Từ khi khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, Ðảng ta xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Ðảng là nhiệm vụ then chốt. Trong xây dựng Ðảng thì công tác cán bộ là khâu then chốt nhất. Việc đánh giá đúng cán bộ có vai trò rất quan trọng; bởi đây là tiền đề, có tác động lớn đến các khâu tiếp theo. Ðánh giá đúng thì mới có thể sử dụng, luân chuyển, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm,... đúng. Cán bộ được đánh giá đúng thì có động lực tinh thần to lớn, niềm tin sâu sắc vào tổ chức, từ đó tích cực học tập, rèn luyện, không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác. Còn nếu đánh giá cán bộ không đúng thì những cán bộ có tâm, có tài khó phát huy hết khả năng để cống hiến cho Ðảng.
Nhận rõ yêu cầu đổi mới công tác cán bộ nói chung, đánh giá cán bộ nói riêng, Ðảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định về vấn đề này. Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI) về xây dựng Ðảng nhấn mạnh việc đổi mới cách lấy phiếu tín nhiệm để đánh giá, nhận xét cán bộ theo hướng mở rộng đối tượng tham gia. Những người không đủ năng lực, không hoàn thành nhiệm vụ, có tín nhiệm thấp cần được sắp xếp phù hợp, có cơ chế để kịp thời thay thế, không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác. Nghị quyết cũng quy định việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm hằng năm đối với các chức danh lãnh đạo trong cơ quan Ðảng, Nhà nước, đoàn thể. Những người hai năm liền tín nhiệm thấp, không hoàn thành nhiệm vụ cần được xem xét, cho thôi giữ chức vụ, không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác... Ðiều đó khẳng định Trung ương rất chú trọng khâu đánh giá cán bộ.
Thực tế việc đánh giá cán bộ hiện nay đang diễn biến ra sao? So với trước đây, công tác này ngày càng được đổi mới, có nhiều chuyển biến về nội dung, phương pháp; từng bước góp phần vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ của Ðảng; đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ của sự nghiệp đổi mới. Quy chế đánh giá cán bộ, công chức do Bộ Chính trị (khóa X) ban hành đã từng bước đưa việc đánh giá cán bộ đi vào nền nếp, việc đánh giá cán bộ ngày càng được định lượng rõ ràng từng bước sát thực tế hơn.
Tuy vậy, đánh giá cán bộ vẫn là khâu khó và yếu nhất hiện nay, những mặt hạn chế đã được "kê bệnh" như: Vẫn còn nhiều biểu hiện chủ quan, hình thức, chưa phản ánh đúng thực chất; chưa thật sự lấy hiệu quả công tác của cán bộ làm thước đo chủ yếu để đánh giá cán bộ. Tình trạng "yêu nên tốt, ghét nên xấu" còn nhiều. Tình trạng chi bộ, tổ chức đảng dễ dãi trong đánh giá cán bộ thuộc diện cấp trên quản lý khá phổ biến... Có cán bộ trước khi bị bắt, bị kỷ luật vẫn được cấp ủy, tổ chức đảng trực tiếp quản lý dành cho những lời nhận xét tốt đẹp, thậm chí là làm quy trình bổ nhiệm giữ chức vụ cao hơn. Trường hợp Cục trưởng Cục Hàng hải (Bộ Giao thông vận tải) Dương Chí Dũng là một thí dụ. Tình trạng cán bộ bị cấp ủy nơi này đánh giá thấp, thậm chí bị kỷ luật nhưng luân chuyển sang đơn vị khác lại được bổ nhiệm chức vụ cao khiến dư luận bất bình, nhân dân mất niềm tin.
Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI) về xây dựng Ðảng cho rằng, nguyên nhân chủ quan của tình trạng trên là do việc đánh giá cán bộ còn nể nang, cục bộ, chưa chú trọng phát hiện và có cơ chế thật sự để trọng dụng người có đức, có tài; không kiên quyết thay thế người vi phạm, uy tín giảm sút, năng lực yếu kém.
Ðánh giá cán bộ là một việc rất khó, rất nhạy cảm. Ðây là công việc đối với con người với bản chất là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Cả người được đánh giá và người đánh giá đều bị các mối quan hệ xã hội chi phối. Nhiều nơi chưa công khai, dân chủ trong đánh giá cán bộ, cho nên không tạo được niềm tin, không chỉ ra khuyết điểm cho cán bộ sửa chữa. Có nơi, việc đánh giá cán bộ vẫn được coi là việc riêng của cấp ủy, chưa thật sự mở rộng và phát huy dân chủ, chưa lấy ý kiến của đông đảo quần chúng trong cơ quan, đơn vị và địa bàn cư trú của cán bộ làm căn cứ đánh giá. Thậm chí, một số cấp ủy, nhất là cấp cơ sở chưa thực hiện tốt quy định đánh giá cán bộ thường xuyên và định kỳ, chỉ khi đề bạt, bổ nhiệm mới đánh giá.
Nhận rõ những nguyên nhân tác động đến chất lượng công tác đánh giá cán bộ, chúng ta càng nhất trí với phương châm: Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, khách quan, không nể nang, né tránh mà Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI) về xây dựng Ðảng xác định. Ðể giải quyết những yếu kém trong đánh giá cán bộ, cần triển khai thật tốt các nhóm giải pháp, nhất là nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách. Việc cần làm ngay là khẩn trương rà soát, loại bỏ các cơ chế, chính sách không còn phù hợp; xây dựng, ban hành đồng bộ các chính sách để đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ. Trong đánh giá cán bộ, cần xây dựng tiêu chuẩn cán bộ theo chức danh làm cơ sở cho việc quy hoạch, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ; quy định rõ thẩm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan, đơn vị.
Thực tiễn cuộc sống rất sinh động và luôn đi trước cơ chế, chính sách. Vì lẽ đó, sau khi đã có hệ tiêu chuẩn cho từng chức danh, việc công khai, dân chủ trong đánh giá cán bộ phải được đặt lên hàng đầu. Các cấp ủy cần tăng cường công tác kiểm tra, kết hợp chặt chẽ giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ. Sau mỗi lần đánh giá, nhận xét, phải công bố cho cán bộ biết để phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: "Dựa vào dân để xây dựng Ðảng". Trong điều kiện hiện nay, các cấp ủy đảng cần biết lắng nghe các đoàn thể quần chúng, dư luận xã hội và báo chí để tiếp thu ý kiến góp ý của nhân dân, phân tích, sàng lọc ý kiến có tính chất xây dựng, bổ sung vào quá trình nhận xét, đánh giá cán bộ. Cũng cần có hình thức thông báo kết quả nhận xét, đánh giá cán bộ cho quần chúng theo dõi, giám sát và tiếp tục tham gia vào quá trình đánh giá cán bộ; bảo đảm việc đánh giá luôn khách quan, toàn diện.