Như
tại Hà Nội, dù năm 2016 đã là năm thứ ba liên tiếp thực hiện Năm trật
tự - văn minh đô thị nhưng thực tế, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng
vẫn diễn ra phổ biến, đến mức Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải phải thốt
lên: Vi phạm trật tự xây dựng rất gay vì không ngày nào, không nơi nào
không có vấn đề. Đặc biệt, có hiện tượng thanh tra xây dựng cố tình “bật
đèn xanh” cho xây dựng sai.
Minh
chứng điển hình cho nhận định này là sai phạm tại công trình số 8B Lê
Trực. Thủ tướng Chính phủ đã 3 lần chỉ đạo xử lý sai phạm nhưng đến nay
vẫn chưa xong. Trong buổi làm việc mới đây của Tổ công tác của Thủ tướng
Chính phủ với UBND TP Hà Nội về việc thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ,
Thủ tướng Chính phủ giao từ ngày 1.1 - 15.9, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn
phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng - Tổ trưởng Tổ công tác cho biết, việc phá
dỡ sai phạm như Thủ tướng giao là đến ngày 30.6 phải hoàn thành, nhưng
nay đã quá hạn 76 ngày. Nguyên nhân theo phân trần của Chủ tịch UBND
quận Ba Đình Đỗ Viết Bình là do việc cắt dầm, cột rất phức tạp, phải bảo
đảm an toàn cho người dân nên cần thêm thời gian. Như vậy là chưa biết
đến bao giờ những sai phạm tại đây mới được xử lý triệt để như câu hỏi
của Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Cắt bao nhiêu tầng? Còn bao nhiêu tầng?
Thời hạn tầng cuối cùng là bao lâu?
Vậy
thực tế, các cơ quan chức năng có biết những sai phạm này không? Xin
thưa là biết, công trình to hay nhỏ đều biết, thậm chí biết rất rõ.
Người dân chỉ cần hơi có “động tĩnh” là lập tức lực lượng thanh tra xây
dựng có mặt. Nhưng có mặt là một chuyện, còn việc có xử lý các sai phạm -
nếu có, hay không lại là chuyện hoàn toàn khác. Và rồi, điệp khúc chưa
biết, chưa nghe phản ánh; rồi sẽ cho kiểm tra và sẽ có biện pháp xử lý
nghiêm lại tiếp diễn… như dẫn chứng của Bí thư Thành ủy TP Đà Nẵng
Nguyễn Xuân Anh, xây dựng trái phép, không phép diễn ra phổ biến. Các
quận, huyện có dự án lớn thì tình trạng này diễn ra càng nhiều. Ông
Nguyễn Xuân Anh cũng nêu rõ: “Tôi từng ở địa phương nên tôi biết đội quy
tắc không thể không biết người dân xây nhà trái phép. Tiêu cực là có,
mỗi nhà trái phép vài chục triệu, lợi lộc “dữ” lắm, “họ” không chịu được
cám dỗ…”.
Như vậy, nguyên nhân sâu
xa dẫn đến tình trạng sai phạm trong xây dựng đô thị chính là việc thực
thi pháp luật chưa nghiêm minh, nghiêm khắc, công khai và bình đẳng. Từ
đó dẫn đến việc không ít cá nhân, tập thể có tâm lý cố tình xây sai phép
rồi nộp phạt để tồn tại; có làm sai thì cũng chẳng ai nói gì; rằng nếu
có chuyện thì “bôi trơn” là xong việc… Và quả thực đã có không ít vi
phạm được “xử lý” theo hướng này nên tình trạng vi phạm trật tự xây dựng
diễn ra ngày càng phổ biến và nghiêm trọng hơn là hoàn toàn dễ hiểu.
Để
chấn chỉnh lại việc này, đã đến lúc nói phải đi đôi với làm chứ không
thể khi nói thì rất nghiêm khắc, nhưng thực hiện thì ngược lại; hoặc nơi
thì nghiêm túc, nơi lại nửa vời. Đặc biệt phải xử lý nghiêm các chủ đầu
tư sai phạm; xóa bỏ ngay tư duy sai thì nộp phạt để được tồn tại. Đồng
thời, nghiêm túc và nghiêm khắc hơn trong xem xét, xử lý trách nhiệm các
tổ chức, cá nhân buông lỏng quản lý, có biểu hiện tiếp tay cho sai
phạm.