan, đơn vị truyền thông, văn hóa, văn học nghệ thuật được tổ chức chặt chẽ, hệ thống cả về bộ máy và trang thiết bị từ trung ương đến cơ sở. Đó chính là lực lượng hết sức hùng hậu, có chuyên môn. Nếu tổ chức tốt, sẽ phát huy được sáng tạo, khả năng của lĩnh vực này - lĩnh vực có thể nói là “xung kích” thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, về kết quả học tập và làm theo Bác.

Giai đoạn 2016-2020, công tác tuyên truyền đã đạt được nhiều kết quả, có sáng tạo, đổi mới, nhất là hình thức, cách thức tuyên truyền, nhiều mô hình hiệu quả trên các lĩnh vực đời sống xã hội được giới thiệu, nhiều công trình tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí, xuất bản về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” được khen thưởng, quảng bá đến công chúng, một số chương trình tuyên truyền đã tạo được dấu ấn tốt, có sức thuyết phục. Tuy vậy, để đáp ứng yêu cầu “đổi mới mạnh mẽ cả về phương thức, nội dung”, công tác tuyên truyền cần phải bám sát chỉ đạo của Trung ương, bám sát những sự kiện chính trị lớn, trọng đại của đất nước, của Đảng hơn nữa; chủ động xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phối hợp chặt chẽ từ trung ương đến cơ sở giữa cơ quan tham mưu cho cấp ủy với các cơ quan, đơn vị trực tiếp tổ chức hoạt động tuyên truyền; giữa hoạt động sáng tạo và tổ chức giới thiệu, quảng bá.

Thứ sáu, phát hiện, bồi dưỡng, biểu dương điển hình tiên tiến. Kết luận 01 của Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu là phải đẩy mạnh hơn nữa việc phát hiện, bồi dưỡng, biểu dương, tuyên truyền, nhân rộng các tấm gương, điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo Bác. Thực tế những năm qua, từ Trung ương đến cơ sở đã làm khá hiệu quả công tác này. Mỗi năm, hàng trăm điển hình tiêu biểu, mô hình sáng tạo trong học tập và làm theo Bác được giới thiệu trên các phương tiện truyền thông bằng nhiều hình thức, nhiều chương trình, như: Giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Phim nhiều tập, phim ngắn, phóng sự, clip, triển lãm, trưng bày chuyên đề, chương trình nghệ thuật, giao lưu, tọa đàm, chuyên trang, chuyên mục, thi kể truyện… với hàng nghìn tác phẩm, ấn phẩm được tuyên truyền, quảng bá cả trong nước và ở nước ngoài. Tuy nhiên, đối chiếu với kết quả học tập và làm theo Bác trên bình diện tổng thể trong 5 năm Nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng, việc phát hiện, bồi dưỡng nhân rộng điển hình tiêu biểu còn chưa được như mong muốn. Thực tế này đòi hỏi cấp ủy các cấp trong quá trình chỉ đạo thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị cần quan tâm hơn nữa đến công tác này, quan tâm một cách cụ thể, tỷ mỷ, trách nhiệm. Không đi sâu, đi sát, nắm việc, nắm người, nắm tình hình thì không thể phát hiện được điển hình, càng không thể bồi dưỡng được điển hình.

Thứ bảy, coi trọng công tác kiểm tra, giám sát. Đối với yêu cầu này, Trong Nhiệm kỳ Đại hội XII, công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị được Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cấp ủy, tổ chức đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo một cách nghiêm túc, chặt chẽ, bài bản, đồng bộ, tập trung, quyết liệt; có tác dụng rõ nét về cảnh báo, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên; kỷ cương, kỷ luật trong Đảng được siết chặt hơn. Tuy nhiên, để thực hiện tốt hơn nữa Chỉ thị của Bộ Chính trị trong thời gian tới, công tác kiểm tra, giám sát cần phải được tăng cường hơn, gắn chặt hơn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Quá trình kiểm tra, giám sát cần kết hợp với phát hiện nhân tố mới trong học tập và làm theo Bác, phát hiện điển hình, cách làm mới, hiệu quả trong tổ chức, thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị. Phát huy hơn nữa vai trò giám sát của các cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính tr ị- xã hội, của báo chí và nhân dân.

Làm tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không chỉ để xây dựng Đảng, mà còn nhằm xây dựng con người, trước hết là cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu. Do vậy, nắm thật chắc, hiểu thật sâu từng yêu cầu nêu trong Kết luận 01 của Bộ Chính trị sẽ giúp cán bộ, đảng viên nhất là cấp ủy, người đứng đầu xác định nội dung học tập, làm theo sao cho “trúng”, từ đó tìm tòi, đổi mới cách thức chỉ đạo, tổ chức thực hiện đạt hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới./.

Vũ Việt Hùng