TS Nguyễn Hải Nam - Trưởng khoa Hoá dược, Đại học Dược Hà Nội, phụ trách dự án đã trao đổi với báo chí về vấn đề này.

Có rất nhiều hoạt chất kháng virus cúm như Interferon; Zanamivir; Oseltamivir; Ramantadine; Amantadine, tại sao dự án nghiên cứu lại chọn Arbidol, thưa TS?

- Sau một thời gian tìm kiếm, phân tích và so sánh, nhóm nghiên cứu đã quyết định lựa chọn tập trung nghiên cứu sản phẩm có chứa hoạt chất Arbidol. Đây là một hoạt chất có khả năng ức chế sự hợp nhất giữa màng lipid virus với màng tế bào, ngăn ngừa sự xâm nhập của virus vào tế bào. Hoạt chất này đã được chứng minh trên lâm sàng có tác dụng trong dự phòng và điều trị SARS, viêm gan B và C, Herpes, Dengue Fever, RSV, đặc biệt là các chủng virus cúm bao gồm cả cúm A/H1N1 và H5N1.

Được phát minh bởi nhà khoa học Nga Robert Nikolaevich Glushkov từ năm 1973, Arbidol sau đó đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu và đã được cấp số đăng ký lưu hành dược phẩm ở nhiều quốc gia. Năm 2009, khi dịch cúm A/H1N1 bùng phát ở Nga, Bộ Y tế và Phát triển xã hội Nga đã lựa chọn Arbidol cho phác đồ chính thức phòng và điều trị cúm A/H1N1 trên toàn quốc.

So với các thuốc kháng virus cúm A/H1N1 hiện đang được sử dụng, Fludon H1 có những điểm khác biệt gì, thưa TS?

- Hiện nay ở Việt Nam sử dụng chủ yếu dựa vào Oseltamivir (Tamiflu)  trong điều trị cúm A/H1N1. Theo số liệu của WHO công bố tại website: http://www.who.int/csr/disease/influenza/H1N1ivrusresistance_table_15Jan09.pdf,  từ 1.4 - 30.9.2008 virus H1N1 kháng Oseltamivir (Tamiflu) đã có ở 44 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số liệu cùng kỳ của WHO cũng cho thấy ở VN trong 31 mẫu H1N1 được kiểm tra, có tới 21 mẫu, chiếm tới 68% kháng Oseltamivir (Tamiflu). Ngoài ra, Zanamivir được khuyến cáo sử dụng cũng cùng dòng ức chế Neuraminidase với Oseltamivir.

Hoạt chất Arbidol của Fludon H1 thuộc dòng ức chế Hemaglutilin có tỉ lệ virus kháng thuốc thấp hơn dòng trên. Nếu  Fludon H1 được cấp phép lưu hành sẽ giúp cho ngành y tế có thêm lựa chọn điều trị cho các trường hợp virus kháng Tamiflu. Quan trọng hơn nữa là sẽ tăng tính chủ động trong cung ứng thuốc điều trị cúm A/H1N1 vì nguồn cung Fludon H1 dồi dào sẽ giúp VN chủ động hơn trong việc dự trữ thuốc phòng và điều trị cúm A/H1N1.

Các nghiên cứu cho thấy sản phẩm Arbodon là rất ít tác dụng phụ, độc tính thấp, ngoài ra chi phí điều trị cũng thấp hơn vì 1 đợt điều trị cúm A/H1N1 (theo phác đồ điều trị của Bộ Y tế Nga) dự kiến khoảng 140.000 đồng/đợt điều trị cho người lớn, so với điều trị chuẩn bằng Tamiflu hiện là 630.000 đồng. 

Xin TS nói rõ hơn về đặc điểm của Fludon H1?

- Chế phẩm là thuốc kháng virus, có hoạt tính điều chỉnh miễn dịch và kháng cúm, đặc biệt là kháng cúm nhóm A và B và hội chứng suy hô hấp cấp (SARS). Thuốc ngăn chặn virus tiếp xúc và xâm nhập vào tế bào người bằng cách ngăn cản sự kết hợp màng lipid của virus vào màng của tế bào.
 
Thuốc có tác dụng như một interferon, kích thích tính miễn dịch thể dịch và liên gian bào, trợ giúp hoạt động thực bào của các đại thực bào, giúp cơ thể tăng cường khả năng chống lại các lây nhiễm. Thuốc làm giảm tần số biến chứng có liên quan đến các bệnh lây nhiễm virus và giảm bớt các hậu quả của bệnh nhiễm khuẩn mạn tính.

Với các bệnh lây nhiễm virus, tính hiệu quả điều trị được thấy ở mức độc tính thấp, giảm bớt các triệu chứng lâm sàng, và rút ngắn thời gian điều trị. Arbidol được xếp vào nhóm thuốc ít độc nhất (LD50 > 4g/kg). Thuốc không cho thấy các phản ứng phụ trên người khi uống hàng ngày với liều đã khuyến cáo.

Arbidol được hấp thu nhanh và phân bố rộng khắp cơ thể. Nồng độ đỉnh trong máu đạt sau 1,2 giờ khi uống  liều 50mg; 1,5 giờ khi uống liều 100mg. Arbidol được chuyển hóa tại gan. Nửa đời của thuốc trong cơ thể khoảng 17 - 21 giờ. Có khoảng 40% liều được bài thải ở dạng không đổi, phần lớn qua mật (38,9%) và một lượng không đáng kể được bài thải thông qua thận (0,12%). Trong vòng 24 giờ đầu dùng thuốc, có khoảng 90% liều thuốc được bài thải khỏi cơ thể. - Xin cảm ơn TS!