Mùa hè 2010 được đánh dấu bởi 2 thảm hoạ khí hậu nghiêm trọng. Trước tiên là hạn hán và nắng nóng bất thường tấn công nước Nga kể từ gần 1 tháng rưỡi nay. Tiếp theo là lũ lụt tại miền Tây Bắc Pakixtan kể từ cuối tháng 7 làm hơn 1.500 người thiệt mạng và lấy đi toàn bộ tài sản của 6 triệu người dân.

Ông Omar Baddour, phụ trách theo dõi khí hậu thế giới của Tổ chức khí tượng thế giới, đã nói với Hãng thông tấn Pháp (AFP): "Liệu có phải do các đợt nắng nóng xảy ra thường xuyên và dày đặc? Chúng tôi đang thống kê những kỷ lục về nắng nóng. Tại Nga, nhiệt độ đầu tháng 8 ở Mátxcơva đã lên tới mức kỷ lục kể từ cách đây 130 năm (38,2°C). Tại Pakixtan, lũ lụt chưa từng xảy ra với sức tàn phá kinh khủng như vậy".

"Những sự kiện trái ngược như trên" liệu có phải là hậu quả trực tiếp của biến đổi khí hậu? Các chuyên gia tỏ ra rất thận trọng và dè dặt bởi việc quan sát bàn tay của những người chịu mưa lũ kéo dài hay nhiệt độ lên cao bất thường còn khó hơn là bàn tay của những người phải chịu nạn thuỷ triều đen, như vụ xảy ra tại vùng bờ biển của nước Mỹ cách đây 3 tháng. Sai lầm của các kỹ sư tập đoàn BP thật dễ nhận thấy và được nhiều người bình luận. Tính toán tác động của việc thải khí gây hiệu ứng nhà kính do các hành động của con người gây ra đối với khí hậu là một vấn đề hoàn toàn khác, còn khó hơn là đánh giá xem việc làm khô những đống bùn than, như đang được thực hiện tại Nga, có làm tăng nguy cơ thấy chúng bắt lửa trong nhiều ngày tới không, hay như việc phá rừng có làm tăng nguy cơ lũ lụt.

Ông Hervé Le Treut, Giám đốc Viện Simon Laplace, đã giải thích: "Cần phải chú ý không được xuyên tạc khoa học bằng cách đơn giản hoá các thông điệp phức tạp. Biến đổi khí hậu không được đánh giá trong một mùa mà phải trong nhiều thập kỷ. Ảnh hưởng của việc thải khí gây hiệu ứng nhà kính cần phải được đánh giá dài hạn. Hệ thống khí hậu trên mặt đất sẽ tiếp tục hoạt động song con người đang làm sai lệch nó, như một chiếc bánh xe ngày càng bị đảo. Khí hậu nóng lên tại Nga gây ra những hậu quả liên tiếp một phần do ngẫu nhiên. Chỉ việc thống kê những sự kiện như trên mới có một ý nghĩa". Khoảng cách khí hậu so với mức trung bình cần được nhắc lại trước khi có thể gắn với việc do lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kinh tăng lên.

Ông Robert Vautard, nhà vật lý học về khí quyển đã đánh giá: "Không thể gắn một sự kiện đặc biệt cho khí hậu thay đổi. Chỉ việc thay đổi thường xuyên các dạng sự kiện trên sẽ cho phép chúng ta có được kết luận".

"Tài sản của nhân loại"

Các nhà khí hậu học đã thận trọng nhắc lại thất bại của Hội nghị Copenhagen về khí hậu diễn ra vào tháng 12/2009, cũng như những chỉ trích các nhà khí hậu học hoài nghi chống lại Nhóm các chuyên gia liên chính phủ về sự phát triển của khí hậu (GIEC). Nhóm này đã thừa nhận và sửa chữa một số lỗi lầm. Một cuộc điều tra đã bào chữa cho các nhà khí hậu học Anh trắng án. Họ bị nghi ngờ đã làm sai lệch các số liệu khí tượng học. GIEC vẫn duy trì các kết luận của mình. Ông Jean-Pascal van Ypersele, Phó Chủ tịch GIEC, nhấn mạnh: "Trong tất cả các kịch bản về trái đất nóng lên trong thế kỷ 21 và việc vắng bóng các giải pháp bảo vệ khí hậu, rất có thể (hơn 90%) các đợt nắng nóng xảy ra thường xuyên trên phần lớn các lục địa và mưa lớn xuất hiện đều đặn hơn. Có khả năng (66%) diện tích mặt đất chịu khô cằn sẽ tăng lên". Điều đó một chút giống với việc một tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra trên đường cao tốc sau khi phương tiện tăng tốc từ 130 lên 140 km/h. Người ta không thể khẳng định chắc chắn tai nạn sẽ không xảy ra nếu phương tiện còn ở vận tốc 130 km, song lại nghi ngờ. Cũng cần phải chờ đợi nhiều số liệu nữa để có thể đưa ra được kết luận. Các hiện tượng trên là những tín hiệu báo động: "Tài sản của nhân loại cũng phụ thuộc vào sự ổn định của khí hậu"./.

• Phương Minh Theo báo LEFIGARO.fr (Bài dịch)