Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, nhiều doanh nghiệp mới nhận thấy vai trò to lớn của thị trường nội địa. Tuy nhiên, ở nước ta, thị trường nội địa đã không được chú ý đúng mức trong một thời gian dài. Trong khi đó, muốn phát triển kinh tế bền vững thì ngoài đẩy mạnh xuất khẩu, các quốc gia đều phải mở rộng sản xuất để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Điều này được minh chứng rất rõ nét trong thời gian qua: năm 2009 GDP trong nước vẫn tăng 5,32% mặc dù kim ngạch xuất khẩu giảm 14,7% so với năm trước. Có được kết quả này là nhờ sự phát triển của thị trường nội địa.

Mặc dù bị ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính toàn cầu và thời kỳ hậu suy thoái, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong năm 2009 của Việt Nam vẫn đạt hơn 1.197,5 tỷ đồng, tăng 18,6%; nếu loại trừ yếu tố giá thì mức tăng đạt 11% so với năm 2008. Và dự đoán rằng đến năm 2012 doanh số ở thị trường này sẽ đạt tới mốc 85 tỷ USD, một mức rất hấp dẫn. Trong tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2009, khu vực kinh tế cá thể đạt 663,2 nghìn tỷ đồng, tăng 20,3%; kinh tế tư nhân đạt 374,9 nghìn tỷ đồng, tăng 22,9%; kinh tế Nhà nước đạt 116,3 nghìn tỷ đồng, tăng 1,4%; kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đạt 31,3 nghìn tỷ đồng, tăng 9,5%; kinh tế tập thể đạt 11,8 nghìn tỷ đồng, tăng 18,8%. Trên thực tế, thị trường bán lẻ Việt Nam cũng ngày càng thể hiện vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế quốc dân, với mỗi năm đóng góp trên 15% GDP và tạo 5,4 triệu lao động (tương đương với ngành công nghiệp chế biến).

Để đạt được kết quả trên, trước hết phải kể tới sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp. Đón bắt gói giải pháp kích thích kinh tế của Chính phủ một cách kịp thời, các doanh nghiệp đã nhanh nhạy quay về với thị trường trong nước.

Trong quá trình cơ cấu lại sản xuất, củng cố hệ thống phân phối sản phẩm, nhiều doanh nghiệp đã nhận thức được sức hấp dẫn và nhu cầu của thị trường trong nước nên đã kịp thời cung cấp hàng hóa cho thị trường nội địa và duy trì được khối lượng sản phẩm hàng hóa phù hợp với giá cả cạnh tranh

Khi thị trường xuất khẩu thu hẹp, các doanh nghiệp xuất khẩu sẵn sàng thực hiện ngay chương trình thúc đẩy tiêu dùng trong thị trường nội địa với các giải pháp hợp lý như hạ giá bán, đẩy mạnh đưa hàng về các khu dân cư (khu công nghiệp, vùng nông thôn) nơi mà trước đây còn bị bỏ trống khiến thị phần nội địa tăng lên nhanh chóng. Giải pháp chấp nhận lợi nhuận giảm cũng là cách chia sẻ với người tiêu dùng đã khiến sản phẩm của các doanh nghiệp này được người tiêu dùng ghi nhận.

Các gói giải pháp kích thích kinh tế ngay từ đầu năm của Chính phủ là "cú hích" giúp các doanh nghiệp phục hồi và duy trì sức sản xuất và tiếp tục hướng mạnh vào thị trường trong nước. Điều này đã làm cho người dân, người tiêu dùng tin vào triển vọng của nền kinh tế cũng như tiền đồ sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam

Và trong năm qua, Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách cũng như một loạt các hoạt động, chương trình để kích thích thị trường nội địa phát triển như: chính sách hỗ trợ lãi suất, kích thích tiêu dùng đã tác động tới khu vực sản xuất, một loạt các hoạt động như Chương trình Xúc tiến thương mại trong nước (Bộ Công Thương), Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" và một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ trong nước như khuyến mại, giảm giá hàng hóa, đưa hàng về nông thôn của các tổ chức, doanh nghiệp …. đã tác động tích cực tới tâm lý người tiêu dùng quay về với các sản phẩm của đất nước mình.

Thị trường Việt Nam được xếp là thị trường có tốc độ tăng trưởng cao trên thế giới, với tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tăng khoảng 20-27% mỗi năm. Do đó, khai thác thị trường nội địa sẽ là một trong những hướng phát triển lâu dài, bền vững đối với các doanh nghiệp Việt Nam để vừa đảm bảo nguồn hàng phù hợp với nhu cầu của người Việt vừa góp phần giảm nhập siêu./.

Phạm Cường
Trung tâm thông tin Công nghiêp & Thương mại