Đại sứ Lê Công Phụng đã có nhận xét như vậy trong cuộc trả lời phỏng vấn của Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam và Đài Tiếng nói Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 15 năm ngày bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ (12/7/1995-12/7/2010).

Đánh giá về mối quan hệ Việt-Mỹ trong 15 năm qua, Đại sứ Lê Công Phụng nói rằng đây là mối quan hệ khá đặc biệt. Hai nước đã trải qua một thời kỳ thăng trầm trước đây, đặc biệt là những di sản của chiến tranh và nếu nhìn lại quãng thời gian những năm 90 của thế kỷ trước và những năm đầu của thế kỷ 21 thì không thể tưởng tượng được rằng mối quan hệ Việt-Mỹ cho đến ngày hôm nay đã phát triển tốt đẹp và thuận lợi như vậy.

Do đặc thù mối quan hệ song phương nên cả Việt Nam và Mỹ đều ý thức được rằng tuy quan hệ trong lịch sử có trục trặc, song nhu cầu lớn của hai dân tộc, hai nước là phải thắt chặt quan hệ, thúc đẩy hợp tác, tăng cường hữu nghị vì lợi ích của nhân dân hai nước và rộng hơn nữa là vì hòa bình, ổn định, an ninh trong khu vực cũng như trên toàn thế giới.

Đại sứ Lê Công Phụng khẳng định tuy mới có 15 năm bình thường hóa, trải qua ba đời tổng thống Mỹ là Bill Cinton, George Bush và hiện nay là Barack Obama, nhưng lãnh đạo hai nước đều quyết tâm thúc đẩy quan hệ song phương và đây là một chính sách xuyên suốt trong các đời tổng thống của Mỹ.

Theo Đại sứ Lê Công Phụng, trong thời gian 15 năm qua, quan hệ Việt-Mỹ đã ghi nhận các những tiến triển nhanh trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế, thương mại và đầu tư, tiếp theo là lĩnh vực khoa học-công nghệ và giáo dục.

Về kinh tế-thương mại, khi Việt Nam và Mỹ ký hiệp định thương mại song phương năm 2000, kim ngạch buôn bán giữa hai nước (kể cả trực tiếp và thông qua các công ty của Mỹ ở các nước khác) chỉ đạt khoảng 600 triệu USD, và tăng lên mức 1,2 tỷ USD năm 2001 nhưng đến năm 2009 con số này đã tăng lên và đạt khoảng 15 tỷ USD.

Mỹ cũng đã tích cực ủng hộ Việt Nam tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đồng ý trao cho Việt Nam Cơ chế Tối huệ quốc và hiện nay theo yêu cầu của Việt Nam, phía Mỹ đang tích cực xem xét cho Việt Nam hưởng cơ chế ưu đãi về thuế quan... Năm 2009, mặc dù bị tác động mạnh mẽ của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới, Mỹ vẫn là một trong những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam.

Về giáo dục, hiện có khoảng 13.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Mỹ. Việt Nam chủ trương tiếp tục tạo điều kiện cho sinh viên đại học cũng như sau đại học sang Mỹ học tập. Hiện Chính phủ Việt Nam đang chủ trương nâng cấp các trường đại học Việt Nam cả về tổ chức và chất lượng. Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong lĩnh vực này và Mỹ cũng sẵn sàng hỗ trợ để xây dựng các trường đại học của Mỹ ở Việt Nam hoặc các trường đại học Việt-Mỹ trên đất Việt Nam.

Về lĩnh vực hợp tác an ninh-quốc phòng, Đại sứ Lê Công Phụng cho rằng đây là một lĩnh vực nhạy cảm. Tuy nhiên, với quyết tâm gác lại quá khứ, nhìn về tương lai của lãnh đạo và nhân dân Việt Nam cũng như sự nỗ lực của cả hai bên, quan hệ hợp tác đã đạt được những kết quả tích cực.

Việt Nam và Mỹ đã nhất trí thiết lập cơ chế đối thoại chiến lược về an ninh-quốc phòng và cho đến nay đã tiến hành được ba vòng đối thoại. Việt Nam là một trong số rất ít các nước ở Đông Nam Á có cơ chế này với Mỹ.

Theo Đại sứ Lê Công Phụng, nếu an ninh quốc phòng được hợp tác tốt thì quan hệ chính trị, kinh tế, đầu tư sẽ được đẩy mạnh, giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau và hợp tác về an ninh-quốc phòng.

Đề cập đến những khác biệt giữa hai bên trên một số lĩnh vực, Đại sứ Lê Công Phụng nói rằng đó là những khác biệt trong quá trình phát triển, thúc đẩy quan hệ giữa hai quốc gia. Trong bối cảnh hai nước quyết tâm tăng cường quan hệ và sự hiểu biết lẫn nhau ngày càng sâu sắc hơn, những khác biệt hiện nay không phải là trở ngại và hai bên có thể cùng bàn thảo để giải quyết.

Đại sứ Lê Công Phụng nêu rõ dịp 15 năm này là hết sức quan trọng, giúp khẳng định những điều tốt đẹp hai bên đã làm được, đồng thời xác định những khác biệt để thúc đẩy, phát huy cái tốt đồng thời tạo cơ sở để hai nước cùng bàn thảo, chia sẻ lập trường, tăng cường sự hiểu biết tiến tới dần thu hẹp và xử lý những bất đồng hiện nay.

Đánh giá về cộng đồng người Việt tại Mỹ, Đại sứ Lê Công Phụng nêu rõ đây là cộng đồng người Việt lớn nhất ở nước ngoài. Thống kê cho thấy hiện có khoảng hơn 1,7 triệu người Việt đang sinh sống và làm việc tại Mỹ, song con số thực tế có thể lên tới gần 2 triệu.

Theo Đại sứ Lê Công Phụng, những người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Mỹ đều cố gắng duy trì bản sắc văn hóa, tính dân tộc của con người Việt Nam. Về tổng thể, đại bộ phận cộng đồng người Việt tại Mỹ luôn hướng về Tổ quốc. Những người Việt Nam ở Mỹ là một trong những người đi đầu trong việc thúc đẩy bình thường hóa quan hệ song phương cũng như hỗ trợ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Chỉ có một số người do biến cố lịch sử vẫn còn những quan điểm khác nhau thậm chí hận thù, có những hành động chống lại đất nước, chống lại dân tộc.

Tuy nhiên, Đại sứ nhấn mạnh, trong 15 năm qua kể từ khi bình thường hóa quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ, khi mối quan hệ song phương càng phát triển, trong cộng đồng người Việt đã ghi nhận những chuyển biến rõ rệt, số lượng chống đối ngày càng ít đi.

Có hai lý do, đó là việc Mỹ và chính quyền Mỹ tuyên bố hợp tác hữu nghị với Việt Nam đã buộc những người Mỹ gốc Việt có tư tưởng chống dân tộc phải suy nghĩ và thay đổi. Thứ hai là những chính sách, đường lối của Đảng và Nhà nước để hỗ trợ giúp đỡ cộng đồng người Việt ở nước ngoài, kể cả tại Mỹ, đã tác động rất mạnh đến tâm tư suy nghĩ của cộng đồng người Việt ở đây./.