Công tác phát hành và công tác bạn đọc các tạp chí của Đảng có nhiều điểm chung, như tính chất phát hành nhằm mục đích hàng đầu là thực hiện nhiệm vụ công tác tuyên truyền, công tác bạn đọc cũng nhằm quảng bá nội dung tạp chí; đối tượng phục vụ của tạp chí thì hẹp nhưng hướng là nhằm tới số đông, để lan tỏa được từ diện hẹp ra rộng rất cần có cộng tác viên bạn đọc, nhóm này rộng tới đâu thì phát hành rộng rãi theo tới đó; người phát hành tạp chí đảng trước hết đóng vai trò là người đóng góp vào công tác tuyên truyền của Đảng;…

Do đó, thực tế có thể xây dựng một đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc, bên cạnh những kênh bán báo chuyên nghiệp hay những thông tin viên, bạn đọc và các đội ngũ cộng tác viên khác…Điều này cũng đúng và trúng với các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng luôn gắn việc mua và đọc báo chí của Đảng có quan hệ mật thiết, không thể tách rời.

Trên phương diện nghiên cứu công tác tuyên truyền, truyền thông, ở cả góc độ thế giới quan của nền báo chí cách mạng xã hội chủ nghĩa hay các nền báo chí khác, đều có chung một ý tưởng: một giải pháp hiệu quả vừa giúp báo chí nắm bắt thực tiễn vừa có khả năng đi sâu vào công chúng, đó là xây dựng một nhóm thông tin viên, bạn đọc nòng cốt. Có thể có những tên gọi khác nhau, nhưng nhìn chung nhiệm vụ chính của nhóm này là trung gian, đứng giữa cơ quan báo chí và dư luận xã hội để thông tin cho báo chí những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn và góp phần đẩy mạnh, sáng tỏ thông tin báo chí tới bạn đọc; từ vai trò đó, đội ngũ này còn đóng góp cho công tác phát hành báo chí. 

Nhiều lý thuyết, mô hình truyền thông của thế giới, dù cổ điển hay hiện đại đều luôn đề cao vai trò của một nhóm đối tượng đứng giữa truyền thông đại chúng và công chúng – họ được gọi là công chúng ưu tú, người dẫn dắt dư luận, lãnh đạo dư luận,… Nhiều nhà nghiên cứu truyền thông phương Tây đều cho rằng, thông điệp từ truyền thông đại chúng tới công chúng đều nên đi qua một nhóm trung gian, có thể là các nhà phát hành, truyền thông hay các thủ lĩnh thông tin,...

Để nâng cao chất lượng tạp chí, các nghiên cứu nói chung đều chỉ ra phải đổi mới, nâng cao chất lượng theo hướng mang “hơi thở cuộc sống”. Muốn vậy cần nắm được công chúng, nhưng vì công chúng là rất rộng lớn nên cần nắm lấy những thành phần nòng cốt trong đó – đây là một phương thức phổ biến, hiệu quả của công tác tuyên truyền.

Qua khảo sát cho thấy , để phát hành và sử dụng có hiệu quả các tạp chí của Đảng trong giai đoạn hiện nay thì việc phát triển lực lượng cộng tác viên phát hành, bạn đọc là quan trọng (37,88% đánh giá là rất quan trọng và 50,70% đánh giá là quan trọng). Bạn đọc cũng cho rằng, lực lượng cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí của Đảng cần đóng vai trò: là một kênh phát hành trực tiếp tạp chí Đảng (52,65%), tuyên truyền nội dung, từ đó gián tiếp đóng góp vào công tác phát hành tạp chí Đảng (50,14%), nắm bắt nhu cầu độc giả báo cáo cho các cơ quan tạp chí Đảng (33,43%),  kênh tuyên truyền, làm rõ thêm các nội dung trên tạp chí của Đảng (27,30%), tiếp nhận phản biện xã hội đối với các tạp chí Đảng (17,27%). Nguồn nhân lực cho đội ngũ này được xác định: Từ từng lĩnh vực công tác như: tổ chức, tuyên giáo, dân vận,… (69,92%); Tập trung từ đội ngũ cán bộ báo cáo viên (67,41%);Từ bộ phận tuyên truyền của địa phương (56,27%); Từ đội ngũ bí thư chi, đảng bộ (27,30%); Từ đội ngũ người có uy tín trong cộng đồng (22,56%). Điều đó cho thấy, đa số công chúng đều muốn phát triển đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc từ các đơn vị như: tuyên giáo, tổ chức, dân vận,… vì ở đây cũng tập chung các báo cáo viên, tuyên truyền viên, người có uy tín trong cộng đồng cũng là các cấp lãnh đạo trong chi, đảng bộ.

Tổng hợp, khái quát, kế thừa, vận dụng lý luận về tuyên truyền, truyền thông, báo chí ở trong và ngoài nước; dựa trên khảo sát thực tế và nắm bắt các yêu cầu của thực tiễn, hoàn toàn có đầy đủ cơ sở lý luận – thực tiễn để phát triển đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí của Đảng, góp phần vào công tác sử dụng, công tác tuyên truyền tạp chí Đảng ngày càng hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

