Tại Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ V (12/6/1992), đồng chí Võ Trần Chí - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Thành Đoàn “phải hình thành một nhóm Lý luận trẻ, một lực lượng khoa học xã hội cơ bản để tiếp nối các lực lượng khoa học xã hội đi trước, luôn luôn giữ được định hướng khoa học cho xã hội chúng ta”. Từ chỉ đạo của đồng chí Bí thư Thành ủy và Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Thường vụ Thành Đoàn thời kỳ này đã nghiên cứu những cơ sở khoa học và điều kiện thực tiễn, triển khai xây dựng mô hình nhóm Lý luận trẻ tại các trường học, tạo nền tảng thành lập Câu lạc bộ Lý luận trẻ cấp thành phố.

Mô hình Câu lạc bộ Lý luận trẻ đầu tiên trong cả nước

Từ thành công của mô hình Câu lạc bộ Lý luận trẻ Khoa Triết học, Trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh và các nhóm Lý luận trẻ tại các trường học, năm 1999, Ban Thường vụ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã thống nhất triển khai Đề án thành lập Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn, theo Quyết định số 42-QĐ/TV.99 ngày 30/11/1999, tổ chức Lễ ra mắt vào ngày 14/5/2000, trực thuộc sự lãnh đạo, quản lý trực tiếp của Ban Thường vụ Thành Đoàn.

Đây là mô hình tập hợp các cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên yêu thích và có khả năng nghiên cứu, trao đổi về lý luận chính trị. Khi ra đời, Câu lạc bộ Lý luận trẻ có 3 mục tiêu, nhiệm vụ chính là: (1) Góp phần truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong đoàn viên, thanh niên; (2) Làm cho thanh niên hiểu và yêu thích hơn chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; (3) Tham gia giải quyết một số vấn đề lý luận của thanh niên. Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã hoạt động rất hiệu quả, sôi nổi với nhiều chương trình thu hút đoàn viên, thanh niên tham gia như: báo cáo chuyên đề, tranh luận về các vấn đề kinh tế - chính trị - xã hội trong nước và quốc tế; các hội thảo khoa học…

Từ 14 câu lạc bộ ban đầu được tổ chức thành lập thí điểm tại các quận, huyện đoàn, các trường đại học và các đơn vị trong khu vực công nhân lao động, trung tâm sinh hoạt thanh thiếu niên, đến tháng 8/2023, trên địa bàn thành phố có 108 Câu lạc bộ Lý luận trẻ và hình thức tương tự tại Thành Đoàn thành phố Thủ Đức, quận, huyện đoàn và tương đương, đoàn cơ sở trực thuộc Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh. Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh gồm có 15 thành viên; thành lập 03 nhóm nghiên cứu: (1) Nhóm nghiên cứu việc học tập, nghiên cứu, vận dụng Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; (2) Nhóm nghiên cứu về Văn hóa - Xã hội - Con người - Kinh tế; (3) Nhóm nghiên cứu về Quốc phòng - An ninh - Pháp luật - Đối ngoại. Mỗi cơ sở Đoàn phân công 1 đồng chí cán bộ phụ trách công tác Tuyên giáo của đơn vị tham gia thành viên Câu lạc bộ; sau đó tiếp tục duy trì, phát triển thành viên tham gia câu lạc bộ cấp thành và xây dựng các câu lạc bộ tại cơ sở. 

Qua quá trình khảo sát mô hình Câu lạc bộ Lý luận trẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2019, Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã quyết định nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Lý luận trẻ của Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh ra toàn quốc; đây là niềm tự hào chung của đội ngũ cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên thành phố. Từ yêu cầu của thực tiễn đặt ra để phát triển Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn trở thành câu lạc bộ kiểu mẫu của các câu lạc bộ cấp thành, định hướng, kết nối, liên kết hoạt động câu lạc bộ Lý luận trẻ tại các cơ sở, Ban Thường vụ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã thường xuyên quan tâm kiện toàn, củng cố hoạt động Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn. 

Môi trường rèn luyện cán bộ Đoàn vừa hồng, vừa chuyên 

Phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2022 - 2027, đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy căn dặn: “Đặc điểm của Thành phố Hồ Chí Minh là nơi quy tụ thanh niên mọi miền Tổ quốc. Từ đó tổ chức Đoàn phải có phương thức tập hợp thanh niên phù hợp với điều kiện, đặc điểm của thành phố. Cùng với đó là vận động thanh niên thích ứng với xu thế, bối cảnh của tình hình mới. Đồng thời, các cấp bộ Đoàn phải tiếp tục chỉnh đốn và đổi mới quyết liệt hơn nữa, đặt thanh niên đúng vị trí trung tâm và làm sao quy tụ được các nguồn lực trong xã hội”. Theo đồng chí Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên: “Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh rất cần một thế hệ cán bộ Đoàn và thủ lĩnh thanh niên vừa hồng, vừa chuyên, luôn bắt nhịp với thay đổi nhanh chóng của cuộc sống”.

Tiếp thu những chỉ đạo của lãnh đạo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh qua các thời kỳ, cũng như để đáp lại sự tin yêu, kỳ vọng của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh đã luôn nỗ lực trong việc sáng tạo, xây dựng và vận hành nhiều mô hình, giải pháp thiết thực nhằm góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên vừa hồng, vừa chuyên; trong đó, Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những mô hình sớm được hình thành và hoạt động hiệu quả. Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện có khoảng 60 thành viên là các chuyên gia, nhà khoa học trẻ, các giảng viên, cán bộ Đoàn,… yêu thích nghiên cứu, trao đổi về lý luận chính trị; tham gia thực hiện nhiệm vụ giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho đoàn viên, thanh niên; tuyên truyền, lan tỏa thông tin tích cực, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên Internet, mạng xã hội.  

Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh xác định việc học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo phương châm cơ bản, hệ thống, thực tiễn và hiện đại. Từ năm 2022 đến tháng 8/2023, đã 15 bài báo khoa học của thành viên Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn công bố trên trên tạp chí khoa học có mã số chuẩn quốc tế ISSN hoặc kỷ yếu hội thảo khoa học cấp thành phố trở lên; 17 bài viết đăng trên Tạp chí Tuyên giáo, Báo Sài Gòn Giải Phóng, Báo Tuổi Trẻ, Trang thông tin điện tử Thành Đoàn. Ngoài ra, thành viên Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ còn tham gia các bài viết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng. Bên cạnh đó, thành viên Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ đã tham gia báo cáo kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đoàn, các bài Lý luận chính trị, chuyên đề Chuyển đổi số, chuyên đề Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, với 286 lớp cho hơn 14.600 lượt đoàn viên, thanh niên. 

Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức 6 buổi sinh hoạt chuyên đề, về các nhóm chủ đề: (1) Chuyên đề toàn khóa nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”; (2) Chuyên đề Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, những điểm mới trong các văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; (3) Chuyên đề “Những vấn đề, nội dung trọng tâm Chương trình hành động của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng”; (4) “Chương trình hành động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025”; (5) Chuyên đề “Con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội trong tình hình mời”, nghiên cứu về tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”; (5) Chuyên đề nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII và Nghị quyết Đại hội Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2022 - 2027; (6) Chuyên đề đợt 1 năm 2023 chủ đề “Ngày hội toàn thắng” nhân Kỷ niệm 48 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2023); (7) Chuyên đề đợt 2 năm 2023 với chủ đề “Đoàn kết nhất định thắng lợi”,...

Góp sức xây dựng, phát triển thành phố và đất nước

Trong 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X, nhiệm kỳ 2017 - 2022, đã có hơn 30.000 công trình thanh niên cấp cơ sở, 655 dự án khởi nghiệp sáng tạo, và trên 1 triệu ý tưởng, sáng kiến, đề tài nghiên cứu rất giá trị… góp phần xứng đáng để Đảng bộ thành phố hoàn thành mục tiêu, Nghị quyết Đại hội X đề ra. Cũng từ các phong trào hành động, đã lần lượt xuất hiện nhiều nhân tố mới tiêu biểu, trong đó có gần 30.000 đoàn viên được bổ sung vào hàng ngũ của Đảng.

Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay có khoảng 2,9 triệu thanh niên, chiếm khoảng 1/3 dân số thành phố, với đa dạng thành phần, từ khắp nơi của cả nước hội tụ về thành phố sinh sống, học tập, lao động. Có thể nói, thanh niên thành phố sẽ là lực lượng tiên phong, xung kích trong nhiều lĩnh vực, tạo ra nguồn lao động mới, là chủ thể quan trọng tạo ra nhiều ý tưởng, giải pháp, sản phẩm, công trình… tham gia đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội khóa XV “về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh”.

Giao nhiệm vụ cho Đoàn đại biểu Đoàn Thành niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh dự Đại hội đại biểu Đoàn toàn quốc lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022 - 2027, đồng chí Nguyễn Hồ Hải, Phó Bí thư Thành ủy nhấn mạnh: “Với vai trò, trách nhiệm đại diện cho tuổi trẻ của thành phố, trong quá trình tham dự Đại hội Đoàn toàn quốc lần này, các đại biểu phải thể hiện được trí tuệ, bản lĩnh, sáng tạo của những thủ lĩnh thanh niên, những đoàn viên, thanh niên tiêu biểu của thành phố Bác Hồ kính yêu, qua đó, phản ánh tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của đoàn viên, thanh niên thành phố, tích cực tham gia thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc, có chất lượng và trách nhiệm cao nhất cho Đại hội đại biểu Đoàn toàn quốc”.

Tuổi trẻ Thành phố Hồ Chí Minh từng tự hào là nơi khởi nguồn của nhiều phong trào thanh niên xung kích của cả nước. Trải qua nhiều biến thiên của lịch sử, thành phố luôn là nơi hội tụ của bao lớp thanh niên dũng cảm, những tài năng trẻ tiên phong trên các nẻo đường, họ đến từ khắp các mọi miền Tổ quốc nhưng có chung một khát khao cống hiến, một ý chí, nghị lực vượt qua khó khăn để thực hiện ước mơ, hoài bão của mình; xung kích vượt khó, năng động, sáng tạo trong lao động, học tập và công tác; khẳng định vai trò, sứ mệnh của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đứng trước những yêu cầu cách mạng trong tình hình mới, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh cần chú trọng đầu tư các công trình nghiên cứu, khảo sát về thanh thiếu nhi, công tác Đoàn - Hội - Đội; việc dự báo tình hình và đánh giá mức độ tác động của các vấn đề kinh tế, xã hội, an ninh, chính trị đối với thanh thiếu nhi, hiệu quả của các phong trào, hoạt động, từ đó có những định hướng phù hợp với tình hình thực tế. Đối với hoạt động của Câu lạc bộ Lý luận trẻ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh và các câu lạc bộ lý luận trẻ cấp cơ sở, cần quan tâm hơn nữa việc đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, phương thức hoạt động phù hợp thực tiễn, phát huy năng lực nghiên cứu, trao đổi, tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên để tham gia tích cực vào nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; bảo vệ những thành tựu cách mạng, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia; bảo vệ khối khối đoàn kết toàn dân tộc; góp sức xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh hiện đại - văn minh - nghĩa tình, đưa dân tộc Việt Nam bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ kính yêu từng căn dặn./.