Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2009, được xem là phao cứu sinh cho người lao động bị mất việc làm. Thế nhưng đến nay, nhiều lao động mất việc vẫn không thể nhận được nguồn bảo hiểm này bởi nhiều lý do khác nhau, điển hình là những bất cập trong quy định giữa BHTN và bảo hiểm xã hội (BHXH) đã tạo ra rào cản.
Lao động nữ rất cần được hưởng sự ưu đãi.
Quá nhiêu khê
Theo Sở LĐ-TB&XH TP Hồ Chí Minh, hiện có khoảng 1,5 triệu lao động tham gia BHXH, trong đó hơn 1,27 triệu người tham gia BHTN. Hiện nay số người lao động mất việc, nghỉ việc đến các văn phòng chi trả BHTN để đăng ký là 7.155 người, trong đó có 3.540 người nộp hồ sơ đã được hưởng, 1.771 người đang chờ ra quyết định và 1.178 người đủ điều kiện chuyển hưởng BHTN về quê.
Khi tham gia BHTN, người lao động được hưởng khá nhiều quyền lợi như được hỗ trợ tiền mặt, tạo điều kiện học nghề, tư vấn và giới thiệu việc làm, bảo hiểm y tế… đó thật sự là niềm mơ ước của những người "sa cơ lỡ vận". Thế nhưng, quy định của Luật BHTN lại quá khắc nghiệt; đó là quy định: trong vòng 7 ngày kể từ ngày mất việc, chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động phải đăng ký thất nghiệp; 15 ngày sau đó, người lao động phải nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Như vậy chỉ trong vòng 22 ngày người lao động phải hoàn tất hồ sơ, nếu không sẽ bị từ chối hưởng trợ cấp thất nghiệp. Vì vậy không ít người lao động mất việc bị từ chối hưởng quyền lợi này. Chị Phan Thị Hòa (quê Quảng Ngãi) cho biết, chị nghỉ việc được 6 tháng ở một công ty TNHH may mặc tại quận Gò Vấp. Tuy nhiên, đến nay chị mới biết có trợ cấp thất nghiệp nhưng do thời gian mất việc đã lâu, vả lại chị không rõ về thủ tục, nên giờ muốn đăng ký cũng không được.
Bên cạnh đó, quy định về thời gian nộp sổ BHXH cũng là một rào cản khiến người lao động khó tiếp cận trợ cấp từ BHTN. Theo Luật BHXH, trong vòng 30 ngày kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, cơ quan BHXH chốt sổ BHXH cho người lao động. Trong khi đó, chỉ có 15 ngày, kể từ khi đăng ký, người lao động phải nộp sổ BHXH có xác nhận thời gian tham gia BHTN mới được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Vì thế nhiều lúc người lao động chưa kịp nhận sổ thì đã hết thời gian nộp sổ BHXH để đăng ký BHTN nên không ít người đành bỏ. Tất cả những quy định thiếu tính đồng bộ này đã làm khó, khiến nhiều người lao động mất trắng các khoản trợ cấp thất nghiệp mà lẽ ra họ phải được hưởng.
Tháo gỡ ra sao?
Ông Nguyễn Văn Xê, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP cho biết: Ngay sau khi quá trình thực hiện BHTN xảy ra một số vướng mắc, Sở đã làm việc với BHXH TP và thông báo đến các doanh nghiệp về quy trình chốt sổ trả sổ BHXH. Theo đó, sau khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan BHXH TP sẽ chốt sổ cho người lao động tối đa 25 ngày, giảm bớt 5 ngày so với quy định. Cũng theo ông Xê, BHXH TP hứa sẽ có những biện pháp linh động trong việc chốt sổ BHXH. Chẳng hạn những đối tượng đăng ký trợ cấp thất nghiệp sẽ được BHXH chốt trong vòng 10 ngày kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ. Với thời gian trên thì người lao động sẽ bảo đảm được thời gian nộp sổ BHXH để đăng ký nhận BHTN.
Mặt khác, đối với các doanh nghiệp nợ BHXH và BHTN, cơ quan BHXH sẽ chấp nhận cho những doanh nghiệp nợ BHXH với một tháng phải được chốt sổ để người lao động hưởng BHTN. Nếu nợ dưới 3 tháng, doanh nghiệp phải cam kết trả nợ mới được chốt sổ. Tuy nhiên cũng có những vấn đề phát sinh trong việc chi trả BHTN không nằm trong tầm kiểm soát của sở, đó là các doanh nghiệp thuộc đối tượng phải tham gia BHTN, nhưng trốn đóng BHTN, dù hằng tháng vẫn thu của người lao động. Do đó, vấn đề quan trọng hiện nay là phải tuyên truyền cho người thất nghiệp biết thời điểm đăng ký để sớm được hỗ trợ ổn định cuộc sống sau thời gian bị mất việc làm./.
(Theo HNM)