Tận dụng thế mạnh của công nghệ thông tin

Đây là cuộc thi và triển lãm ảnh quốc tế do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam đăng cai tổ chức với sự bảo trợ của Liên đoàn Nghệ thuật Nhiếp ảnh Quốc tế (FIAP).

Thành công của cuộc thi thể hiện ở qui mô lớn nhất và thu hút số lượng ảnh tham dự nhiều nhất từ trước đến nay. Trong hơn 3 tháng phát động (từ tháng 5 đến tháng 8/2011), Ban tổ chức đã nhận được 10.612 tác phẩm của hơn 1.600 tác giả đến từ 55 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài các nhà nhiếp ảnh chủ nhà Việt Nam, cuộc thi thu hút các tay máy đến từ nhiều quốc gia thuộc nhiều châu lục như: Anh, Pháp, Đức, Hungary, Áo, Phần Lan, Mỹ, Australia, Myanmar…

Có được kết quả này là do các khâu của cuộc thi đã được "số hoá". Tất cả thông báo thể lệ cuộc thi cũng như các khâu gửi ảnh, nhận ảnh, chấm ảnh đều được thực hiện bằng công nghệ tin học và kỹ thuật số. Chính vì thế bạn bè quốc tế gửi ảnh đến nhiều hơn, dễ dàng hơn, hiệu quả cao hơn. Lần đầu tiên, Hội đồng Giám khảo đã áp dựng phương pháp chấm ảnh bằng phần mềm chuyên dụng. Quá trình chấm ảnh diễn ra công khai với sự chứng kiến của các đông đảo tác giả, các nhà nhiếp ảnh và những người quan tâm đến cuộc thi. Điều này chứng tỏ nhiếp ảnh đang hội nhập sâu với nhiếp ảnh thế giới và nhiếp ảnh là ngành đã dùng khoa học công nghệ mạnh nhất trong các ngành nghệ thuật.

Cuộc thi được chia làm 3 thể loại: Ảnh màu, ảnh đơn sắc, Việt Nam qua ống kính bạn bè quốc tế. Với lợi thế nước chủ nhà, các nhà nhiếp ảnh có nhiều thuận tiện trong việc tiếp cận thông tin, gửi ảnh cũng như lệ phí dự thi. Chính vì thế, Việt Nam có số tác giả và số lượng tác phẩm áp đảo (1.305/1.602 tác giả với 8.045/10.612 tác phẩm). Các tay máy của Việt Nam đoạt 3 trong tổng số 5 HCV của cuộc thi. Đó là các tác phẩm: Tam Tấu (tác giả: Hà Văn Đông, HCV VAPA thể loại ảnh màu), Ba chị em H'Mông (tác giả: Trần Thiết Dũng, HCV VAPA thể loại ảnh đơn sắc), Quá khứ một triều đại (tác giả: Nguyễn Quang Tuấn, HCV FIAP thể loại ảnh đơn sắc). Giải vàng còn lại là tác phẩm Rising Planet-10 (Tác giả: Mikhail Bondar - Ukraine, HCV FIAP thể loại ảnh màu).

Tác phẩm Festival thả diều quốc tế ở Vũng Tàu của tác giả Trần Hữu Trí (Pháp) đoạt HCV trong thể loại “Việt Nam qua ống kính bạn bè quốc tế”. Ở thể loại giải tài trợ Nikon, các tác phẩm được trao giải đồng hạng (03 giải), không có huy chương.

Từ Lâm Đồng ra Hà Nội nhận giải thưởng, nhà nhiếp ảnh Trần Thiết Dũng rất vui và phấn khởi. Ông cho biết đã chụp bức ảnh Ba chị em H'Mông trong một chuyến đi công tác ở Cao nguyên Đồng Văn (Hà Giang) đầu năm nay. Khi đi qua một bản làng H'Mông, thấy có một gia đình chuẩn bị đi chơi Xuân, có rất nhiều em bé rất xinh xắn, ăn mặc đẹp vui đùa, ông ngay lập tức chụp được những bức ảnh đẹp và sinh động, không hề dàn dựng. Nhà nhiếp ảnh Trần Thiết Dũng cũng cho biết thêm: Nhiếp ảnh là ghi lại những khoảnh khắc thật của cuộc sống, nên đã đam mê nhiếp ảnh là phải đi nhiều, học hỏi nhiều.

