ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA, CON NGƯỜI

Để triển khai thực hiện hiệu quả các quan điểm về văn hóa theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Thành phố Hồ Chí Minh chú trọng đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng văn hóa, con người Thành phố. Trong đó, tập trung đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng về phát triển văn hóa, con người, đáp ứng yêu cầu của một đô thị đặc biệt, trung tâm về kinh tế, văn hóa hàng đầu cả nước, là nhân tố quan trọng góp phần tạo động lực cho sự phát triển của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Trong những năm qua, Thành ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo tập trung xây dựng môi trường văn hóa trong từng gia đình, khu dân cư, cơ quan, đơn vị, cộng đồng xã hội; xây dựng văn hóa cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp theo các tiêu chí văn minh - sạch đẹp - an toàn, kết hợp với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; cải cách hành chính, loại bỏ những thủ tục gây phiền hà cho nhân dân. Đồng thời, tăng cường thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, lấy hiệu quả phục vụ nhân dân để đánh giá chất lượng cán bộ.

Công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở được quan tâm đầu tư, chú trọng, trở thành phong trào quần chúng rộng rãi, huy động cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân tham gia, nhằm chăm lo phát triển văn hóa, củng cố và tiếp tục xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, đa dạng, phong phú. Việc đẩy mạnh thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với trọng tâm là các phong trào người tốt - việc tốt, xây dựng gia đình văn hóa, khu phố - ấp văn hóa, điểm sáng văn hóa, cơ quan - đơn vị văn hóa. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân với ý thức tôn trọng pháp luật, giữ uy tín, cạnh tranh lành mạnh; tạo điều kiện thuận lợi cho các loại hình dịch vụ văn hóa phát triển, hình thành đơn vị văn hóa, doanh nghiệp văn hóa … đạt nhiều kết quả tích cực. Nhiều mô hình mới, cách làm hay được nhân rộng, cổ vũ và huy động các nguồn lực trong nhân dân xây dựng đời sống văn hóa, môi trường văn hóa ở cơ sở, diện mạo đời sống xã hội và văn hóa của nhân dân từng bước được nâng lên; an ninh chính trị được giữ vững; truyền thống tương thân tương ái trong cộng đồng được chú trọng phát huy.

Các thiết chế văn hóa cơ sở được quan tâm đầu tư xây dựng kết hợp với phương thức xã hội hóa, đầu tư các trang thiết bị phục vụ đời sống văn hóa, tập luyện thể dục - thể thao cho các xã, góp phần từng bước cải thiện đời sống văn hóa khu vực nông thôn, ngoại thành. Hệ thống thư viện, nhà văn hóa, trung tâm văn hóa phát triển khá đồng bộ ở thành phố và quận, huyện, phường, xã, thị trấn với nhiều loại hình hoạt động, câu lạc bộ, đội, nhóm, các lớp năng khiếu.

Văn hóa đọc đạt nhiều kết quả tích cực. Thư viện Khoa học tổng hợp Thành phố cùng hệ thống thư viện các cấp thực hiện nhiều hoạt động, tổ chức truyền thông như: Triển lãm, Liên hoan tuyên truyền giới thiệu sách, Ngày hội Đọc sách, Lễ hội Đường sách, Hội sách thành phố, phục vụ thư viện lưu động… góp phần nâng cao văn hóa đọc của nhân dân Thành phố.

Hoạt động văn hóa, lễ hội diễn ra phong phú, đa dạng, nhiều chương trình nghệ thuật quy mô, chất lượng được đầu tư dàn dựng, vừa thực hiện nhiệm vụ chính trị, vừa đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của công chúng; nhiều sự kiện văn hóa, lễ hội lớn thu hút sự quan tâm của hàng vạn lượt công chúng trong nước và du khách quốc tế như Giỗ tổ Hùng Vương, Hội sách thành phố, Đường hoa - Đường sách Nguyễn Huệ, Hội Hoa xuân Tao Đàn, Lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ, Lễ hội Nguyên tiêu Quận 5,… Nhiều liên hoan ca múa nhạc, hội thi, hội diễn về văn hóa, nghệ thuật được tổ chức vừa góp phần quảng bá, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, có tác dụng định hướng và nâng cao thị hiếu thẩm mỹ cho công chúng.