XÁC LẬP VỊ TRÍ VÀ NHIỆM VỤ

Từ cơ sở lý luận – thực tiễn, có thể xác định: Đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc đóng vai trò như một phương thức, một kênh tuyên truyền hiệu quả, là cầu nối giữa các tạp chí của Đảng với công chúng; nhằm tuyên truyền, quảng bá, phát hành các ấn phẩm của các tạp chí, đồng thời cung cấp thông tin phản hồi của dư luận tới tòa soạn. Việc phát triển đội ngũ cộng tác viên phát hành, cộng tác viên bạn đọc các tạp chí của Đảng giai đoạn hiện nay sẽ: góp phần tuyên truyền sâu rộng nội dung các tạp chí đến đông đảo công chúng; là kênh phản hồi thông tin đánh giá tác phẩm báo chí trên các tạp chí – một thước đo quan trọng đánh giá chất lượng tạp chí; là kênh phản biện xã hội của công chúng với các cơ quan Đảng; là kênh phát hiện các vấn đề mới nảy sinh từ thực tiễn, góp phần tổng kết thực tiễn; là kênh phát hành tạp chí; đội ngũ nàycòn có thể thực hiện các nhiệm vụ tuyên truyền của các cấp ủy Đảng. 

Theo đó, có thể đề xuất vị trí của cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí của Đảng trong mô hình tuyên truyền các tạp chí của Đảng như sau:

Xét theo mối quan hệ của sơ đồ trên, vị trí của cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí Đảng được xây dựng là nòng cốt trong công tác tuyên truyền của các tạp chí. Họ đóng vai trò là cầu nối giữa các tạp chí của Đảng với các tổ chức cơ sở đảng và cán bộ, đảng viên thuộc diện cần phải mua và đọc tạp chí của Đảng (công chúng đích, theo tôn chỉ, mục đích của từng tạp chí) nhằm làm rõ, lan tỏa, tăng hiệu ứng nội dung các bài viết trên các tạp chí Đảng đồng thời tiếp nhận thông tin phản hồi. Mở rộng hơn, họ còn là cầu nối với công chúng xã hội (toàn Đảng, toàn dân); tuyên truyền để cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức đúng, hiểu rõ những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; vận động cán bộ, đảng viên, nhân nhân tích cực có hành động cách mạng đúng đắn, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; nắm bắt và phản ánh kịp thời, đầy đủ tâm tư, nguyện vọng và dư luận của đảng viên, nhân dân. Đồng thời lực lượng này còn làm nhiệm vụ giám sát việc thực hiện mua và đọc tạp chí Đảng ở tổ chức cơ sở đảng.

Về nhiệm vụ, đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc trong giai đoạn hiện nay cần thực hiện công tác tuyên truyền các tạp chí của Đảng qua nhiều hình thức, từ tuyên truyền miệng cho tới tận dụng các phương tiện truyền thông mới, sử dụng các công cụ truyền thông hiện đại để thực hiện công tác tuyên truyền...

Đặc trưng của các tạp chí cần bảo đảm tính khoa học, tính lý luận; mỗi tạp chí của Đảng lại phục vụ cho một lĩnh vực xây dựng Đảng khác nhau (riêng Tạp chí Cộng sản là cơ quan lý luận, chính trị của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; các tạp chí thuộc hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh mang tính lý luận học thuật trên nhiều lĩnh vực cả của Đảng và Nhà nước). Do đó đội ngũ tác viên phát hành, bạn đọc không chỉ là những người giới thiệu thông tin về các số tạp chí, mà còn phải có am hiểu chuyên sâu một lĩnh vực cụ thể của công tác Đảng. Đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc cần có trình độ chuyên môn tương đối tốt trên một lĩnh vực cụ thể, như xây dựng đảng, tuyên giáo, kinh tế, dân vận,... đồng thời có hiểu biết chung về các lĩnh vực công tác đảng; cần phải có kỹ năng giao tiếp, tuyên truyền, làm việc độc lập cũng như làm việc nhóm; quan tâm và có nhu cầu phát triển chính trị.

Cộng tác viên phát hành, bạn đọc thông qua thúc đẩy nhu cầu bạn đọc với các tạp chí của Đảng, hướng tới đẩy mạnh việc phát hành các tạp chí. Đồng thời, với những cộng tác viên có nhiệt huyết, kỹ năng, khả năng làm phát hành thì họ hoàn toàn có thể trở thành một kênh phát hành tạp chí của Đảng và được hưởng các chế độ đãi ngộ theo quy định.

Về cơ cấu đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí của Đảng cần bảo đảm sự cân đối: số lượng của theo địa bàn tình hoặc vùng miền; các nhóm nòng cốt trong công tác tuyên truyền của Đảng, trong công tác phát hành các tạp chí của Đảng, như người có uy tín, bí thư chi bộ, cán bộ các ban Đảng địa phương, nhất là ban tuyên giáo các cấp; theo cơ cấu thành phần độ tuổi, giới tính, chú ý nhóm đối tượng đại diện các tổ chức chính trị - đoàn thể; theo các lĩnh vực, như người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, Quân đội nhân dân, Công an nhân dân… Điểm quan trọng nhất là cần xây dựng đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc gắn kết được giữa công tác mua và đọc các tạp chí của Đảng./.

ThS. Nguyễn Việt Anh; ThS. Đỗ Minh Hùng - Tạp chí Cộng sản

Tài liệu tham khảo:

1. Các số liệu trong bài viết lấy từ kết quả khảo sát của Đề án KHBĐ (2018)-06, “Phát triển đội ngũ cộng tác viên phát hành, bạn đọc các tạp chí của Đảng trong giai đoạn hiện nay”, tại 08 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Yên Bái, Quảng Bình, Quảng Trị, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bình Dương và Thành phố Hồ Chí Minh, với 400 mẫu phiếu phát ra và 359 mẫu phiếu thu về.