Cuốn sách tái bản được thực hiện bằng 3 thứ tiếng: Tiếng Anh,Tiếng Pháp và Tiếng Việt với 4.200 bức tranh được phục chế và in lại bằng kỹ thuật số hiện đại.

Trong buổi họp báo giới thiệu cuốn sách, hai phó giáo sư (PGS) Olivier Tessier và Philippe Le Failler  đã giới thiệu công đoạn thực hiện tái bản cuốn sách "Kỹ thuật của người An Nam" của Henri Oger và những giá trị văn hóa mà cuốn sách mang lại. Hai vị PSG này đã viết lời tựa giới thiệu về tác giả, hoàn cảnh xuất xứ của tác phẩm cũng như những điều thú vị mà họ lượm nhặt được trong quá trình thực hiện.

Tác phẩm "Kỹ thuật của người An Nam" là một công trình nghiên cứu hoàn toàn mới về văn minh vật chất của người Việt Nam đầu thế kỷ XX được thực hiện dưới dạng sách tranh in trên giấy dó. Trong hai năm 1908 - 1909, tác giả Henri Oger đã cùng một vài họa sỹ Việt đi khắp các phố phường Hà Nội, cũng như vùng ngoại thành nhằm thống kê và tìm hiểu sự đa dạng của các ngành công thương nghiệp phổ biển ở đây như làm giấy, dệt vải, vẽ tranh, buôn bán… cho đến những công việc hàng ngày của người Việt đầu thế kỷ XX như làm bánh chưng, gánh hàng rong, làm nông nghiệp… và cả những thói quen, nếp sinh hoạt, các hoạt động vui chơi như: hái dừa, thổi sáo, chơi đàn… Xem những bức tranh được tái bản từ cuốn "Kỹ thuật của người An Nam" sẽ thấy tác giả Henri Oger đã không bỏ qua một khía cạnh nào của cuộc sống riêng và chung lúc bấy giờ. Ông đã thực hiện 4.200 bức ảnh và in bằng phương pháp độc bản trên 700 bản khắc gỗ.

Theo hai vị PGS thực hiện tái bản, để thực hiện được 4.200 bức ảnh này, Henri Oger đã phải nhờ đến 3 người bạn Việt Nam thực hiện vẽ và sau đó là in trên giấy dó. Lần xuất bản đầu tiên cuốn sách chỉ in 60 bản gốc và đến nay thì đã thất lạc. "Công nghệ in bằng bản khắc gỗ rất phức tạp và kỳ công, vì thế việc thực hiện phương pháp này với một số lượng lớn bức vẽ trong một cuốn sách là một điều đáng ngạc nhiên. Có thể nói, cuốn "Kỹ thuật của người An Nam" là tác phẩm duy nhất lúc bấy giờ thực hiện cách làm này. Tuy nhiên, vào thời điểm cách đây 1 thế kỷ thì cuốn sách cũng chưa gây được tiếng vang có lẽ do hoàn cảnh lịch sử và một phần bởi cuốn sách được làm từ khá sớm nên sau này ít người biết đến" - PGS Olivier Tessier nhận định.

Để thực hiện việc tái bản cuốn sách, hai vị PGS của Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp đã phải cất công đi tìm bản gốc và đã gặp không ít khó khăn vì bản gốc đã bị thất lạc sau 1 thế kỷ. Một bản được lưu tại Thư viện Quốc gia thì không đầy đủ dữ liệu, Olivier Tessier và Philippe Le Failler đã phải tìm đến thư viện Khoa học Tổng hợp của TP.HCM để tìm bản có đầy đủ các bức hình hơn. Hiện nay, những người thực hiện tái bản cũng chưa tìm thấy những bản khắc gỗ thực hiện in cuốn sách. Theo lời phỏng đoán của hai PGS thì khoảng những năm 50 thế kỷ trước, vợ góa của Heri Oger đã bán gia tài của chồng, trong đó có những bản khắc gỗ cuốn sách cho một trường Đại học ở Nhật.

Công đoạn tái bản thực hiện theo 2 bước: đầu tiên là làm sạch tấm hình bởi theo thời gian những bức tranh trên giấy dó đã phai mờ và cũ; Bước thứ hai là thực hiện số hóa các hình vẽ để rồi in lên giấy. Tác phẩm tái bản có nhiều điểm khác bản gốc khi hai PGS đã phải sắp xếp lại 4.200 bức hình theo từng chủ đề nhất định, sau đó là minh họa bằng lời các hình vẽ. Với sự giúp đỡ của anh Nguyễn Văn Nguyên (Viện Hán Nôm) dịch chữ Hán Nôm của bản gốc, những người thực hiện tái bản cuốn sách đã dịch bản gốc ra tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Việt.

Hiện nay, cuốn sách tái bản đã ra mắt bạn đọc. Nói về việc bản quyền của cuốn sách, PGS Philippe Le Failler cho biết, việc sử dụng tranh, ảnh ở bản gốc sẽ không gặp vấn đề gì vì tác phẩm này đã có "tuổi thọ" 100 tuổi, nhưng nếu ai sử dụng tranh, ảnh trong tác phẩm tái bản vào mục đích in ấn hoặc tái bản tiếp thì phải hỏi ý kiến những người thực hiện. Cùng với việc tái xuất bản cuốn sách "Kỹ thuật của người An Nam", nhóm thực hiện cũng thực hiện một DVD về cuốn sách./.

(Theo: HNM)