Xin Phó Thủ tướng cho biết ý nghĩa và những kết quả nổi bật của việc thực hiện Quyết định 239 của Thủ tướng Chính phủ về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi trên cả nước trong 2 năm qua?   

Phó Thủ tướng  Nguyễn Thiện Nhân: Như bạn đọc đã biết, đất nước ta phải mất 25 năm để đạt mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học, 10 năm để hoàn thành phổ cập giáo dục bậc THCS.

Năm 2010, ngành giáo dục đã đề xuất và trình Thủ tướng chủ trương phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Việc này là rất cần thiết vì chúng ta đã chứng kiến nhiều trẻ em sau 10 năm học trường phổ thông dân tộc nội trú vẫn chưa quen tiếng Kinh, bởi ngay từ đầu các em chưa được chuẩn bị một vốn ngôn ngữ tốt. 

Phổ cập giáo dục mầm non góp phần rất lớn giúp trẻ 5 tuổi được chuẩn bị mọi phương diện, nhất là ngôn ngữ trước khi vào lớp 1.  Các nhà khoa học đã nói đến năm 6 tuổi, 50% trí tuệ của con người đã được hình thành. Chăm lo cho các em 5 tuổi bây giờ chính là chăm lo cho tương  lai đất nước sau 15 – 20 năm nữa. Nếu chúng ta làm chậm hoặc không làm tốt là có lỗi với thế hệ tương lai của đất nước.      

Tuy nhiên, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi là nhiệm vụ rất khó khăn vì sau 35 năm chiến tranh, đến trước năm 2010, hệ thống trường lớp còn rất hạn chế. Chúng ta rất thiếu  trường lớp, thiếu giáo viên và thiếu kinh phí. Một khó khăn lớn nữa là sự quan tâm đến bậc học mầm non trong nhận thức của lãnh đạo các địa phương nói chung và ngay cả trong cộng đồng dân cư còn thấp.    

Quốc hội đặt mục tiêu là sau 5 năm phải hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Hai năm đầu tiên vừa qua là gặp nhiều khó khăn nhất, nhưng kết quả rất đáng khích lệ. Đến nay, có 62/64 tỉnh, thành phố thông qua kế hoạch thực hiện phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi; trong đó có 10 tỉnh như là Phú Thọ, Vĩnh phúc, Hoà Bình, Thái Bình, Thành phố Hồ Chí Minh… đặt mục tiêu không phải 2015 mà ngay trong 2012 sẽ hoàn thành. Đây là quyết tâm rất lớn. 

Sau 2 năm, đã có 3.500 trường bán công chuyển sang công lập. Chưa bao giờ chỉ trong một quãng thời gian ngắn, số trường mầm non công lập tăng nhiều như thế. Đó là quyết tâm chính trị của các địa phương . Qua 2 năm, số trường mầm non tăng 610 trường. Qua đó, có thêm 160 nghìn trẻ được đi học, trong đó riêng trẻ 5 tuổi là 112 nghìn em.  Điều đó nói lên rằng nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non trẻ 5 tuổi là rất khó khăn nhưng nếu cấp uỷ các địa phương vào cuộc thì kết quả sẽ tốt hơn.

Thưa Phó Thủ tướng, để chăm lo cho bậc học này với số lượng học sinh lên tới hàng triệu em đòi hỏi một số lượng giáo viên rất lớn, trong khi đó chế độ đãi ngộ dành cho giáo viên mầm non hiện nay còn rất nhiều bất cập. Thời gian tới chúng ta phải tháo gỡ vướng mắc này như thế nào? 

Phó  Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Đúng là bên cạnh bổ sung trường lớp, chúng ta phải tháo gỡ giải quyết chế độ chính sách cho giáo viên mầm non. Vừa qua, Chính phủ có chính sách đối với giáo viên ở bậc mầm non nếu đạt chuẩn sư phạm thì được hưởng lương theo ngạch bậc như các bậc học khác. Trong 2 năm qua cả nước đã tuyển dụng thêm được 24 nghìn giáo viên mầm non vào biên chế. Chưa bao giờ trong một thời gian ngắn, số giáo viên mầm non lại tăng nhanh và nhiều như vậy. Nhà nước có thay đổi cơ bản về mở rộng tuyển dụng giáo viên mầm non, giáo viên được ký hợp đồng và hưởng mọi chế độ như giáo viên biên chế trước  kia. Đây là quyết định quan trọng.  

