Đến bản Vi, xã Bắc Sơn, huyện Quỳ Hợp, chúng tôi như lạc vào “xứ sở nhà sàn”. Cả bản Vi có đến hơn 60 hộ dân thì cũng có từng đó nhà sàn. Người dân đều ý thức được rằng phải giữ gìn từng nếp nhà sàn truyền thống của dân tộc.

Ngoài nhà sàn của gia đình, bà con trong bản Vi còn đóng góp sức người, sức của dựng nhà sàn truyền thống làm nơi hội họp, sinh hoạt. Với khuôn viên hơn 2.600 m2, nhà sàn truyền thống có đầy đủ thiết bị, hệ thống truyền thanh không dây, thư viện sách... đảm bảo phục vụ nhu cầu sinh hoạt cộng đồng của bà con trong bản.

Để giữ gìn vốn văn hóa của dân tộc như tiếng nói, chữ viết, các phong tục tập quán (ma chay, cưới hỏi, mừng nhà mới, mừng mùa thu hoạch mới)… Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Thái của Bản Vi đã được ra đời để truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch xã Bắc Sơn cho biết: Bản Vi là bản thuần dân tộc Thái, xã đã có Nghị quyết chuyên đề về xây dựng làng văn hóa, vận động bà con giữ vững các tiêu chí đề ra. Đặc biệt, Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Thái ra đời đã góp phần bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Thái. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống từng bước “thấm” vào mỗi người dân nơi đây.

Với những kết quả đã đạt được, gần 15 năm liên tục bản Vi luôn giữ vững danh hiệu bản văn hóa thuần Thái tiêu biểu của huyện Quỳ Hợp và của tỉnh Nghệ An. Thành công từ mô hình này đã góp phần cùng Đảng bộ, nhân dân huyện Quỳ Hợp xây dựng thành công huyện điểm văn hóa miền núi và dân tộc thiểu số khu vực Bắc Trung bộ; đồng thời thực hiện thành công Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Từ kết quả của bản Vi, huyện Quỳ Hợp được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chọn xây dựng thành huyện điểm văn hóa miền núi và dân tộc thiểu số của cả nước. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch huyện Quỳ Hợp cho biết: Huyện đã xác định mục tiêu nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới và bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số; xây dựng huyện Quỳ Hợp phát triển, giàu bản sắc văn hóa, trở thành huyện miền núi khá nhất của tỉnh Nghệ An.

Để đạt được mục tiêu trên, huyện tiếp tục đẩy mạnh việc chuyển đổi cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa; khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ dân tham gia các hình thức hợp tác phát triển kinh tế; thu hút đầu tư, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp, Hợp tác xã xây dựng, phát triển làng nghề truyền thống như mây tre đan, thêu, dệt thổ cẩm…

Bên cạnh đó, huyện tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân đồng sức, đồng lòng cùng xây dựng nông thôn mới; nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, "phòng, chống tảo hôn"…

Huyện Quỳ Hợp tiếp tục thực hiện tốt phong trào đưa dân ca vào trường học, đặc biệt là dân ca Thái và Thổ; duy trì và nhân rộng các mô hình Câu lạc bộ văn hóa dân gian để bảo tồn, trao truyền và phát triển các làn điệu dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc; thành lập và tổ chức hoạt động tốt Câu lạc bộ hát và dạy hát dân ca Thái, Thổ cấp huyện; Bảo tồn trang phục, tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số; kiến trúc nhà sàn của dân tộc Thái, Thổ...

Thực tế cho thấy, cùng với những giá trị văn hóa vật thể, những giá trị văn hóa phi vật thể ở Quỳ Hợp đang thực sự “sống” giữa cộng đồng. Cứ mỗi độ Xuân về hay những ngày hội của bản làng, của dân tộc, bà con lại hội tụ đua tài ở các môn thể thao truyền thống như ném còn, kéo co, chơi đu, bắn nỏ... hay những làn điệu dân ca như câu xuối, câu lăm, tiếng khèn, tiếng pí (dân tộc Thái); dạ ời, tập tình tập tang, đu đu điềng điềng (dân tộc Thổ) cùng hòa ngân vang vọng núi rừng. Bên cạnh đó, các bản làng hiện vẫn còn lưu giữ và sáng tạo nên nhiều món ăn truyền thống như canh bồi, chẻo pịa, thịt chua, gỏi cá… làm phong phú hơn đời sống tinh thần của người dân nơi đây./.

Bích Huệ/TTXVN