Tại Hội nghị gặp mặt các đồng chí tham gia cấp ủy trong nhà tù và trại giam của địch thời kỳ chống Mỹ cứu nước  (1954 – 1975) do Ban Bí thư tổ chức tại Hà Nội vào ngày 10-12, Trưởng ban liên lạc tù binh Việt Nam Phạm Bá Lữ xúc động khi nhớ lại những ngày tháng ở trại giam tù binh cộng sản Việt Nam - Phú Quốc, nhớ về tổ chức Đảng trong hệ thống nhà tù và trại giam tù binh trong thời kỳ đó. Hình ảnh trại giam Phú Quốc cứ hiển hiện với toàn bộ các phòng giam đều vách, mái tôn với cột, vì kèo sắt, nhưng bao xung quanh thì kiên cố, chắc chắn với hàng chục lớp rào kẽm gai đủ loại mìn sáng, mìn nổ dày đặc. Hệ thống đèn chiếu sáng tạo ánh sáng hơn cả ban ngày. Ngoài ra, có chó bẹc giê cùng quân cảnh canh giữ và tuần tra liên tục ngày đêm.

 “Tuy trại giam chỉ tồn tại trong 80 tháng (từ tháng 7/1967 – 3/1973), nhưng nơi đây Mỹ – Ngụy đã giam giữ hơn 40.000 tù binh; hơn 4000 người đã chết vì khảo tra, đánh đập với hơn 45 kiểu tra tấn từ thời trung cổ đến hiện đại; trắng trợn nổ súng vào các khu giam hủy diệt người tù. Điển hình là chúng đã bắn thẳng vào Phân khu B8 tối ngày 6/5/1972 làm chết và bị thương 148 tù binh. Tàn độc hơn chúng đã bí mật thủ tiêu, chôn sống, thả biển tù binh. Năm 2008 và 2009, đội K92 Kiên Giang đã khai quật một hố chôn tập thể có hố 513 hài cốt, có hố 508 hài cốt… Đau xót hơn, còn bao nhiêu hài cốt nữa chúng ta chưa tìm được”. - Đồng chí Phạm Bá Lữ run run khi về trại giam tù binh cộng sản Việt Nam – Phú Quốc.

Với mức độ ác liệt như vậy, các đảng viên trong nhà tù đã tập hợp nhau lại một cách tự giác, thu hút rất tự nhiên như nam châm với sắt thép để đấu tranh và lãnh đạo quần chúng đấu tranh chống địch. Thật vui mừng làm sao, kẻ thù càng hung hãn, thì tổ đảng càng dũng mãnh, chặt chẽ. Một trong các nhiệm vụ trọng tâm của các tổ chức đảng ở trong tù là giáo dục tư tưởng – chính trị. Những bài học quý báu được anh em đồng chí trong trại giam truyền tai nhau là: “Trung với Đảng, hiếu với dân…”. Hay tinh thần bài thơ Nhật ký trong tù của Bác Hồ kính yêu:

"Thân thể ở trong lao

Tinh thần ở ngoài lao

Muốn nên sự nghiệp lớn

Tinh thần càng phải cao" là kim chỉ nam cho các an hem. Từ đó, rèn luyện giáo dục tinh thần đoàn kết gắn bó máu thịt, lòng trung thành với Đảng với cách mạng và niềm tin sắt đá vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.

