Hồ Chí Minh khẳng định: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Cuộc đời Người là tấm gương ngời sáng về sự cống hiến, hi sinh vì độc lập dân tộc và tự do, hạnh phúc của nhân dân; là tấm gương cao đẹp cả về tư tưởng, đạo đức và phong cách; tấm gương sống động về sự kết hợp nhuần nhuyễn và nhất quán giữa lý luận và thực tiễn, nói đi đôi với làm. Là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, Người thường xuyên căn dặn, chỉ dẫn cho cán bộ, đảng viên phải thường xuyên nêu gương tốt trong mọi hoàn cảnh, trong mọi công việc, từ nhỏ đến lớn. 

Người đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự là “công bộc” của dân, và để thực hiện được điều đó mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên học tập, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, nâng cao trình độ mọi mặt và “tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý”. Theo Người, nêu gương thì phải làm gương về mọi mặt, phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, nói phải đi đôi với làm. Trong đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần nắm vững và giải quyết tốt ba mối quan hệ chủ yếu: đối với mình, đối với người, đối với việc. Đối với mình phải không tự cao tự đại, tự mãn, kiêu ngạo mà phải luôn học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân, phải tự phê bình mình như rửa mặt hàng ngày. 

Đặc biệt, người cán bộ, đảng viên phải tu dưỡng, rèn luyện để tránh rơi vào chủ nghĩa cá nhân, vì chủ nghĩa cá nhân là căn bệnh chính, đẻ ra trăm thứ bệnh và nhiều thói hư tật xấu trong cán bộ, đảng viên. Nguy hiểm hơn, “những người mắc bệnh này thì đặt lợi ích của mình lên trên lợi ích của Đảng, của dân tộc”. Đối với người, phải luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, thật thà, không dối trá, lừa lọc, khoan dung, độ lượng. Đối với việc, dù trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ nguyên tắc “dĩ công vi thượng” (để việc công lên trên, lên trước việc tư), đã phụ trách việc gì thì phải tận tâm, tận lực làm cho kỳ được, không sợ khó khăn, gian khổ, việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân thì phải hết sức tránh. Để việc nêu gương đạt kết quả thực tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau và cần nêu gương những người bình thường hằng ngày có những hành động bình thường mà anh hùng, xứng đáng được học tập, ai ai cũng có thể làm theo.

Nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng đặc biệt của văn hóa nêu gương, về sự cấp bách, tính cấp thiết của việc đòi hỏi phải có văn hóa nêu gương, Đảng ta đã liên tục bổ sung, phát triển nội hàm “nêu gương” cũng như quy định cụ thể về nhiệm vụ, yêu cầu, trách nhiệm thực hiện vai trò nêu gương của các tổ chức trong hệ thống chính trị và của mọi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị. 

Từ năm 2006 đến nay, Bộ Chính trị liên tiếp ban hành Chỉ thị 06-CT/TW ngày 07/11/2006 về tổ chức cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đồng thời, đã ban hành Quy định số 101-QĐ/TW ngày 7-6-2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp quy định rõ trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên là phải tích cực học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; cán bộ có chức vụ càng cao càng phải gương mẫu. Đặc biệt, Quy định 101 chỉ rõ vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên phải trên tất cả các mặt: tư tưởng chính trị; đạo đức, lối sống, tác phong; tự phê bình và phê bình; quan hệ với nhân dân; trách nhiệm trong công tác; ý thức tổ chức kỷ luật; đoàn kết nội bộ và Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19-12-2016 của Bộ Chính trị về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò nêu gương mọi lúc, mọi nơi của cán bộ, đảng viên... 

Theo đó, nghiêm cấm việc lợi dụng tổ chức giao lưu, liên hoan, gặp mặt, chúc mừng trước, trong và sau mỗi kỳ đại hội, hội nghị, kỳ họp hoặc các dịp mít tinh, kỷ niệm này truyền thống, khai giảng, bế giảng hoặc khi cán bộ được đề bạt, bổ nhiệm, phong, thăng quân hàm, luân chuyển, thuyên chuyển công tác... để ăn uống, “tiệc tùng”, tặng, nhận quà với động cơ vụ lợi; việc tổ chức cưới hỏi, ma chay, giỗ, tết, sinh nhật phải thực hiện đơn giản, tiết kiệm; việc tiếp các đoàn công tác đến làm việc ở các địa phương, cơ quan, đơn vị phải bảo đảm đúng chế độ lễ tân, chế độ công tác, không sa vào nghi lễ rình rang, tổ chức ăn uống, “chè chén” xa hoa, lãng phí. Ngày 15-11-2017, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 102- QĐ/TW về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm… 

Thực tế quá trình triển khai thực hiện các chỉ thị, các quy định của Đảng về thực hiện văn hóa nêu gương ở Đảng bộ tỉnh Bắc Giang, nhiều đồng chí đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị đã gương mẫu, đi đầu học tập và làm theo tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đổi mới tác phong công tác, gần dân, sát dân, vì dân, “nói đi đôi với làm”, “nói ít, làm nhiều”, dám làm, dám chịu trách nhiệm, làm việc khoa học... được nhân dân đồng tình, ủng hộ, được nhân dân ghi nhận. 

Ở một số nơi, nội dung nêu gương đã được cụ thể hóa, nhất là với cán bộ lãnh đạo chủ chốt. Tinh thần trách nhiệm, gương mẫu đi đầu, phong cách làm việc gần dân, trọng dân, vì dân, tổ chức đối thoại với dân để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết cũng như xác định nhiệm vụ đột phá nhằm tạo chuyển biến rõ nét cho địa phương.... của nhiều cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt đã góp phần giải quyết dứt điểm thành công nhiều vụ việc nổi cộm, phức tạp, góp phần hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, đơn vị. Đối với mỗi cán bộ, đảng viên ở nhiều đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch tu dưỡng phấn đấu của cá nhân gắn với cam kết trong triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và XIII để có những việc làm cụ thể, thiết thực, phù hợp với vị trí công tác, có ý nghĩa, bảo đảm tính khả thi. 

