Khái niệm công bằng xã hội không phải bỗng dưng mà có. Nó được xuất phát từ một truyền thống tốt đẹp của đạo lý ông cha: “Nhân nào quả nấy”, “Thiện giả thiện lai, ác giả ác báo”, “gái có công chồng chẳng phụ”... Tất cả đều gần gũi nhau ở một ý nghĩa: Con người ta sống ra sao, hành động thế nào thì sẽ nhận được kết quả (hoặc hậu quả) tương xứng. Người ta gieo gì sẽ gặt nấy. Cô Tấm thảo hiền chịu thương chịu khó, tử tế nết na dù có bị đày ải tủi cực, bị bọn ác cố ý trừ diệt nhưng cuối cùng trở thành hoàng hậu, được vua tin yêu sủng ái. Ngược lại mẹ con mụ dì ghẻ và Cám độc ác tàn bạo quyết tâm hãm hại Tấm đến cùng, rốt cuộc bị chết thảm hại. Đó là sự công bằng. Truyện Thach Sanh cũng vậy: Chàng đốn củi nghèo khổ nhưng nghĩa hiệp cuối cùng đã được làm phò mã. Còn tên Lý Thông gian manh quỷ quyệt rốt cuộc bị sét đánh chết, biến thành con bọ hung. Đó là sự công bằng. Đạo lý này luôn được thể hiện rõ ràng đậm nét trong văn học dân gian Việt Nam. Không có nó, tất cả sẽ bị đảo lộn. Chừng nào sự công bằng không được ngự trị trong cuộc sống, chừng đó còn lắm thứ lộn xộn và khó tránh được nhiễu loạn.

Nhìn vào xã hội Việt Nam hiện nay, chúng ta thấy điều cơ bản tốt đẹp đã có: Chế độ ưu việt, mọi người dân được làm chủ mình, không còn tình trạng nguời bóc lột người. Sau bao nỗ lực, Đảng ta đã quyết tâm phấn đấu dành được sự ưu việt trên mà trước khi có Đảng, người dân Việt Nam không thể được hưởng hạnh phúc ấy. Nhưng rồi lịch sử phát triển, xã hội biến đổi, nền kinh tế thị trường thời mở cửa có rất nhiều tác động đến mọi bình diện của xã hội. Không còn chỉ đơn giản là tất cả mọi ngươì cùng hướng tới việc quét sạch bóng quân xâm lược để dành độc lập tự do như trước mà bây giờ người ta có rất nhiều cuộc sống hoàn cảnh khác nhau. Sự phân hoá giàu nghèo trong xã hội ngày càng rõ; sự phân biệt đẳng cấp giữa người có quyền lực và những người dân bình thường cũng rõ rệt hơn. Công bằng xã hội đã không được duy trì và đây đó ngưòi ta đã thực thi những việc đầy tính chất bất công ngược lòng dân: Những chủ trương quyết sách của Đảng, Nhà nước luôn sáng suốt, đúng đắn, hợp với những quy luật biện chứng của phát triển xã hội, nhưng vẫn còn những ngành, những cấp không thực thi nghiêm chỉnh những chủ trương đó. Vẫn còn những “phụ mẫu”, “công bộc” của dân, hoặc là do trình độ còn hạn chế, bất cập với yêu cầu nhiệm vụ, hoặc là còn tà tâm... vẫn luôn đặt lợi ích cá nhân lên trên tất cả. Không phải là hiếm những trường hợp người có đức có tài không được trọng dụng, thậm chí bị ngược đãi, trong khi người bất tài, kém tâm lại được ngồi vào ghế quyền lực.v.v...

Tình trạng người làm việc nhiều lại hưởng thụ ít và ngược lại, người kém cỏi chỉ huy người tài giỏi, người có công bị bạc đãi trong khi kẻ phá hoại lại được tôn vinh không phải là không còn ở các địa phương, các giới, các ngành. Đó là sự nhức nhối, trăn trở của toàn Đảng toàn dân.

Nhưng để khắc phục tình trạng không công bằng, nhiều nơi đã giải quyết chia đều quyền lợi cho mọi người, cốt ý cho vui vẻ cả - từ thủ trưởng đóng góp nhiều cho cơ quan, làm việc mỗi ngày 14, 15 tiếng đồng hồ, quanh năm không có ngày nghỉ ngày lễ, đến ngươì nhân viên tạp vụ mỗi ngày chỉ cần quét dọn, làm vệ sinh, lo chè nước một lúc buổi sáng. Có khoản thưởng gì là công đoàn lo chủ trương chia đều. Người ta còn áp dụng kiểu ấy ở nhiều trường hợp khác. Tất cả như nhau bất kể mức độ hy sinh cống hiến đóng góp của thành viên rất khác nhau. Như vậy là san bằng, cào bằng chứ đâu phải là công bằng. Ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới, lương người thủ trưởng gấp hàng vài chục lần so với người có lương thấp nhất trong cơ quan. Và lương đó là công khai. Còn ở ta? Thường sự chênh lệch ấy chỉ là gấp đôi gấp ba lần. Chính vì sự bất hợp lý ấy nên nhiều vị “sếp” phải nghĩ tới những cách thu nhập thêm, không thể công khai. Và tham nhũng tiêu cực đã rất nhiều khởi nguồn từ đây.

Sự thiếu công bằng xã hội còn dẫn tới nhiều hậu quả khác mà sự lộn xộn bất tuân thủ pháp luật, sự xuất hiện tội phạm chính là những hệ quả tất yếu. Để đẩy lùi những mặt trái của xã hội, cách tốt nhất là hãy lấy lại công bằng cho xã hội, cho cộng đồng. Để làm tốt được việc này, sự đồng lòng, đồng sức của cả hệ thống chính trị và toàn dân là yếu tố quyết định/.

Trí Nguyện