Tác phẩm Quá khứ một triều đại của nghệ sĩ Nguyễn Quang Tuấn- Hà Nội được đánh giá cao bởi đây là bức ảnh đen trắng đầy chất hoài niệm, thể hiện sự tương phản giữa các bức tượng xưa cũ tại sân Lăng Khải Định với một dáng thiếu nữ Huế mặc áo dài và đội nón trắng thướt tha.

Số lượng áp đảo nhưng chưa nhiều sáng tạo

Đánh giá về cuộc thi, ông Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam cho rằng, bên cạnh những thành công của cuộc thi, chúng ta cũng rút ra được nhiều bài học quí. Là nước chủ nhà, có số lượng tác giả, tác phẩm dự thi áp đảo việc VN đoạt số giải bằng của bạn bè quốc tế thì cũng vẫn là ở mức "thường thường bậc trung" mà thôi. Các nghệ sĩ ở trong nước có lợi thế hơn về mặt thời gian sáng tác, am hiểu về đất nước mình, thậm chí có thể biết cái thẩm mỹ hoặc cái gu của Ban giám khảo. Chúng ta có số lượng ảnh áp đảo, nhưng chất lượng ảnh chưa đồng đều. Trong khi đó ảnh của các nhà nhiếp ảnh quốc tế thì chất lượng ảnh của họ rất tốt, có ý tưởng rõ ràng, kỹ thuật tốt, đặc biệt là ảnh màu. Trong thể loại ảnh màu các nhà nhiếp ảnh quốc tế chiếm 10/17 giải, ảnh đen-trắng của ta chiếm 10/17 giải, số lượng tương đương. Điều đó cho thấy, chất lượng ảnh của chúng ta chưa cao.

Cũng theo ông Vũ Quốc Khánh, qua các cuộc thi quốc tế, các nhà nhiếp ảnh VN có dịp cọ xát, học hỏi rất nhiều từ bạn bè quốc tế. Các tác phẩm của bạn bè quốc tế đã phát triển xa hơn mình rất nhiều về mặt khoa học nhiếp ảnh, họ luôn luôn được tiếp cận với nhiếp ảnh hiện đại. Tác phẩm họ có nội dung, có thông điệp rõ ràng và cách thể hiện của họ rất tuyệt vời. Trong khi đó, chúng ta có những hạn chế về mặt kinh tế, về mặt được tiếp cận, cọ sát với những cái mới, rồi hạn chế về mặt khoa học kỹ thuật. Nhược điểm lớn nhất của các nhà nhiếp ảnh VN là thiếu ý tưởng, thiếu định hướng trong sáng tác, ảnh của chúng ta nặng về ghi chép, nặng về chộp những khoảnh khắc nhiều hơn là xây dựng một ý tưởng cho tác phẩm để tạo thành một biểu tượng cho tác phẩm của mình. Qua mỗi cuộc thi nhiếp ảnh quốc tế, các nhà nhiếp ảnh sẽ học hỏi được nhiều bài học quí giá để trưởng thành hơn và hội nhập vững vàng hơn.

Theo nhận xét của Nhà nhiếp ảnh Thu An- ở TP Hồ Chí Minh, ảnh của các nhà nhiếp ảnh Việt Nam thường hay xếp đặt, dàn dựng, còn các bức ảnh quốc tế thì được chụp một cách tự nhiên. Kỹ thuật của họ hoàn hảo, nên hình ảnh rất mượt mà. Về mặt kỹ thuật, về mặt ý tưởng sáng tạo thì các nhà nhiếp ảnh quốc tế vượt trội hơn Việt Nam. Nhưng bù lại, ảnh của các nhà nhiếp ảnh VN có nội dung phú, sinh động. Những ảnh lọt vào giải là những bức ảnh của đời thường, kết hợp với việc chớp đúng khoảnh khắc quí giá nhất của cuộc sống.

Hội đồng giám khảo đã chọn 542 tác phẩm của 354 tác giả để cấp bằng chứng nhân của cuộc thi. Ban tổ chức cuộc thi ảnh Nghệ thuật Quốc tế lần thứ 6 đã lựa chọn 250 tác phẩm xuất sắc của cuộc thi để triển lãm tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám từ ngày 26/11 đến hết ngày 30/11. Đây cũng là sự đổi mới trong việc triển lãm ảnh, nhằm giới thiệu tới đông đảo công chúng các tác phẩm xuất sắc tham dự cuộc thi.

Triển lãm này sẽ được trưng bày tại Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 3/2012./.

- Mai Hồng-