“Trở thành Trung tâm thông tin, học tập và văn hóa tại địa phương”, là hướng phát triển mới của Thư viện Công cộng (TVCC) và Bưu điện Văn hóa xã (BĐVHX)- đó là mục tiêu của Dự án “Nâng cao khả năng sử dụng máy tính và truy cập Internet công cộng tại Việt Nam” do Quỹ Bill & Melinda Gates tài trợ.

“Qua Internet em có thể tìm hiểu được rất nhiều tài liệu để học tập, hoặc kiến thức về các lĩnh vực khác trong cuộc sống. Cũng nhờ vào Internet, nhiều người đã đến đây tìm được các thông tin mới không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới” – những chia sẻ của Lê Phương Thảo, sinh viên K18, trường Đại học Hà Tĩnh trong một buổi đến Thư viện tỉnh Hà Tĩnh cũng là ý kiến khá phổ biến của nhiều người khi đến với Thư viện này.

Nhờ có máy tính, có Internet, họ có thể nhanh chóng tìm được những thông tin hữu ích phục vụ cho học tập, làm việc, hay đơn giản hơn là giải trí và nắm bắt những diễn biến sôi động hàng ngày, hàng giờ ở trong nước và trên thế giới.

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, nhu cầu và cách thức tiếp cận thông tin của người dân đang thay đổi mạnh mẽ. Với các điểm TVCC và BĐVHX hiện tại, việc đáp ứng nhu cầu thông tin cho người dân vẫn chưa được như mong muốn, nhất là ở tuyến huyện và tuyến xã. Lý do chủ yếu là cơ sở hạ tầng còn nghèo nàn, tài liệu chủ yếu là văn bản dạng giấy, còn sơ sài và không cập nhật liên tục, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các dịch vụ còn hạn chế…

Trước những bất cập của các điểm TVCC và BĐVHX, một hướng phát triển mới đang được xây dựng. Theo đó, TVCC sẽ trở thành những “Trung tâm thông tin, học tập, văn hóa hữu ích, thân thiện và bình đẳng, tạo điều kiện cho việc học tập suốt đời của người dân địa phương”. BĐVHX cũng sẽ trở thành “Trung tâm thông tin cộng đồng và ngôi nhà văn hóa chung cho người dân ở vùng nông thôn, góp phần nâng cao dân trí, cải thiện đời sống kinh tế, văn hóa, tinh thần của người dân nông thôn”.

Thông qua việc cung cấp, lắp đặt máy tính nối mạng internet băng thông rộng và thiết bị phụ trợ, đào tạo kỹ năng cho các cán bộ quản lý, nhân viên của các TVCC và điểm BĐVHX, Dự án sẽ giúp nâng cao năng lực phục vụ và cách thức cung cấp thông tin qua máy tính và Internet. Nhờ có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, các dịch vụ tại TVCC và BĐVHX được đổi mới căn bản. Người dân được truy nhập máy tính công cộng, cung cấp thông tin, hỗ trợ học tập, văn hóa giải trí và dịch vụ cho các nhóm chuyên biệt.

Những đổi thay bước đầu tại các điểm TVCC và BĐVHX đã được ghi nhận tại nhiều địa phương triển khai Dự án. Anh Nguyễn Phát Lợi ở xã Đồng Tâm, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước chia sẻ, “Từ ngày có internet ở BĐVHX, người dân thấy tiện lợi hơn rất nhiều. Máy tốt, chi phí thấp hơn, đi lại thuận tiện nên khi cần thông tin gì là chúng tôi đến đây để tìm kiếm”.

Đến nay, Dự án “Nâng cao khả năng sử dụng máy tính và truy nhập Internet công cộng tại Việt Nam” đã hoàn thành việc lắp đặt trang thiết bị cho hơn 600 Thư viện các cấp và BĐVHX tại 12 tỉnh, thành trên cả nước.

Theo thống kê tại các tỉnh, thành được triển khai Dự án, trong quý I năm 2013, tỉ lệ sử dụng máy tính và truy cập Internet tại các TVCC tỉnh là 4,8 giờ/điểm/ngày; tại BĐVHX là 6,7 giờ/điểm/ngày; tổng thời gian truy cập là 330.000 giờ.

Theo ông Phan Hữu Phong, Giám đốc Ban Quản lý Dự án, để phát huy tốt nhất hiệu quả của những trang thiết bị đã được lắp đặt, trong thời gian tới, Dự án sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động như: Ngày hội Internet, Internet với Phụ nữ, Internet với thanh niên, sự kiện phối hợp với sinh viên tình nguyện… định hướng, hướng dẫn cho người dân cách thức sử dụng máy tính và internet hiệu quả, giúp người dân hiểu rõ hơn về những lợi ích mà công nghệ thông tin có thể mang lại, trong đó có việc đưa TVCC và BĐVHX trở thành điểm đến không thể thiếu với người dân nông thôn với vai trò là “Trung tâm thông tin, học tập và văn hóa tại địa phương”.