Qua đó, đã góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả công việc cá nhân, xây dựng tập thể vững mạnh. Đặc biệt, trong thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, đã xuất hiện nhiều gương điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực. Mỗi tấm gương tiêu biểu là minh chứng sinh động của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đã mang lại hiệu quả rất lớn, có sức lan tỏa sâu rộng trong xã hội, góp phần to lớn thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương. 

Tuy nhiên, việc phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên vẫn còn những hạn chế cần khắc phục. Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp thiếu tiên phong, gương mẫu trong tu dưỡng đạo đức cách mạng, sa vào chủ nghĩa cá nhân, chạy theo lối sống ích kỷ, xa hoa, lãng phí, xa dân, nói không đi đôi với làm, còn vi phạm pháp luật. Còn có cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu chưa có quyết tâm chính trị cao; việc cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy thành chương trình, kế hoạch tổ chức thực hiện ở một số địa phương, đơn vị còn chung chung, chỉ đạo thiếu quyết liệt.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên nhiều khi còn hình thức, chưa đủ sức động viên ý chí cách mạng của cán bộ, đảng viên. Một số nơi có tình trạng những việc làm đúng, gương người tốt không được đề cao, bảo vệ; những sai sót, vi phạm không được phê phán, xử lý nghiêm minh. Công tác kiểm tra, giám sát, giữ gìn kỷ cương, kỷ luật ở một số cấp ủy địa phương, đơn vị chưa thường xuyên, quyết liệt; đấu tranh với những vi phạm còn nể nang, không nghiêm túc. 

Kế thừa, phát huy những kết quả đã đạt được, quyết tâm khắc phục những hạn chế, tồn tại trong văn hóa nêu gương của cán bộ, đảng viên toàn Đảng bộ tỉnh, thiết nghĩ mỗi cán bộ, đảng viên và cấp ủy đảng các cấp trong giai đoạn hiện nay cần thực hiện tốt hơn một số nội dung sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho toàn dân và nhất là với đội ngũ cán bộ, đảng viên để mọi người tự học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách chủ tịch Hồ Chí Minh một cách chủ động, tự giác, thường xuyên. Trong đó, cần phải đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức tuyên truyền để mọi người dễ hiểu, dễ thực hiện. Đối với các tổ chức Đảng thì chi bộ phải là nơi đảng viên thường xuyên nghiên cứu, trao đổi, học tập về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác. Lấy chi bộ là cơ sở để tổ chức học tập và xây dựng kế hoạch làm theo các nội dung chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Hai là, quy định rõ và có cơ chế giám sát chặt chẽ trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong việc nêu gương. Quy định cụ thể: Người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị vừa phải có trách nhiệm nêu gương, vừa phải chịu trách nhiệm phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trong tổ chức mình lãnh đạo, phụ trách. Kiên quyết và kịp thời cho thôi chức đối với người đứng đầu thiếu gương mẫu, không hoàn thành nhiệm vụ được giao, vi phạm kỷ luật Đảng; không thực hiện việc “xử lý nôi bộ”, điều chuyển lên trên đối với người đứng đầu vi phạm kỷ luật, vi phạm pháp luật. Xây dựng tiêu chí đánh giá, xác định tư cách của người đứng đầu, trong đó quy định rõ người đứng đầu phải liên đới chịu trách nhiệm về việc cán bộ thuộc tổ chức mình lãnh đạo, phụ trách không thực hiện trách nhiệm nêu gương.

Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kiên quyết xử lý cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước. Trước đây, một số quy định về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm còn mang tính chất chung chung, chưa bao quát hết phạm vi và các khuyết điểm, vi phạm của đảng viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao. Từ ngày 15-11-2017, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 102- QĐ/TW về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm thay thế Quy định số 181- QĐ/TW ban hành ngày 30-3-2013, có kế thừa những nội dung cơ bản của Quy định số 181-QĐ/TW, đồng thời sửa đổi, bổ sung một số nội dung vi phạm và quy định rất rõ các hình thức kỷ luật đối với đảng viên, phù hợp tình hình thực tế vi phạm của đảng viên. Căn cứ vào quy định của Đảng, các cấp ủy đảng cần quyết liệt hơn trong công tác kiểm tra, giám sát đối với đảng viên. Việc kiểm tra, giám sát đối với đảng viên không chỉ trong công việc, ở công sở mà phải mọi lúc, mọi nơi. Bởi vậy, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy nơi đảng viên công tác với cấp ủy, chính quyền nơi đảng viên cư trú. Đồng thời, nâng cao hơn nữa năng lực giám sát của tổ chức Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội đối với các hoạt động của đảng viên. Bên cạnh đó, phát huy hơn nữa vai trò của báo chí, truyền thông trong việc tham gia giám sát cán bộ, đảng viên.

Bốn là, bồi dưỡng và nhân rộng các gương điển hình tiên tiến để tạo sự lan tỏa thành phong trào sâu rộng trong xã hội. Có hình thức khen thưởng xứng đáng đối với các tập thể, cá nhân tích cực và xuất sắc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tham gia các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng tổ chức đảng và đoàn thể trong sạch vững mạnh. Trong việc lựa chọn để nêu gương, chú ý những tấm gương những người mặc dù làm những công việc bình thường nhưng thật sự điển hình tiên tiến, thật sự tận tâm, tận lực vì công việc, vì tập thể tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân để có sức lay động và lan tỏa trong đời sống xã hội, ./.

Dương Ngô Ninh

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bắc Giang