Lào Cai là tỉnh vùng cao, biên giới phía Bắc Tổ quốc với gần 200 km đường biên giới giáp tỉnh Vân Nam - Trung Quốc, có một cửa khẩu quốc tế và bốn cặp cửa khẩu phụ. Dân số toàn tỉnh hiện có gần 60 vạnngười, gồm 25 dân tộc anh em chung sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 64,09%. Với diện tích tự nhiên 6.383,89 km², do địa hình chia cắt mạnh nên kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trong tỉnh nhìn chung còn thấp kém, giao thông đi lại khó khăn…

Hiện nay toàn tỉnh có 8 huyện, 1 thành phố, với 164 xã, phường, thị trấn, trong đó có 95 xã thuộc diện 135, có 3 huyện được hưởng chính sách (Nghị quyết 30a của Chính phủ). So với cả nước đến nay Lào Cai vẫn còn là một tỉnh nghèo, GDP bình quân đầu người mới bằng 50% của cả nước; tỷ lệ hộ nghèo còn ở mức cao, trình độ dân trí không đồng đều, việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm so với yêu cầu. Cơ sở vật chất: phòng học, trạm xá, giao thông nông thôn, nước ăn, thuỷ lợi ở vùng cao, vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc còn nhiều khó khăn…

Được thụ hưởng từ chương trình 135 giai đoạn II (2006-2010) và việc lồng ghép các Chương trình mục tiêu quốc gia và dự án giảm nghèo trên địa bàn các xã, thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn, những năm gần đây diện mạo nông thôn Lào Cai ngày một được khởi sắc. Theo báo cáo của UBND tỉnh, tổng nguồn vốn Trung ương và ngân sách địa phương đầu tư cho Chương trình 135 giai đoạn II trên địa bàn tỉnh Lào Cai là 468 tỷ đồng. Nguồn lực đầu tư từ các chương trình, dự án, chương trình 135 cho 98 xã 135 và 34 xã vùng II có thôn đặc biệt khó khăn tính trung bình đạt mức khoảng 5 tỷ đồng/xã/năm

Dưới sự chỉ đạo của các bộ, ngành Trung ương, của Tỉnh uỷ, HĐND và UBND tỉnh; để nguồn vốn đầu tư hiệu quả, tỉnh Lào Cai đã dành 310 tỷ đồng cho xây dựng cơ sở hạ tầng, 64 tỷ đồng hỗ trợ phát triển sản xuất, 21 tỷ đồng cho dự án đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cán bộ xã, thôn và cộng đồng, 72 tỷ đồng để hỗ trợ dịch vụ, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân, trợ giúp pháp lý theo Quyết định 112 của Thủ tướng Chính phủ.

Với phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm các cơ quan, tổ chức xã hội và nhân dân đóng góp vào Chương trình 135 giai đoạn II là 53 tỷ đồng, số vốn này chủ yếu dành cho phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ phát triển sản xuất. Cụ thể đã hỗ trợ sản xuất được gần 102 ngàn lượt hộ nghèo, riêng năm 2009 đã hỗ trợ cho 33,6 ngàn hộ. Đối với Dự án phát triển cơ sở hạ tầng toàn tỉnh đã đầu tư xây dựng 414 danh mục công trình giao thông, thuỷ lợi, cấp nước sinh hoạt, cấp điện và công trình dân dụng cấp xã và 113 danh mục công trình xây dựng cơ bản ở các thôn, bản (tập trung vào các huyện Si Ma Cai, Mường Khương, Bắc Hà, Sa Pa). Đối với dự án nâng cao năng lực cán bộ xã, thôn và cộng đồng, đã in ấn 20.000 bộ tài liệu để cấp phát cho cán bộ cơ sở và cộng đồng. Kinh phí dành cho tổ chức đào tạo và bồi dưỡng gần 20 tỷ đồng. Hỗ trợ 45 tỷ đồng cho 51 ngàn lượt học sinh nghèo, 25 ngàn hộ được hỗ trợ cải thiện vệ sinh môi trường, 98 xã được hỗ trợ về văn hoá và trợ giúp pháp lý; nguồn vốn thuộc các dự án liên quan đến công tác xoá đói giảm nghèo và các chương trình mục tiêu quốc gia được phối hợp, quản lý chặt chẽ từ tỉnh đến các thôn, bản.

Có thể nói từ việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn thuộc Chương trình 135 giai đoạn II và các chương trình mục tiêu quốc gia khác đã góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh, diện mạo nông thôn ngày một thay da đổi thịt, nhất là ở các thôn, bản vùng cao, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn góp phần giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh, từ 41% năm 2006 đến hết năm 2009 tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm xuống còn 20,43%, (năm 2009 có 3.934 hộ thoát nghèo; riêng vùng 135 số hộ nghèo giảm từ 52,5% xuống còn 33,5%). Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 12%, thu nhập bình quân đầu người đạt 13 triệu đồng/người/năm, sản lượng lương thực toàn tỉnh năm 2009 đạt 216 nghìn tấn, thu ngân sách trên địa bàn đạt 1.600 tỷ đồng, tổng thu ngân sách địa phương đạt 4.745 tỷ đồng.

Các hoạt động văn hoá văn nghệ thể dục thể thao được chú trọng, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm xuống còn 26%. Công tác phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở đúng độ tuổi được duy trì. Đến nay toàn tỉnh có 94 trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia, toàn tỉnh đã có 5.224 phòng học được xây kiên cố. Năm 2009 đã tổ chức khởi công xây dựng 73/102 công trình ở 3 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính Phủ, hỗ trợ làm 4.200 ngôi nhà cho hộ nghèo theo Quyết định 167/QĐ-TTg. Giải quyết việc làm mới cho 9.000 lao động, đào tạo nghề cho 12.226 lượt người lao động...

Kết cấu hạ tầng vùng nông thôn được mở rộng, tình trạng di dịch cư tự do được giảm dần, niềm tin của nhân dân vào đường lối lãnh đạo, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước được nâng lên, góp phần tạo động lực để Lào Cai vươi lên trở thành một điểm sáng về phát triển kinh tế-xã hội vùng biên giới phía Bắc của Tổ quốc./.

Ngô Hữu Tường
Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Lào Cai