Qua các khảo sát các em học ở các trường mầm non được ăn tại trường,  tỷ lệ suy dinh dưỡng chỉ là 5 – 6%, giảm hơn một nửa so với tỷ lệ chung.

Số  lượng giáo viên mầm non tăng vọt nên nhiều địa phương khó  khăn khi trả thu nhập như giáo viên các bậc khác, một số nơi giáo viên mầm non chưa có phụ cấp đứng lớp. Đây là điều cần suy nghĩ...

Chính sách dành cho giáo viên mầm non những năm qua có cải thiện từng bước thông qua chế độ chung về lương của cán bộ công chức và chế độ phụ cấp thâm niên cho giáo viên. Sắp tới, Chính phủ có đề án cải cách tiền lương, trong đó chắc chắn sẽ xem xét cải thiện lương cho giáo viên mầm non.

Thưa Phó Thủ tướng, chúng ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc hình thành các khu công nghiệp, đô thị là một điều tất yếu. Trong khi đó, các cơ sở giáo dục mầm non tại các khu công nghiệp, cho con em công nhân hiện rất thiếu thốn, hoạt động manh mún, tự phát. Liệu có cần thiết kế một Đề án riêng về giáo dục mầm non cho các "điểm nóng" này? 
  
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Sau 2 năm sơ kết triển khai quyết định này,  chúng ta thấy có những điển hình tốt về giáo dục mầm non nhưng mặt khác cũng có nơi như Đồng Nai, Bình Dương - có tỷ lệ khu công nghiệp lớn, dân nhập cư đông nên rất thiếu trường lớp.

Theo tôi, giải pháp này không nằm ở Chính phủ mà là trách nhiệm ở các địa phương vì các lý do sau: Nơi phát triển cao các khu công nghiệp thì có nguồn thu lớn, quỹ đất cũng dồi dào. Đó là nguồn lực tại chỗ, Chính phủ không cần thiết phải  hỗ trợ. Các địa điểm này tỷ lệ dân nhập cư cao, nếu quan niệm phát triển kinh tế mà không tính đến chỗ ở của công nhân, nơi học tập của con em công nhân là không hợp lý. Lâu nay chúng ta chưa gắn chặt chẽ  quy hoạch phát triển kinh tế với quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển giáo dục .  

Sau khi sơ kết 2 năm phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, Chính phủ sẽ làm việc với một số địa phương để có giải pháp giải quyết vấn đề nhà ở cho công nhân cũng như trường học cho trẻ em.

Thưa Phó Thủ tướng, trong bối cảnh cả nước cùng thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ, chúng ta vừa phải tiết kiệm chi tiêu vừa phải đảm bảo các mục tiêu an sinh xã hội, trong khi ngân sách cho giáo dục nói chung không thể tăng lên mà nhiệm vụ giáo dục mầm non giai đoạn mới lại rất nặng nề. Các ngành các cấp và toàn xã hội sẽ phải chung tay giải quyết bài toán kinh phí cho giáo dục mầm non giai đoạn sắp tới như thế nào?

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Thực ra, tỷ lệ ngân sách dành cho giáo dục không đổi là 20%, nhưng giá trị tuyệt đối thì có tăng thêm vì kinh tế phát triển. Bên cạnh đó, 3 năm gần đây, chúng ta đã đẩy mạnh hơn mức đóng góp của xã hội cho giáo dục nghề nghiệp, học nghề, đại học, cao đẳng, mức học phí tăng lên, nghĩa là xã hội hóa cao hơn.

Phần kinh phí từ ngân sách công lập cần tăng lên cho giáo dục cơ bản, trong đó có giáo dục mầm non.  Vì vậy, tổng chi cho giáo dục mầm non sẽ tăng trong những năm tới.

Bên cạnh đó, chúng ta phải đẩy mạnh xã hội hóa ở các vùng có điều kiện, khuyến khích phát triển trường tư thục cho con em các gia đình có điều kiện. Các năm học trước chúng ta đã ưu tiên cho phổ cập tới lớp 9 , các năm tới đây chắc chắn Chính phủ sẽ ưu tiên đầu tư để phố cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, vì sự quan tâm này thể hiện tính ưu việt của chế độ ta./

Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng!

Chinhphu.vn