Ông từng nhận được giấy mời sang Canada dự Festival với lời trân trọng: “Ông là bậc thầy của đàn gảy Việt Nam”... Đó là NSƯT Kim Sinh.

Năm 1992, NSƯT Kim Sinh được Công ty King Record của Nhật thực hiện một CD mang tên “The art of Kim Sinh” (Nghệ thuật Kim Sinh). Sau khi ông được mời dự Festival Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan, năm 1995, hãng Fuji lại đến Việt Nam để thực hiện cuốn băng ghi hình về tiếng đàn dân tộc của ông. Năm 1996, ông lại được mời sang Nhật với tấm băng rôn “Kim Sinh - tiếng hát linh hồn Việt Nam” và năm sau, hãng truyền hình Lilly Acoustic đã đón ông sang Mỹ ghi đĩa CD “The artistry of Kim Sinh” (Tài năng Kim Sinh). Tháng 7/2004, ông lại nhận được giấy mời sang Canada dự Festival với lời trân trọng “Ông là bậc thầy của đàn gảy Việt Nam”, nhưng lần này, hoàn cảnh không cho phép ông đi được. Cách đây chưa lâu, lại có một hãng nước ngoài đến Việt Nam với mong muốn được hợp tác với ông.

Dường như đoán được sự ngạc nhiên trong mắt tôi về cuộc sống của ông trong căn phòng hơn chục mét vuông này, NSƯT Kim Sinh giải thích: “Chỗ ở này tôi thuê, mới mấy năm”. Rồi ông trầm ngâm: “Nhà nước cũng cấp nhà cửa hẳn hoi rồi, nhưng con cái đông, bán đi, mỗi đứa một ít!”... Ông ngập ngừng: “Số phận nó thế! Vì tôi cũng mấy lần đổ vỡ… ”.

Mới 3 tháng tuổi, Kim Sinh đã bị mù sau một trận đau mắt. Tuổi thơ của cậu bé Kim Sinh chìm trong bóng tối. Nhưng ánh sáng cuộc đời cậu lại được thắp lên chính bởi lòng đam mê nghệ thuật. Những bài kèn lính Tây tập hằng ngày ngoài bãi cạnh nhà ông ngoại hay tiếng hát, tiếng trống chèo của những người phu xe tay đêm đêm trong các căn nhà tuềnh toàng đã gieo vào lòng cậu bé 5 - 6 tuổi những âm thanh nghệ thuật đầu đời, đã nung nấu một ước mơ trong cậu. Không có tiền mua nên cây đàn đầu tiên trong cuộc đời cậu là cây đàn tự tạo từ hộp xi đánh giày. ấy thế mà cậu cứ như bị thôi miên, hút hồn mỗi khi cầm cây đàn để gửi vào các cung bậc thanh - trầm bao buồn, vui thân phận… Như định mệnh, ít lâu sau gia đình chuyển đến sống ở xóm Đình Phủ (Khâm Thiên, Hà Nội), lại sát ngay nhà Bích Thuận, Tường Vy - các nghệ sĩ cải lương nổi tiếng. Những đĩa hát của người hàng xóm càng dệt lên khao khát được đàn, được hát giữa cuộc sống tưởng như vô vọng của cậu! Thế là cậu bé mù càng quyết tâm học đàn...

13-14 tuổi, Kim Sinh đã trở thành một kép hát được các quan viên quý mến bởi tiếng đàn, lời ca lắng sâu, quyến rũ. Cậu cũng là học trò ruột của nghệ nhân ca trù Quách Thị Hồ, Nguyễn Thị Phúc, Cao Văn Sỹ… Cậu bé mù đã có mặt biểu diễn tại nhiều sân đình và nhà vương tôn công tử. Mỗi lần cậu cất lên giai điệu “Đêm đông”, “Thiên thai”, “Giọt mưa thu”… là mỗi lần Kim Sinh làm mê đắm lòng người.

Khi cuộc kháng Pháp nổ ra, một thời gian Kim Sinh làm việc tại Đài phát thanh Khoái Châu, đem lời ca tiếng đàn phục vụ nhân dân, rồi hát cổ động bình dân học vụ. Từ năm 1954, Kim Sinh trở thành nhạc công chủ chốt của Đoàn cải lương Chuông Vàng (nay là Nhà hát Cải lương Hà Nội), rồi giảng dạy cải lương ở Trường Nghệ thuật Sân khấu Hà Nội. Năm 1983, ông là một trong những nghệ sĩ đầu tiên được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Nghỉ hưu, NSƯT Kim Sinh tiếp tục cộng tác với Nhạc viện Hà Nội để dạy hát cải lương.

Suốt cuộc đời, chỉ có cây đàn luôn là người bạn thân thiết nhất để ông bầu bạn, trao vui, gửi buồn. Ông dành dụm những đồng tiền ít ỏi để mua đàn, thoả mãn niềm đam mê từ nhỏ. Đến nay, ông có khoảng vài chục cây đàn: nguyệt, tỳ, sến nhị, tứ, ghi ta, ooc-gan… Có lẽ với ông, những cây đàn này mới là tài sản đáng giá nhất. Ông cười: “Một người thiệt thòi như tôi đáng phải bi quan lắm, vì tranh đẹp, ti vi, xe máy và cả… người đẹp đều không được nhìn ngắm, nhưng lúc nào tôi cũng lạc quan!”. Quả có thế! Cuộc sống của ông còn bộn bề khó khăn, nhưng vẫn như trước đây, lúc nào trong ông cũng ngời lên niềm lạc quan sống và tình yêu âm nhạc, như thể những bất hạnh chưa từng có trong đời.

Nghệ sĩ Đào Mộng Long từng nhắn nhủ: “Chúng ta không khai thác Kim Sinh thì có khi sau này phải sang Nhật, sang Mỹ tìm hiểu về nhạc dân tộc Việt Nam!”. Nếu không biết trân trọng kịp thời, dự cảm ấy sẽ không là xa lạ!./.

Ngọc Thanh-VOV