Đặc biệt, Thành ủy thường xuyên quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ văn nghệ sĩ có nhiều đóng góp cho nền văn học, nghệ thuật của Thành phố, có hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật được hưởng chính sách trợ cấp hằng tháng từ ngân sách của Thành phố. Từ năm 2011 đến năm 2017, Thành ủy đã chi hỗ trợ cho văn nghệ sĩ trên 70 tuổi được hưởng trợ cấp 1.500.000 đồng/tháng. Từ năm 2018 đến nay, Ủy ban nhân dân Thành phố đã chi hằng tháng cho các văn nghệ sĩ tiêu biểu, có hoàn cảnh khó khăn lên mức 2.600.000 đồng/tháng. Trong giai đoạn 2013 - 2023, thành phố đã trợ cấp cho 1.565 lượt văn nghệ sĩ với số tiền là 3.235.100.000 đồng. Từ năm 2013 đến năm 2016, Thành ủy đã chỉ đạo cấp sổ khám sức khỏe cho các văn nghệ sĩ tiêu biểu, có nhiều đóng góp cho nền văn học, nghệ thuật nước nhà và Thành phố được khám bệnh tại Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ Thành phố. Đến năm 2017, Thành ủy đã có văn bản chỉ đạo Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe Thành phố phối hợp Bảo hiểm xã hội Thành phố thực hiện việc tặng thẻ bảo hiểm y tế cho văn nghệ sĩ được trao tặng giải thưởng và danh hiệu nhà nước cao quý nhưng trước đây chưa được cấp thẻ bảo hiểm do không phải là cán bộ nhà nước. Chỉ đạo rà soát, cập nhật số liệu tăng, giảm để đảm bảo 100% việc cấp tặng thẻ bảo hiểm y tế cho văn nghệ sĩ đạt giải thưởng và danh hiệu nhà nước cao quý. Nhân dịp Tết cổ truyền dân tộc, Thành phố đã tổ chức thăm và hỗ trợ kinh phí chăm lo Tết cho văn nghệ sĩ tiêu biểu, văn nghệ sĩ có hoàn cảnh khó khăn, bình quân khoảng 300.000.000 đồng/năm. Đồng thời, hằng năm, hỗ trợ các hội văn học - nghệ thuật Thành phố triển khai nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, góp phần giới thiệu, quảng bá rộng rãi các công trình nghiên cứu, tác phẩm hay cho công chúng; hỗ trợ tài năng ở các lĩnh vực nghệ thuật.

Lãnh đạo Thành ủy trao đổi với các chuyên gia tham dự hội thảo khoa học “Xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại TP.HCM, nhiệm vụ và giải pháp” sáng 6/6/2023- Ảnh: Q.T.

Thành ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo Ủy ban nhân dân Thành phố tập trung phát triển công nghiệp văn hóa trên 8 ngành, lĩnh vực: Điện ảnh; Nghệ thuật biểu diễn; Mỹ thuật; Nhiếp ảnh; Triển lãm; Quảng cáo; Du lịch văn hóa; Thời trang. Trong đó, công nghiệp Âm nhạc, Quảng cáo và Điện ảnh là những ngành chủ lực, đóng góp tích cực, hiệu quả vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố. Tốc độ tăng trưởng ngành công nghiệp văn hóa đạt bình quân khoảng 14%/năm (năm 2020 đạt 77.135.000 tỷ đồng), phấn đấu doanh thu của các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp khoảng 5,7% GRDP của Thành phố, góp phần tạo thêm nhiều việc làm cho xã hội.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XI về “Xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh”, Thường trực Thành ủy đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh; dự thảo Chương trình hành động của Thành ủy về xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh trên địa bàn Thành phố, tổ chức nhiều lần ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà văn hóa. Đến nay, sau gần hai năm thực hiện, toàn Thành phố đã có 2.908 thiết chế không gian văn hóa Hồ Chí Minh. Nhiều cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, đơn vị, nhiều tổ chức tôn giáo (các cơ sở Phật giáo, Cao Đài), cộng đồng các dân tộc (Hoa, Chăm, Khmer) đã tích cực hưởng ứng, có mô hình hay, cách làm sáng tạo. Nhiều quận, huyện và thành phố Thủ Đức còn đẩy mạnh xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh trên trang thông tin điện tử và các nền tảng mạng xã hội (Facebook, YouTube, Zalo) thu hút hàng triệu lượt xem, tương tác và chia sẻ. Thành phố phát động và có nhiều giải pháp tạo động lực cho các văn nghệ sĩ tham gia sáng tác; tổ chức Lễ trao Giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, đợt 1, giai đoạn 2021 - 2025; phát động cuộc thi clip ngắn tuyên truyền hình ảnh “Công dân thành phố”, Hội thi “Công dân thành phố với hành trình văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh”... Từ đó, góp phần hoàn thiện hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người thành phố.

