Nguyên nhân do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis, bệnh lao thường gây ho dai dẳng, mệt mỏi và sụt cân.
Trong một báo cáo mới được công bố vào ngày 17/10, WHO cho biết khoảng 10 triệu người đã mắc bệnh lao vào năm 2018 và 3 triệu người "không nhận được sự chăm sóc mà họ cần". Các quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất là: Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nigeria, Pakistan, Philippines và Nam Phi.
WHO chỉ ra rằng Brazil, Trung Quốc, Nga và Zimbabwe - vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi bệnh lao - đã đạt mức bảo hiểm điều trị hơn 80% trong năm 2018.
Tuy nhiên, mặc dù số ca mắc lao năm 2018 có cải thiện hơn một chút so với năm 2017 song căn bệnh này vẫn ở mức cao trong số những người nghèo và bị thiệt thòi, đặc biệt là những người nhiễm HIV.
Điều này chủ yếu là do chi phí chăm sóc bệnh lao, với dữ liệu cho thấy gần 4/5 bệnh nhân ở các quốc gia được gọi là "gánh nặng cao" phải chi hơn 20% thu nhập hộ gia đình của họ để điều trị.
Một trở ngại khác là tình trạng kháng thuốc, với năm 2018 ước tính có 500.000 trường hợp mắc lao kháng thuốc mới. Chỉ 1/3 những người này được điều trị. WHO khuyến cáo MDR-TB nên được điều trị bằng phác đồ điều trị bằng miệng hoàn toàn "an toàn và hiệu quả hơn".
Nhấn mạnh rằng thế giới phải đẩy nhanh tiến độ hướng tới Mục tiêu Phát triển Bền vững để chấm dứt bệnh lao vào năm 2030, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói rằng trên thực tế, điều này đòi hỏi "các hệ thống y tế mạnh và tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ (…). Điều này có nghĩa là một khoản đầu tư mới vào chăm sóc sức khỏe ban đầu và cam kết bảo hiểm y tế toàn cầu".
Thực hiện theo cam kết được đưa ra hồi tháng trước của các nguyên thủ quốc gia và chính phủ ở New York để giúp mọi người có thể chăm sóc sức khỏe và chống lại các bệnh truyền nhiễm như bệnh lao, HIV và Sốt rét, WHO nhấn mạnh giá trị của các chiến dịch quốc gia nhằm chẩn đoán và điều trị một số bệnh cùng một lúc. Cơ quan Liên hợp quốc trích dẫn các chương trình chống HIV và lao đã giúp 2/3 số người được chẩn đoán mắc bệnh lao biết được tình trạng HIV của họ, và hiện họ đang được điều trị.
Bên cạnh đó, WHO cũng hoan nghênh thực tế là 7 triệu người đã được chẩn đoán và điều trị bệnh lao vào năm ngoái, tăng từ mức 6,4 triệu vào năm 2017. Đó là "bằng chứng cho thấy chúng ta có thể đạt được các mục tiêu toàn cầu nếu chúng ta tham gia lực lượng, như chúng ta đã thực hiện thông qua sáng kiến chung của WHO 'Find.Treat.All.EndTB', Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV, Lao, Sốt rét" – người đứng đầu WHO nêu rõ.
Nhận được thông điệp này, Tiến sĩ Tereza Kasaeva, Giám đốc Chương trình Lao Toàn cầu của WHO, xác nhận rằng cơ quan Liên hợp quốc đang hợp tác chặt chẽ với các quốc gia, các đối tác và xã hội dân sự về những sáng kiến nhằm "phá vỡ quỹ đạo của dịch bệnh lao".
Theo WHO, hiện có rất nhiều khoản nợ lớn và mãn tính đối với công tác nghiên cứu bệnh lao, ước tính khoảng 1,2 tỷ USD mỗi năm. Ngoài ra, thâm hụt về chăm sóc và phòng chống bệnh lao được ước tính là 3,3 tỷ USD vào năm 2019. Điều này bất chấp thực tế là khoảng 1/4 dân số thế giới mắc bệnh lao tiềm ẩn. Bối cảnh đó đặt ra nhu cầu ưu tiên bao gồm vắc-xin mới hoặc điều trị bằng thuốc phòng ngừa hiệu quả, xét nghiệm chẩn đoán nhanh và chế độ điều trị an toàn hơn, đơn giản hơn và ngắn hơn.
Chiến lược chống lao toàn cầu được Hội đồng Y tế Thế giới phê duyệt nhằm giảm 90% số ca tử vong do bệnh lao và 80% tỷ lệ mới mắc lao vào năm 2030 so với mức của năm 2015./.
Khánh Linh (Theo UN, WHO, AFP)