Gặp lại các đồng chí, đồng đội của mình tại Hội nghị lần này, đồng chí Phạm Bá Lữ chia sẻ: “Chỉ có thể lấy những lời thơ của nhà thơ Tố Hữu để bày tỏ cho hình ảnh của chúng tôi lúc đó:

Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu

Dấn thân vô là phải chịu tù đày

Là gươm kề tận cổ, súng kề tai,

Là thân sống chỉ coi còn một nửa…

Sự chiến đấu kiên cường trong hoàn cảnh khốc liệt của đảng viên và quần chúng tù binh Phú Quốc đã không phụ lòng tin của Đảng và Bác. Cuộc đối đầu giữa một bên là cả thế lực đen tối, vũ khí, dụng cụ tra tấn, trang thiết bị hiện đại, hệ thống hàng rào kẽm gai bao vây siết chặt người tù, sẵn sàng đánh đập, khủng bố và nổ súng bất cứ lúc nào, với một bên là người tù chỉ có hai bàn tay trắng, chỉ có khối óc và trái tim của người cộng sản, của anh Bộ đội cụ Hồ đã chứng minh cho chiến thắng chính nghĩa của dân tộc Việt Nam”.

Đồng chí Phạm Bá Lữ cũng cho biết, trong hoàn cảnh khốc liệt như thế, tổ chức đảng trong hệ thống nhà tù, trại giam thời kỳ chống Mỹ cứu nước vẫn được duy trì và vững mạnh, ngày càng phát triển. Những bài học, những kinh nghiệm quý báu thời kỳ đó vẫn rất hữu dụng trong xây dựng tổ chức đảng cơ sở vững mạnh hiện nay.

Trước hết, đảng viên phải luôn là người gương mẫu, đi đầu. Ngay trong sống chết với kẻ thù, đảng viên luôn phải là người đi đầu, không sợ hy sinh gian khổ thì quần chúng mới noi theo. Trong thời đại hiện nay, đảng viên cũng phải là người gương mẫu đi đầu, lo cho cuộc sống của nhân dân, hoàn thành nhiệm vụ Đảng giao cho thì mới là người đảng viên chân chính, là hạt nhân để xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh.

Hai là, xây dựng và củng cố sức mạnh đoàn kết trong Đảng. Đoàn kết là sức mạnh, là sự sống còn của tổ chức Đảng. Đoàn kết trong nội bộ chi bộ, đảng bộ, đoàn kết với tất cả tù nhân thành một khối vững chắc để đương đầu được với kẻ thù. Kinh nghiệm cho thấy ở nơi nào, ở một phân khu có 2 đến 3 đảng ủy hoặc liên chi ủy nhưng có sự tranh giành quần chúng, nói xấu lẫn nhau thì nơi đó tiến hành các cuộc đấu tranh thường bị kẻ thù đàn áp, tổn thất, không giành được thắng lợi.

Đoàn kết cũng là sức mạnh, tiền đề, đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn thâm độc của các thế lực thù địch hiện nay. Từ đoàn kết trong nội bộ đảng sẽ đoàn kết trong nhân dân, Đảng viên sẽ được nhân dân tín nhiệm. Mất đoàn kết trong Đảng đồng nghĩa với việc làm mất đoàn kết trong dân, mất niềm tin với Đảng.

Ba là, người đảng viên phải luôn tự ý thức nâng cao trình độ để có thể hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Ở trong trại giam Phú Quốc, bản thân các tù binh chịu đựng muôn vàn sự tra tấn ác liệt những vẫn luôn ý thức nâng cao trình độ hiểu biết chính trị, và những kiến thức khác để sau khi ra khỏi trại giam, có thể tiếp tục hoạt động cách mạng. Ví dụ, học cách sử dụng súng, học những kiến thức về băng bó, sơ cứu để tự bảo vệ bản thân mình.

Theo Trưởng ban liên lạc tù binh Việt Nam Phạm Bá Lữ, những bài học trên đây cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Mỗi đảng viên phải luôn gương mẫu đi đầu trong cuộc đấu tranh với địch, sẵn sàng hy sinh bản thân mình để bảo vệ Đảng, bảo vệ  đồng đội thì quần chúng mới tin tưởng và đi theo. Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức, tác phong và tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay là việc làm suốt đời, chính là để mỗi đảng viên chúng ta không ngừng tu dưỡng rèn luyện mình xứng đáng là đảng viên cộng sản chân chính của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.

Thu Hằng