XÂY DỰNG CON NGƯỜI PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN, GẮN VỚI XÂY DỰNG GIA ĐÌNH HẠNH PHÚC

Nhiều hoạt động chăm lo Tết Giáp Thìn năm 2024 cho đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động Thành phố Hồ Chí Minh

Cùng với việc triển khai thực hiện các quan điểm của Đảng và chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc về văn hóa, Thành ủy luôn chú trọng xây dựng con người Thành phố. Trước hết, là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự gương mẫu về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thực hành tiết kiệm, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Tập trung chỉ đạo thực hiện cuộc vận động tu dưỡng đạo đức, xây dựng lối sống lành mạnh trong cán bộ, đảng viên gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kết luận số 01- KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW. Quan tâm bồi dưỡng, giáo dục về chủ nghĩa xã hội, lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên và các tầng lớp nhân dân. Nhiều phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động được tổ chức rộng khắp từ thành phố đến cơ sở. Qua các phong trào, các cuộc vận động đã xuất hiện nhiều gương sáng đảng viên, gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực, trong mọi tầng lớp, lứa tuổi được tôn vinh, nhân rộng.

Phát huy những giá trị truyền thống văn hóa, con người Thành phố “năng động, sáng tạo, đi đầu, dám chấp nhận thử thách, nhân ái, nghĩa tình”. Có thể khẳng định, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước về tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận thử thách, từ việc thực hiện “đột phá”, “xé rào” trong lưu thông hàng hóa, trong sản xuất, tạo cơ sở tiền đề quan trọng để Bộ Chính trị nghiên cứu thực tiễn tại thành phố và đề ra quyết định “đổi mới” tại Đại hội toàn quốc lần thứ VI của Đảng (1986). Tính nhân ái, nghĩa tình, bao dung, lòng yêu thương con người ngày càng phổ biển rộng rãi, lan tỏa mạnh mẽ, trở thành một thành tố văn hóa có giá trị, ý nghĩa nhân văn sâu sắc luôn được lưu giữ, bảo tồn và bổ sung, phát triển được thể hiện nổi bật trong thời điểm cả nước và nhân dân Thành phố phải căng mình chống đại dịch COVID-19.

Thành phố luôn chú trọng xây dựng và tuyên dương gương người tốt, việc tốt; tổ chức liên hoan người con hiếu thảo; nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa tiêu biểu, nền nếp, ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo, vợ chồng hòa thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau góp phần phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.

Có thể khẳng định, những nét mới trong giá trị văn hóa và chuẩn mực đạo đức của người dân Thành phố từng bước được hình thành và phát huy tinh thần yêu nước, đoàn kết, năng động, sáng tạo, nghĩa tình và ý chí vươn lên thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu được phát huy mạnh mẽ. Đặc biệt, đức tính năng động, sáng tạo, nhân ái, nghĩa tình của người dân Thành phố ngày càng thể hiện rõ nét trong thời gian qua là những nhân tố tích cực, góp phần quan trọng phát triển bền vững kinh tế - xã hội Thành phố.

TIẾP TỤC NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA

Để tiếp tục đưa sự nghiệp văn hóa Thành phố ngày càng phát triển, trong thời gian tới, Thành ủy cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố, các địa phương, đơn vị tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức các cấp ủy đảng về vị trí, vai trò văn hóa, phát triển văn hóa, xã hội đồng bộ với phát triển kinh tế, làm nền tảng cho Thành phố phát triển bền vững theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XI, trong đó tiếp tục nhấn mạnh một số quan điểm về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam.

Hai là, rà soát, đánh giá kết quả thực hiện các Chương trình hành động của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện các nghị quyết của Trung ương về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới; về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, từ đó đề ra những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về phát triển văn học, nghệ thuật phù hợp, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững Thành phố, đất nước trong tình hình hiện nay.

Ba là, tập trung phát triển toàn diện và đồng bộ về văn hóa, đời sống văn hóa, các thiết chế văn hóa. Triển khai thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XI về “Xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh”. Tập trung triển khai có hiệu quả các đề án, chiến lược về phát triển ngành văn hóa. Bảo tồn, phát huy các di sản, di tích văn hóa. Phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống, đặc biệt là các loại hình nghệ thuật đặc trưng Nam Bộ.

Bốn là, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo tại các trường văn hóa, nghệ thuật Thành phố theo hướng khoa học, hiện đại, phù hợp với thị trường văn hóa của Thành phố.

Năm là, tiếp tục chú trọng xây dựng môi trường văn hóa trong các tổ chức chính trị, kinh tế nhằm xây dựng văn hóa và con người Thành phố phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, dân chủ, khoa học và nhân văn. Xây dựng văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Sáu là, phát huy hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí, truyền thông Thành phố và Trung ương trên địa bàn Thành phố trong công tác tuyên truyền, huy động toàn xã hội chung tay, góp sức xây dựng Thành phố phát triển xứng đáng là thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu.

Phan Nguyễn Như Khuê
Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh