Ngày nay, xu thế toàn cầu hóa trên thế giới đang ảnh hưởng sâu sắc và toàn diện đến đời sống chính trị, xã hội, kinh tế, khoa học và công nghệ (KH&CN) trong các quốc gia. Đảng và Nhà nước ta chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế (HNKTQT) nhằm tranh thủ các cơ hội để phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững. HNKTQT là quá trình các nền kinh tế thế giời liên kết với nhau thành một thị trường chung thống nhất, được tổ chức chặt chẽ với những nguyên tắc chuẩn mực để cùng nhau hướng tới sự phối hợp hành động mang tính toàn cầu.

Việc xây dựng tiềm lực, cơ sở hạ tầng, nhân lực KH&CN đủ mạnh, đáp ứng các yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước cũng đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Thông qua HNKTQT, chúng ta có cơ hội để thu hút đầu tư nước ngoài, thu hút chuyên gia giỏi, đào tạo cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán bộ KH&CN đầu ngành. Nhờ những thành tựu KH&CN, thế giới đang trong quá trình chuyển từ nền văn minh công nghiệp sang thời đại thông tin, từ nền kinh tế dựa vào các nguồn lực tự nhiên sang nền kinh tế dựa vào tri thức. Kinh tế tri thức là lực lượng sản xuất của thế kỷ XXI, đặc trưng của nền kinh tế tri thức là thị trường chất xám, trong đó con người là vốn quý nhất. Tri thức là yếu tố quyết định của sản xuất, là động lực thúc đẩy sản xuất phát triển.

Trong hơn 20 năm đổi mới, xuất phát từ quan điểm con người là trung tâm, vừa là động lực, vừa là mục tiêu của sự phát triển, Đảng ta đã kiên trì thực hiện quan điểm đối với trí thức là phát huy năng lực, trí tuệ, dân chủ, trọng dụng nhân tài, khuyến khích các nhà khoa học phát minh, sáng tạo để cống hiến trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Đảng và Nhà Nước đã có nhiều chủ trương chính sách tạo điều kiện cho sự phát triển nhanh về số lượng, cơ cấu, chú trọng nâng cao chất lượng của đội ngũ trí thức.

Nhiều nghị quyết, chủ trương, chính sách được ban hành và triển khai thực hiện đã tạo động lực thúc đẩy lao động sáng tạo và cống hiến của đội ngũ trí thức.

Tuy nhiên, xây dựng đội ngũ trí thức của chúng ta vẫn còn một số hạn chế, nhược điểm. Hội nghị Trung ương 7 ( khoá X) đã phân tích rõ những hạn chế, nhược điểm như: chưa có chiến lược tổng thể xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức; một số chủ trương chính sách về trí thức chậm đi vào cuộc sống, một số không phù hợp với yêu cầu thực tiễn hoặc thiếu chế tài. Về công tác lãnh chủ đạo cũng chưa nhận thức đúng vai trò vị trí, đánh giá cũng như sử dụng trí thức có nòi, có lúc chưa đúng năng lực trình độ đản tới hạn chế sự cống hiến của trí thức. Trong quan hệ với trí thức còn ngại tiếp xúc, đối thoại, lắng nghe, thậm chí thiếu dân chủ. Cơ chế, chính sách tài chính trong hoạt động khoa học, công nghệ, văn hóa, văn nghệ còn nhiều bất cạp.

Hội nghị Trung ương 7 ( khoá X) đã đặt yêu cầu xây dựng đội ngũ trí thức trong bối cảnh quốc tế và trong nước những năm tới, khăng định thời đại ngày nay trí thức ngày càng giữ vai trò quyết định với sự phát triển của các quốc gia, dân tộc. Trí thức Việt Nam đang đứng trước những cơ hội mới, thời cơ lớn và những thách thức gay gắt.

Về quan điểm chỉ đạo, Nghị quyết Trung ương 7 đã khẳng định vai trò của trí thức là lực lượng lao động đặc biệt trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Việc xây dựng đội ngũ trí thức không chỉ đối với công nghiệp hoá, hiện đại hoá mà còn "trực tiếp nâng cao tầm trí tuệ của dân tộc sức mạnh của đất nước, năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng của hệ thống chính trị ". Việc xây dựng đội ngũ trí thức là trách nhiệm của toàn xã hội của cả hệ thống chính trị, trong đó trách nhiệm của Đảng và Nhà nước giữ vai trò quyết định. Trí thức có vinh dự, bổn phận không ngừng phấn đấu nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực chuyên môn. Đảng ta đã xác định quan điểm đối với lao động sáng tạo và tính đặc thù của trí thức là: thực hành dân chủ, tôn trọng và phát huy tự do tư tưởng trong hoạt động nghiên cứu, tạo môi trường thuận lợi, trọng dụng trí thức trên cơ sở đánh giá đúng phẩm chất năng lực và kết quả cống hiến.

Để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 7 (Khoá X), tôi tâm đắc và tin tưởng các nhiệm vụ, giải pháp lớn của Trung ương và được Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc cụ thể hoá phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương: hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của trí thức; thực hiện chính sách trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức; tạo chuyển biến căn bản trong đào tạo, bồi dưỡng trí thức; đề cao trách nhiệm của trí thức, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động các hội của trí thức và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, vai trò quản lý của chính quyền đối với đối ngũ trí thức của tỉnh.

Cụ thể hoá các nhóm gỉai pháp, nghị quyết đã xác đỉnh những nội dung có tính đột phá như: Ban hành quy chế dân chủ trong hoạt động khoa học và công nghệ, gíao dục và đào tạo, văn hoá và văn nghệ, bổ sung hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tạo điều kiện để trí thức tự khẳng định, cống hiến. Tổ chức các diễn đàn, đảm bảo quyền lợi, trách nhiệm của trí thức trong các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định các chủ trương, chính sách, các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Rà soát các chính sách hiện có, ban hành các cơ chế chính sách mới để trí thức được hưởng lợi ích tương xứng với giá trị kết quả lao động của mình. Hoàn thiện các cơ chế chính sách để động viên và sử dụng về chuyên môn, nghiệp vụ đối với trí thức có trình độ, năng lực và sức khoẻ khi đã hết tuổi lao động. Về sự lãnh đạo của Đảng đối với trí thức được xác định là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cấp uỷ, chính quyền các cấp, phát huy tài năng và trọng dụng những trí thức có phẩm chất tốt, có năng lực quản lý . Định kỳ đối thoại để lắng nghe ý kiến của đội ngũ trí thức góp ý về những vấn đề chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội.

Liên hiệp các Hội KH&KT Vĩnh Phúc là tổ chức chính trị - xã hội tự nguyện của đội ngũ trí thức hoạt động trên lĩnh vực KH&CN có nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết, điều hòa phối hợp hoạt động của các Hội thành viên, tạo điều kiện thuận lợi cho các Hội thành viên và đội ngũ trí thức KH&CN phát huy tiềm năng trí tuệ của mình để phục vụ trong sự nghiệp CNH-HĐH. Trí thức KH&CN Vĩnh Phúc đón nhận Nghị quyết Trung ương 7 ( Khoá X) vời niềm phấn khởi, hy vọng lớn lao, thông qua triền khai những hoạt động cụ thể, góp phần thiết thực đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống./.

Phạm Huy Thụy

Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT Vĩnh Phúc